Gestasyon yaşı, gebeliğin başlangıcından itibaren geçen süreyi hafta ve gün cinsinden ifade eden bir terimdir. Bebeğin gelişimini takip etmek, doğum tarihini belirlemek ve olası riskleri öngörmek için bu hesaplama kritik önem taşır. İşte gestasyon yaşı hakkında bilinmesi gerekenler:

Gestasyon Yaşı Nasıl Hesaplanır?
Gebelik yaşı genellikle son adet tarihinin (SAT) ilk günü baz alınarak hesaplanır. Ancak düzensiz adet döngüsü veya tüp bebek tedavisi gibi durumlarda farklı yöntemler kullanılır:

• Son Adet Tarihi (SAT): SAT’nin ilk gününe 280 gün (40 hafta) eklenerek tahmini doğum tarihi belirlenir.
• Ultrason Ölçümleri:
  • CRL (Baş-Popo Mesafesi): 6-12. haftalarda bebeğin uzunluğu ölçülür.
  • BPD (Biparietal Çap): 12-28. haftalarda baş çapı değerlendirilir.
• IVF Gebelikler: Embriyo transfer tarihi baz alınarak hesaplama yapılır.

Gestasyon Yaşının Önemi
Gebelik yaşı, anne ve bebek sağlığı için şu nedenlerle vazgeçilmez bir parametredir:

• Gebelik Takibi: Rutin tarama testleri (ikili test, şeker yükleme) zamanlaması gestasyon yaşına göre planlanır.
• Doğum Zamanlaması: Preterm (erken) veya postterm (geç) doğum risklerinin belirlenmesini sağlar.
• Fetal Gelişim Değerlendirmesi: Bebeğin kilo, boy ve organ gelişimi bu yaşa göre izlenir.
• Riskli Gebelikler: Gestasyonel diyabet veya preeklampsi gibi komplikasyonların yönetiminde yol gösterir.

Ultrasonla Gestasyon Yaşı Hesaplama Detayları
Gebeliğin erken dönemlerinde yapılan ultrason ölçümleri, en doğru sonuçları verir. 6-12. haftalarda CRL ölçümüyle ±3 günlük hata payıyla yaş belirlenir. 20. haftadan sonra yapılan ölçümlerde hata payı artar (±10 gün). Bu nedenle ilk trimester ultrasonu, gebelik yaşını netleştirmek için altın standart kabul edilir.

Yanlış Hesaplamanın Riskleri
Gestasyon yaşının hatalı belirlenmesi, ciddi sonuçlara yol açabilir:

• Preterm Doğum Yanılgısı: Bebek gelişimi normal olsa bile gereksiz erken doğum kararı verilebilir.
• Tarama Testlerinde Hata: Down sendromu taraması gibi testler yanlış zamanlamayla yapılırsa sonuçlar güvenilmez olur.
• İlaç Kullanım Riski: Bazı ilaçların kullanımı gebelik haftasına göre sınırlandırıldığından hatalı reçeteleme olabilir.

Gebelik Haftasına Göre Bebek Gelişimi

• 8. Hafta: Kalp atışları duyulur, kol ve bacak tomurcukları oluşur.
• 20. Hafta: Cinsiyet belirginleşir, hareketler hissedilir.
• 32. Hafta: Akciğerler olgunlaşmaya başlar, kilo alımı hızlanır.
• 40. Hafta: Bebek doğum için ideal pozisyona (baş aşağı) geçer.

Düzensiz Adetlerde Hesaplama Nasıl Yapılır?
Adet döngüsü 35 günden uzun olanlarda veya polikistik over sendromu (PCOS) gibi durumlarda SAT yöntemi güvenilmezdir. Bu durumda ilk trimester ultrason ölçümleri veya tüp bebek hastalarında embriyo transfer tarihi esas alınır.

Gestasyon Yaşı ve Doğum Şekli İlişkisi
Gestasyon yaşı, doğum şeklini etkileyebilir. Örneğin, 39-40. haftalarda planlı sezaryen yaygınken, 37. haftadan önceki doğumlar acil müdahale gerektirebilir.

Hesaplama Araçları ve Doktor Kontrolü
Hamilelik hesaplayıcıları online olarak kullanılabilse de en doğru sonuç için doktor kontrolü şarttır. Özellikle risk faktörü olan gebelerde seri ultrason takipleri önerilir.