Gebelik takibi, anne adayının ve bebeğin sağlığını korumak için düzenli aralıklarla yapılan tıbbi kontrolleri kapsayan kritik bir süreçtir. Bu süreçte yapılan testler, beslenme düzeni ve yaşam tarzı değişiklikleri, hem komplikasyon riskini azaltır hem de sağlıklı bir doğum için zemin hazırlar. İşte gebelik takibinde dikkat edilmesi gereken tüm detaylar:
Gebelik Takibinin Temel Adımları
Gebelik takibi, genellikle 4-6 haftalık aralıklarla yapılan doktor ziyaretlerini içerir. İlk trimesterde (1-13. hafta) gebelik kesesinin rahim içinde yerleşimi ve kalp atışının tespiti için transvajinal ultrason yapılır. İkinci trimesterde (14-26. hafta) detaylı anomali taraması (ikili, üçlü veya dörtlü test) ve şeker yükleme testi gerçekleştirilir. Üçüncü trimesterde (27-40. hafta) ise bebeğin büyüme hızı, amniyon sıvısı miktarı ve plasentanın konumu düzenli olarak kontrol edilir.
Gebelikte Yapılan Rutin Testler
- Kan Testleri: Kan grubu, Rh faktörü, hemoglobin, HIV, hepatit B ve toksoplazma taraması.
- İdrar Tahlili: İdrar yolu enfeksiyonu, protein kaçağı ve şeker düzeyi kontrolü.
- Ultrasonografi: Bebeğin büyüme gelişimi, ense kalınlığı ölçümü ve organ anomalilerinin taranması.
- Gestasyonel Diyabet Taraması: 24-28. haftalarda 75 gr glukoz yükleme testi (OGTT).
Gebelikte Dikkat Edilmesi Gereken Belirtiler
Aşağıdaki durumlarda acilen doktora başvurulmalıdır:
- Şiddetli karın ağrısı veya kasılmalar
- Vajinal kanama veya sıvı sızıntısı
- Bebeğin hareketlerinde belirgin azalma
- Baş ağrısı, görme bozukluğu veya ellerde/yüzde ani şişme
- 38°C’yi aşan ateş veya nefes darlığı
Beslenme ve Yaşam Tarzı Önerileri
Gebelikte dengeli beslenme, folik asit, demir ve kalsiyum alımı kritik önem taşır. Günde en az 2 litre su tüketilmeli, işlenmiş gıdalar ve çiğ et ürünlerinden kaçınılmalıdır. Kafein alımı 200 mg/gün (2 fincan Türk kahvesi) ile sınırlandırılmalıdır. Düzenli yürüyüş, yoga veya yüzme gibi hafif egzersizler kasları güçlendirir ve doğum için dayanıklılık sağlar.
Riskli Gebeliklerde Takip Protokolleri
Yüksek riskli gebelikler (çoğul gebelik, gebelik diyabeti, preeklampsi öyküsü) daha sık takip gerektirir. Bu durumlarda:
- Fetal ekokardiyografi ile bebeğin kalp yapısı incelenir.
- NST (Non-Stres Test) ile bebeğin kalp atışları izlenir.
- Doppler ultrasonografi ile plasental kan akımı değerlendirilir.
Doğum Öncesi Hazırlık Süreci
Gebeliğin 36. haftasından itibaren doğum planı oluşturulur. Epidural anestezi seçenekleri, doğum pozisyonları ve emzirme teknikleri hakkında eğitim verilir. Hastane çantasında bulunması gerekenler (bebek bezi, hijyen pedi, rahat kıyafetler) listelenir. Ayrıca sezaryen gerektiren durumlar (plasenta previa, makrozomi) önceden belirlenerek aile bilgilendirilir.
Gebelikte Psikolojik Destek
Hormonal değişimler ve fiziksel rahatsızlıklar nedeniyle gebelik depresyonu görülebilir. Bu süreçte eş desteği, psikolog görüşmeleri ve meditasyon gibi rahatlama teknikleri önerilir. Doğum korkusu yaşayan anneler için hipnobirthing eğitimleri faydalı olabilir.