Ayak bileği ameliyatı, çeşitli travmalar, kırıklar, bağ yaralanmaları veya dejeneratif hastalıklar sonucu hasar gören bilek yapılarının onarımı için uygulanan cerrahi bir prosedürdür. Bu ameliyatlar, hastanın hareket kabiliyetini geri kazandırmak ve kronik ağrıyı ortadan kaldırmak amacıyla planlanır. İşte ayak bileği ameliyatına dair merak edilen tüm detaylar:

Ayak Bileği Ameliyatı Türleri
Ayak bileği ameliyatları, sorunun kaynağına ve şiddetine göre farklı tekniklerle gerçekleştirilir.

• Açık Redüksiyon ve İç Tespit (ORIF): Kırıkların cerrahi olarak yerine oturtulup plak, vida veya tellerle sabitlendiği yöntem.
• Artroskopik Cerrahi: Kamera ve küçük aletlerle eklem içinin temizlendiği veya yırtık bağların onarıldığı minimal invaziv teknik.
• Artroplasti (Protez Ameliyatı): İleri derecede eklem hasarı olan hastalarda yapay eklem yerleştirilmesi.
• Tendon Onarımı: Aşil tendonu gibi yırtılan tendonların dikilmesi veya greftle güçlendirilmesi.

Hangi Belirtiler Ameliyat Gerektirir?
Ayak bileği ameliyatı kararı, hastanın şikayetleri ve görüntüleme bulgularına göre verilir. Ameliyat gerektiren başlıca durumlar şunlardır:

• Şiddetli Ağrı: İstirahat ve ilaçlara rağmen geçmeyen, gece uyandıran ağrı.
• Deformite: Kırık veya çıkık sonrası bileğin anatomik yapısının bozulması.
• Hareket Kısıtlılığı: Eklemde sertlik ve yürüme zorluğu.
• İstikrarsızlık: Tekrarlayan burkulmalar veya bağ yırtıkları.

Teşhis Sürecinde Nelere Dikkat Edilir?
Ameliyat kararı öncesinde detaylı bir değerlendirme yapılır:

• Fizik Muayene: Bilek hareket açıklığı, şişlik ve hassasiyet kontrol edilir.
• Röntgen: Kırık, çıkık veya eklem aralığı daralmasını gösterir.
• MR Görüntüleme: Bağ, tendon veya kıkırdak hasarını detaylandırır.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Karmaşık kırıklarda kemik yapının 3 boyutlu analizi.

Ameliyat Öncesi Hazırlık

• Kan Testleri: Pıhtılaşma bozukluğu veya enfeksiyon riski araştırılır.
• İlaç Düzenlemesi: Kan sulandırıcılar geçici olarak kesilir.
• Fiziksel Hazırlık: Sigara bırakma ve beslenme düzenlemesi iyileşmeyi hızlandırır.

Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci
Ameliyat sonrası iyileşme, cerrahinin türüne ve hastanın genel sağlığına göre değişir:

• İlk 72 Saat: Şişliği azaltmak için buz uygulaması ve bacak elevasyonu.
• 1-2 Hafta: Alçı veya özel botla immobilizasyon. Ağrı kesici ilaçlar kullanılır.
• 3-6 Hafta: Kısmi yük verme ve fizik tedavi egzersizlerine başlangıç.
• 6-12 Hafta: Tam yük verme ve güçlendirme egzersizleri.

Fizik Tedavinin Rolü
Fizik tedavi, eklem hareket açıklığını geri kazandırmak ve kas gücünü artırmak için kritiktir:

• Pasif hareket egzersizleri (ilk 2 hafta).
• Direnç bandı ile güçlendirme (3. haftadan itibaren).
• Denge tahtası ve yürüme antrenmanları (6. hafta sonrası).

Komplikasyonlar ve Risk Yönetimi
Ayak bileği ameliyatlarında düşük ancak ciddi riskler mevcuttur:

• Enfeksiyon (antibiyotik profilaksi ile %1’in altında).
• Derin ven trombozu (DVT) riski (kompresyon çorapları ve erken mobilizasyonla önlenir).
• Sertlik veya hareket kısıtlılığı (düzenli fizik tedavi ile minimize edilir).

Ameliyat Sonrası Yaşam Tarzı Önerileri

• Ayakkabı Seçimi: Destekli tabanlı ve bilek kısmı sert ayakkabılar tercih edilmeli.
• Kilo Kontrolü: Fazla kilo, ekleme binen yükü artırarak protez ömrünü kısaltır.
• Düzenli Kontroller: Röntgen ve klinik muayenelerle iyileşme süreci izlenmeli.

Alternatif Tedavi Seçenekleri Ne Zaman Düşünülmeli?
Cerrahi dışı yöntemler, hafif-orta şiddetteki vakalarda önceliklidir:

• PRP Tedavisi: Kronik tendon yaralanmalarında enjeksiyonla iyileşme uyarılır.
• ESWT (Şok Dalga Tedavisi): Kalsifik tendinitlerde etkilidir.
• Ortez Kullanımı: Bileği destekleyen breysler, tekrarlayan burkulmaları önler.