Göz kanseri, göz ve çevresindeki dokularda anormal hücre çoğalmasıyla ortaya çıkan nadir ancak ciddi bir sağlık sorunudur. Erken teşhis edilmediğinde görme kaybına veya kanserin vücuda yayılmasına neden olabilir. Bu makalede, göz kanserinin türleri, belirtileri, teşhis yöntemleri, tedavi seçenekleri ve korunma stratejilerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Göz Kanserinin Temel Türleri
Göz kanseri, primer (gözde başlayan) ve sekonder (başka organlardan yayılan) olarak ikiye ayrılır. Primer göz kanserleri arasında en yaygın görülen türler şunlardır:

• Oküler Melanom: Gözün melanosit hücrelerinde gelişen ve en agresif tür olarak kabul edilen kanser.
• Retinoblastoma: Genellikle çocuklarda görülen, retinadaki hücrelerden kaynaklanan bir kanser türü.
• Lenfoma: Gözün lenfatik dokusunda ortaya çıkan ve bağışıklık sistemiyle ilişkili olan nadir bir kanser.

Göz Kanserinin Belirtileri
Göz kanseri sıklıkla erken evrede belirti vermez. Ancak aşağıdaki semptomlar ortaya çıktığında acilen bir göz doktoruna başvurulmalıdır:

• Görmede ani bulanıklık veya görme alanında karanlık noktalar
• Göz bebeğinde şekil bozukluğu veya renk değişimi (özellikle beyazımsı refle)
• Gözde nedensiz kızarıklık, şişlik veya ağrı
• Işığa karşı hassasiyetin artması
• Gözün öne doğru itilmiş gibi durması (proptozis)

Teşhis Yöntemleri
Göz kanserinin teşhisi için oftalmolojik muayene ve görüntüleme teknikleri kullanılır:

• Oftalmoskopi: Göz dibinin detaylı incelenmesi için ışıklı bir aletle yapılan muayene.
• Ultrasonografi: Göz içindeki tümörün boyutunu ve konumunu belirlemek için kullanılır.
• Optik Koherens Tomografi (OCT): Retina tabakasının yüksek çözünürlüklü görüntülenmesini sağlar.
• Biyopsi: Şüpheli dokudan örnek alınarak patolojik inceleme yapılması.

Tedavi Seçenekleri
Tedavi planı kanserin türüne, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir:

• Radyoterapi: Brakiterapi (lokal radyoterapi) veya proton tedavisi ile tümör hücreleri hedeflenir.
• Lazer Tedavisi: Küçük tümörlerde Transpupiller Termoterapi (TTT) ile hücreler ısıtılarak yok edilir.
• Kriyoterapi: Dondurma yöntemiyle anormal hücrelerin tahrip edilmesi.
• Cerrahi: İleri evrelerde gözün bir kısmının (enükleasyon) veya tamamının çıkarılması gerekebilir.
• Kemoterapi: Lenfoma gibi sistemik kanserlerde damar yoluyla ilaç uygulaması.

Risk Faktörleri ve Korunma Yolları
Göz kanseri riskini artıran faktörler arasında UV ışınlarına maruz kalma, açık ten ve göz rengi, ailesel yatkınlık (retinoblastomada RB1 gen mutasyonu) sayılabilir. Risk azaltmak için alınabilecek önlemler şunlardır:

• Güneşli günlerde UV korumalı güneş gözlüğü kullanmak.
• Düzenli göz muayenelerini aksatmamak (özellikle aile öyküsü varsa).
• Kimyasal maddelerle çalışırken göz koruyucu ekipman kullanmak.

Erken Teşhisin Önemi
Göz kanserinde erken teşhis, tedavi başarısını önemli ölçüde artırır. Retinoblastomalı çocuklarda %95’e varan sağkalım oranları erken müdahale ile mümkündür. Yetişkinlerde ise yıllık rutin göz kontrolleri, oküler melanom gibi türlerin erken evrede yakalanmasını sağlar.

Tedavi Sonrası İzlem Süreci
Tedavi tamamlandıktan sonra düzenli takip gereklidir. MR veya PET-CT gibi görüntüleme yöntemleriyle kanserin nüksetmesi veya metastaz yapması engellenmeye çalışılır. Ayrıca, protez göz kullanımı durumunda enfeksiyon riskine karşı hijyen kurallarına dikkat edilmelidir.