Diz ameliyatları, diz ekleminde oluşan yaralanmalar, kireçlenme veya fonksiyon kaybı gibi durumlarda başvurulan tedavi yöntemleridir. Bu ameliyatlar, hastanın yaşam kalitesini artırmak ve hareket kabiliyetini geri kazandırmak için planlanır. İşte diz ameliyatları hakkında bilinmesi gerekenler:

Diz Ameliyatı Türleri

• Artroskopik Cerrahi: Dizdeki küçük kesilerden kamera ve aletlerle girilerek menisküs yırtığı, bağ kopması veya kıkırdak hasarı gibi sorunlar tedavi edilir. İyileşme süresi genellikle 4-6 haftadır.
• Menisküs Ameliyatı: Menisküs yırtıklarının dikilmesi veya hasarlı kısmın alınması işlemidir. Spor yaralanmalarında sık görülür.
• Diz Protezi (Total veya Parsiyel): İleri derecede kireçlenme (osteoartrit) olan hastalarda hasarlı eklem yüzeyleri protezle değiştirilir.
• Ön Çapraz Bağ (ÖÇB) Tamiri: Genellikle sporcularda görülen bağ kopmalarında greft kullanılarak bağ yeniden oluşturulur.

Ameliyat Kararı Nasıl Verilir?
Diz ameliyatına karar vermeden önce fizik tedavi, ilaç tedavisi veya enjeksiyonlar gibi konservatif yöntemler denenir. MR görüntüleme ve fizik muayene bulguları ameliyat gerekliliğini belirler. Ağrının günlük aktiviteleri engellemesi, dizde instabilite veya kilitlenme gibi durumlar cerrahi için temel göstergelerdir.

Ameliyat Öncesi Hazırlık
Hastaların sigara kullanımını bırakması, kan sulandırıcı ilaçları kesmesi ve enfeksiyon riskine karşı önlem alması gerekir. Ameliyat öncesi fizik tedavi ile diz çevresi kaslar güçlendirilerek iyileşme süreci hızlandırılabilir.

Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci

• İlk 72 Saat: Ağrı yönetimi için ilaçlar kullanılır. Buz uygulaması ve bacak elevasyonu ödem kontrolüne yardımcı olur.
• 1. Hafta: Yürüteç veya koltuk değneği ile kısmi yük verme başlar. Dikişler alındıktan sonra fizik tedavi seansları planlanır.
• 3-6 Hafta: Eklem hareket açıklığını artırmaya yönelik egzersizler yoğunlaştırılır. Dizlik kullanımı tavsiye edilebilir.
• 3-6 Ay: Hastaların çoğu günlük aktivitelerine döner. Sporcular için performans dönüşü 9-12 ayı bulabilir.

Riskler ve Komplikasyonlar
Enfeksiyon, kan pıhtısı (derin ven trombozu) veya protez gevşemesi gibi riskler %1-3 oranında görülebilir. Diyabet veya obezitesi olan hastalarda komplikasyon riski artar.

Fizik Tedavinin Rolü
Ameliyat sonrası fizik tedavi, kas gücünü geri kazandırmak ve eklem hareketliliğini artırmak için kritiktir. Haftada 3 seanslık programlar ile hastaların %85’i 3 ay içinde normal yürüyüş düzenine kavuşur.

Diz Sağlığını Korumak İçin Öneriler

• Düzenli düşük etkili egzersizler (yüzme, bisiklet) ile diz çevresi kasları güçlendirin.
• Kilo kontrolüne dikkat ederek diz eklemine binen yükü azaltın.
• Ani dönüş ve zıplama gerektiren sporlarda uygun koruyucu ekipman kullanın.