MPV (Mean Platelet Volume), kan testlerinde ölçülen ve trombositlerin ortalama hacmini gösteren bir parametredir. Trombositler, kanın pıhtılaşmasında kritik rol oynayan hücrelerdir. MPV değeri, bu hücrelerin boyutunu ve aktivite düzeyini yansıtarak çeşitli sağlık sorunlarının teşhisine yardımcı olur. Bu makalede, MPV’nin normal değer aralığını, yüksek veya düşük çıkmasının nedenlerini ve tedavi yaklaşımlarını detaylı bir şekilde ele alacağız.

MPV Nedir? Normal Değer Aralığı Ne Olmalı?
MPV, kan dolaşımındaki trombositlerin ortalama büyüklüğünü ifade eder. Normalde bu değer 7.5-11.5 fL arasında kabul edilir. Yüksek MPV, trombositlerin daha büyük ve aktif olduğunu gösterirken, düşük MPV ise küçük ve az aktif trombositlere işaret eder. MPV’nin anormal çıkması, altta yatan bir sağlık sorununun habercisi olabilir.

MPV Yüksekliği Neden Olur?
MPV yüksekliği, genellikle trombosit üretiminin arttığı durumlarda görülür. İşte yaygın nedenler:

• Kansızlık (Anemi): Demir eksikliği anemisi, vücudun küçük trombosit üretmesine yol açar. Kemik iliği bunu telafi etmek için daha büyük trombositler ürettiğinde MPV yükselir.
• Enflamatuar Hastalıklar: Romatoid artrit veya inflamatuar bağırsak hastalığı gibi kronik enflamasyonlar, trombosit boyutunu artırabilir.
• Dalak İşlev Bozukluğu: Dalak, trombositleri filtreleyen organdır. Dalağın alınması (splenektomi) veya işlev kaybı, büyük trombositlerin kanda birikmesine neden olur.
• Kemik İliği Hastalıkları: Myeloproliferatif bozukluklar (örn. esansiyel trombositemi) anormal trombosit üretimine yol açar.

MPV Yüksekliğinin Belirtileri ve Riskleri
MPV yüksekliği tek başına belirti vermez, ancak altta yatan hastalığa bağlı semptomlar ortaya çıkabilir. Halsizlik, nefes darlığı (anemiye bağlı) veya eklem ağrıları (enflamatuar hastalıklarda) görülebilir. Yüksek MPV, aynı zamanda kardiyovasküler hastalık riskinin artışıyla ilişkilendirilmiştir.

MPV Düşüklüğü Nedenleri
MPV düşüklüğü, trombositlerin normalden küçük olduğunu gösterir. Başlıca nedenler şunlardır:

• Kemik İliği Yetmezliği: Lösemi veya aplastik anemi gibi durumlarda trombosit üretimi bozulur.
• Vitamin Eksiklikleri: B12 vitamini veya folik asit eksikliği trombosit boyutunu küçültebilir.
• Enfeksiyonlar: Viral enfeksiyonlar (HIV, hepatit) kemik iliği fonksiyonunu baskılayabilir.
• Kalıtsal Hastalıklar: Wiskott-Aldrich sendromu gibi genetik bozukluklar MPV’yi düşürür.

MPV Düşüklüğünde Görülen Semptomlar
MPV düşüklüğüne sıklıkla trombosit sayısında azalma (trombositopeni) eşlik eder. Ciltte morluklar, burun kanaması veya diş eti kanamaları gibi kanama eğilimi belirtileri ortaya çıkabilir.

MPV Anormalliklerinin Teşhisi
MPV değeri, tam kan sayımı (hemogram) testi sırasında ölçülür. Anormal bir sonuç alındığında, altta yatan nedeni belirlemek için ek testler yapılır:

• Periferik Yayma: Kan örneği mikroskop altında incelenerek trombosit boyutu ve şekli değerlendirilir.
• Kemik İliği Biyopsisi: Trombosit üretim bozukluklarını araştırmak için kullanılır.
• Enflamasyon Belirteçleri: CRP veya sedimantasyon testleri ile enflamasyon varlığı kontrol edilir.

MPV Anormalliklerinin Tedavisi
Tedavi, altta yatan nedene yönelik planlanır:

• Demir Eksikliği Anemisi: Demir takviyeleri ve demir açısından zengin beslenme (kırmızı et, ıspanak) önerilir.
• Enflamatuar Hastalıklar: Kortikosteroidler veya immünsupresif ilaçlarla enflamasyon kontrol altına alınır.
• Kemik İliği Bozuklukları: Kemoterapi veya kök hücre nakli gibi tedaviler uygulanabilir.
• Vitamin Eksiklikleri: B12 veya folik asit takviyeleri ile MPV değeri normale döndürülebilir.

MPV’yi Kontrol Altında Tutmak İçin Öneriler

• Dengeli beslenme (yeşil yapraklı sebzeler, balık, kuruyemiş) ile vitamin ve mineral alımını artırın.
• Sigara ve alkolden uzak durarak enflamasyon riskini azaltın.
• Kronik hastalığı olanlar düzenli kan testleri yaptırmalıdır.