Bel fıtığı (lomber disk hernisi), omurlar arasındaki diskin yırtılarak sinir köklerine baskı yapması sonucu ortaya çıkan ve şiddetli ağrıya yol açan bir durumdur. İstirahat, fizik tedavi veya ilaçlarla kontrol altına alınamayan vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir. Bu makalede, bel fıtığı ameliyatı türleri, ameliyat kararını gerektiren durumlar, süreç ve iyileşme dönemi hakkında detaylı bilgiler bulabilirsiniz.

Bel Fıtığı Ameliyatı Hangi Durumlarda Gerekli Olur?

• İstirahat ve ilaç tedavisine rağmen 6-8 hafta boyunca devam eden şiddetli ağrı
• Bacaklarda güç kaybı, hissizlik veya idrar/büyük tuvalet kontrolünün kaybedilmesi (kauda ekuina sendromu)
• MRG bulgularında belirgin sinir kökü baskısı veya disk fragmentasyonu
• Nörolojik defisitlerin (refleks kaybı, kas atrofisi) ilerlemesi

Bel Fıtığı Ameliyatı Türleri

1. Mikrodiskektomi: En sık uygulanan yöntemdir. Cilt üzerinden 2-3 cm’lik kesi ile mikroskop altında fıtıklaşmış disk materyali temizlenir. Lokal veya genel anestezi altında yapılır.
2. Endoskopik Diskektomi: Kamera eşliğinde daha küçük bir kesiden girilerek fıtık dokusu çıkarılır. İyileşme süresi daha kısadır.
3. Füzyon Cerrahisi: Birden fazla seviyede instabilite varsa omurların sabitlenmesi için vida ve plaklar kullanılır.
4. Yapay Disk Replasmanı: Hasarlı diskin yerine protez disk yerleştirilir. Hareket kabiliyetini korumayı hedefler.

Ameliyat Öncesi Hazırlık Süreci
Ameliyat öncesinde detaylı bir nörolojik muayene ve MRG tetkiki yapılır. Kan sulandırıcı ilaçlar 1 hafta önce kesilir. Sigara kullanımı varsa bırakılması önerilir, çünkü sigara iyileşmeyi yavaşlatır. Diyabet veya hipertansiyonu olan hastalarda kan şekeri ve tansiyon kontrol altına alınır.

Ameliyat Sonrası İyileşme ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

• İlk 24-48 saat: Hastanede gözlem altında tutulur. Ağrı kesicilerle ağrı kontrolü sağlanır.
• İlk 2 hafta: Ağır kaldırmaktan, öne eğilmekten ve uzun süre oturmaktan kaçınılır. Yara yeri enfeksiyon belirtileri (kızarıklık, ateş) takip edilir.
• 2-6 hafta: Hafif yürüyüşlerle fiziksel aktivite artırılır. Fizik tedavi seansları başlar.
• 6. haftadan sonra: Kontrollü olarak egzersiz programı genişletilir. Bel kaslarını güçlendiren hareketler önerilir.

Ameliyatın Riskleri ve Komplikasyonlar

• Enfeksiyon (%1-2), kanama veya sinir hasarı
• Tekrarlayan fıtık riski (%5-10)
• Omurilik sıvısı kaçağı (dural yırtık)

Fizik Tedavinin Rolü
Ameliyat sonrası fizik tedavi, bel ve karın kaslarını güçlendirerek omurgaya binen yükü azaltır. Manuel terapi, elektroterapi ve kinesiyolojik bantlama gibi yöntemlerle ağrı kontrolü sağlanır. Hastaların %80’i 3 ay içinde günlük aktivitelerine dönebilir.

Bel Fıtığından Korunma Yöntemleri

• Düzenli core egzersizleri (plank, pilates) ile bel kaslarını güçlendirmek
• Ağır kaldırırken dizleri bükerek yükü omuzlara dağıtmak
• Uzun süre hareketsiz oturmamak, her 30 dakikada bir pozisyon değiştirmek
• Fazla kilolardan kurtularak omurgaya binen baskıyı azaltmak