Artrosentez, eklem içindeki sıvının tanı veya tedavi amaçlı olarak çekilmesi işlemidir. Bu yöntem, özellikle eklem ağrısı, şişlik ve hareket kısıtlılığı gibi şikayetlerin nedeninin belirlenmesinde kritik rol oynar. Romatoid artrit, gut veya enfeksiyon şüphesi olan durumlarda sıklıkla başvurulan bir prosedürdür. İşlemin nasıl yapıldığı, hangi durumlarda gerektiği ve riskleri hakkında detaylı bilgileri bu yazıda bulabilirsiniz.

Artrosentez Hangi Durumlarda Yapılır?

• Tanısal Amaçlı: Eklem şişliğinin nedenini belirlemek (enfeksiyon, iltihaplı romatizma, kristal birikimi).
• Tedavi Amaçlı: Eklem içi kanama veya aşırı sıvı birikiminde (hidrartroz) basıncı azaltmak.
• Eklem İçi Enjeksiyon Öncesi: Kortizon veya hyaluronik asit enjeksiyonlarından önce sıvı boşaltılması.

İşlem Öncesi Hazırlık Süreci
Hasta öncelikle fizik muayene ve görüntüleme yöntemleri (ultrason, MR) ile değerlendirilir. Kan sulandırıcı ilaç (aspirin, warfarin) kullanıyorsa, doktorun bilgilendirilmesi gerekir. İşlem öncesi lokal anestezi uygulanarak ağrı hissi minimize edilir.

Artrosentez Nasıl Uygulanır?

1. Hasta, eklemin rahat ulaşılacağı bir pozisyonda (oturur veya yatar) konumlandırılır.
2. Cilt antiseptik solüsyonla temizlenir ve steril örtü ile çevrelenir.
3. Ultrason eşliğinde eklem boşluğu belirlenir ve iğne bu bölgeye yönlendirilir.
4. Sıvı, enjektör yardımıyla yavaşça çekilir.
5. İğne çıkarıldıktan sonra bölgeye bandaj uygulanır.

Çekilen Sıvının Laboratuvar Analizi
Alınan sıvı, aşağıdaki testler için laboratuvara gönderilir:

• Görsel İnceleme: Renk (berrak, bulanık, kanlı) ve kıvam.
• Hücre Sayımı: Lökosit sayısı enfeksiyon veya inflamasyonu gösterir.
• Kristal Araştırması: Gut (ürat kristalleri) veya psödogut (kalsiyum pirofosfat) tanısı.
• Kültür: Bakteriyel enfeksiyon tespiti.

Artrosentezin Riskleri ve Yan Etkileri

• Enfeksiyon: Steril koşullara dikkat edilmezse nadiren görülür.
• Kanama: Özellikle kan sulandırıcı kullananlarda hematom oluşabilir.
• Ağrı: İşlem sonrası birkaç saat süren hafif ağrı normaldir.
• Eklem Hasarı: Deneyimsiz uygulamalarda kıkırdak veya sinir zedelenmesi riski.

İşlem Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Bölgeyi 24 saat suyla temas ettirmeyin.
• Şiddetli ağrı, kızarıklık veya ateş durumunda acilen doktora başvurun.
• Eklem istirahati için 1-2 gün fiziksel aktiviteyi sınırlayın.

Hangi Eklemlerde Uygulanabilir?
En sık diz eklemine uygulanmakla birlikte, kalça, omuz, dirsek ve el bileği gibi eklemlerde de yapılabilir. Kalça artrosentezinde genellikle ultrason veya floroskopi rehberliği gerekir.

Artrosentez ile Eklem İçi Enjeksiyon İlişkisi
Sıvı çekildikten sonra aynı iğne yoluyla kortikosteroid, hyaluronik asit veya PRP (trombositten zengin plazma) enjekte edilebilir. Bu yöntem, özellikle osteoartrit tedavisinde ağrıyı uzun süreli azaltabilir.

Çocuklarda Artrosentez Uygulaması
Çocuklarda eklem enfeksiyonu şüphesi varsa, acil artrosentez gerekebilir. İşlem sırasında sedasyon veya genel anestezi kullanımı yaygındır.

Artrosentezin Alternatifleri Var Mı?
Manyetik rezonans (MR) veya sintigrafi gibi görüntüleme yöntemleri tanıda yardımcı olsa da, sıvı analizi için artrosentez alternatifsizdir.

Sık Sorulan Sorular

• İşlem ne kadar sürer? Ortalama 10-15 dakika.
• Ağrı hissedilir mi? Lokal anestezi sayesinde minimal rahatsızlık olur.
• Sonuçlar ne zaman çıkar? Bazı testler 1 saatte, kültür ise 48-72 saatte sonuçlanır.