Damak Ağrısı

Damak Ağrısı Nedir?

Ağız, yiyecek veya içeceklerin vücuda ilk olarak girdiği bölgedir. Hem görevi hem de dışarıya açık bir yapıda olan anatomisi nedeniyle ağız bölgesini etkileyen çeşitli hastalıklar mevcuttur. Dışarıya açık olan ağız anatomisi, çeşitli hastalıklar için ne yazık ki kolaylaştırıcı bir faktördür. Damak veya ağız tavanı, iki farklı bölmede incelenmektedir. Bu bölmelerden ilki sert damak iken, sert damağın arkasında yer alan yumuşak damak bölmesi diğer kısmı oluşturmaktadır. 

Ağzın anatomisinden dolayı dış faktörlere karşı, diğer organlara kıyasla daha dayanıksızdır. Dolayısıyla çevresel etmenlerin bir sonucu olarak damak ağrısı meydana gelebilmektedir. Çoğu zamanda basit bir sebepten dolayı ortaya çıkan damak ağrısı, yine basit bir şekilde kendiliğinden düzelmektedir. Fakat bazı durumlarda, damak ağrısı basit bir nedenden dolayı oluşsa bile, ilgili bireylerde daha ciddi problemlere neden olabilmektedir. Dolayısıyla uzun süredir var olan ve damak ağrısı dışında ek birtakım belirtilere neden olan durumlarda daha dikkatli olmak gerekebilmektedir. 

Damak Ağrısına Eşlik Eden Belirtiler Nelerdir?

Damak ağrısı çeşitli nedenlere bağlı olarak meydana gelebilmektedir. Altta yatan nedene göre birbirinden farklı belirtilere neden olan damak ağrısına en sık eşlik eden belirti olarak “damak şişmesi” gösterilebilmektedir.

• Damak ağrısına eşlik eden bir diğer önemli belirti ise “dişağrısıdır.” Bazı durumlarda diş ağrısının bir sonucu olarak da damak ağrısı görülebilirken, bazı durumlarda ise damak ağrısı sonucunda diş ağrısı görülebilmektedir. 
• Damak ağrısına eşlik eden önemli belirtilerin başında “damak yarası” gösterilebilmektedir. Damak bölgesinin herhangi bir şekilde tahriş olmasının bir sonucu olarak damakta ağrı hissi olabilmektedir.
• Damak ağrısına altta yatan nedene bağlı olarak “ağız içinde kabarcık olması” durumu da eşlik edebilmektedir.
• Damak ağrısı bazı durumlarda ise “ağızkuruluğu” ve “ağıziçindeağrı” gibi durumlarla beraber görülebilmektedir.

Damak Ağrısı Nedenleri Nelerdir?

Damak ağrısına neden olan birbirinden farklı durumlar mevcuttur. Altta yatan nedenin tespit edilmesi, tedavi açısından oldukça önem arz edecektir. Altta yatan nedenin tespit edilemediği durumlarda, belirtilere yönelik tedaviler uygulanabilmektedir. Damak bölgesinde ağrı oluşmasına en sık neden olan durum olarak ağız içi travmalar gösterilebilmektedir.

Ağız İçi Travma

Ağız içi travma durumu damak ağrısının bilinen en sık nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır. Sert bir yapıda olan yiyeceklerin damak bölgesine veya ağız tavanına temas etmesi durumunda, damakta birtakım tahribat oluşabilmektedir. Bu durumun bir sonucu olarak damakta ağrı hissi olmaktadır. Sert yapıdaki yiyeceklerin ağız tavanına temas etmesinin dışında, sıcak yemekler yemek veya sıcak içecekler tüketmek de damak ağrısına veya sol üst damak ağrısına neden olabilmektedir. Ağız içi travmalar genellikle 1 – 2 günlük bir süre içerisinde kendini yenilemekte olup, bu travmalarda ufak önlemler dışında ek bir tedaviye gerek duyulmamaktadır.

Ağız Kuruluğu

Vücudumuzda bulunan tükürük bezleri sayesinde ağız içinin nemli kalması sağlanmaktadır. Nemli kalan ağız yapısı, enfeksiyonlar için koruyucu bir bariyer işlevi görmektedir. Tükürük bezlerinin iyi çalışmadığı durumlarda ise ağızda kuruluk oluşmaktadır ve ağızda kuruluğun bir sonucu olarak ilgili yapılar daha kolay bir şekilde tahriş olabilmektedir. Bu durumun bir sonucu olarak da damak ağrısı ortaya çıkabilmektedir.  

Yeterince sıvı tüketmeyen bireylerde ağız kuruluğu oluşmaktadır ve ağız kuruluğunun bir sonucu olarak damak ağrısı ortaya çıkabilmektedir. Yetersiz sıvı tüketimine ek olarak, şeker hastalarında, Sjögren Sendromunda ve ağız – içi bazı enfeksiyonların sonucunda da ağız kuruluğu meydana gelebilmektedir.

Pamukçuk

Pamukçuk adı verilen durum, dil çevresinde veya damak bölgesi olarak da bilinen ağız tavanında kendini göstermektedir. Pamukçuk hastalığına esas olarak mantar enfeksiyonları sebebiyet vermektedir. Pamukçuk lezyonları genellikle kırmızı kenarlı olmakla beraber, adından da anlaşılacağı gibi beyaz bir lezyondur. Ağız içerisinde çıkan pamukçuklar bazı durumlarda oldukça acı verici olabildikleri için, damak yarası ve damak ağrısına neden olabilmektedir.

Uçuk

Uçuk adı verilen durum dudaklarda veya ağız kenarında ortaya çıkan HSV adlı virüsün insanları enfekte etmesiyle ortaya çıkmaktadır. Genellikle dudak veya ağız kenarında çıkan uçuklar, bazı durumlarda ağız tavanında da çıkabilmektedir. Ağız tavanında ortaya çıkan uçuklar da bireylerin damak ağrısı çelmesine sebep olabilmektedir.

Ağız İçi Enfeksiyonlar

Ağız anatomik olarak dış etmenlere oldukça açık bir yapıya sahiptir. Ağzın bu yapısından dolayı çeşitli enfeksiyonların meydana gelmesi kaçınılmazdır. Başta HPV virüsü olmak üzere, Suçiçeği Virüsü ve HIV Virüsü ağız içinde birtakım lezyonlara neden olarak damak ağrısına sebebiyet verebilmektedir.

Ağız Kanserleri

Vücudun diğer bölgelerinde olduğu gibi, ağız bölgesinde de ne yazık ki kanser gelişebilmektedir. Ağız kanserlerinde etkilenen bölgelerin başında damak veya ağız tavanı bölgesi gelmektedir. Damak dışında yanakların iç bölgesi, ağzın arka bölümü, dil ve tükürük bezleri de ağız kanserinden etkilenen bölümlerden önemli olanlarıdır. Damak bölgesi sıklıkla etkilendiği için, bu bireylerde damak ağrısı görülmesi de muhtemel olacaktır. 

Ağız içerisinde iyileşmeyen lezyonların olması durumunda kanserden şüphelenilebilmektedir. Bu duruma ek olarak ilgili lezyonların ağrılı olması durumunda veya açıklanamayan bir şekilde ağızda büyümelerin olması durumunda da kanserden şüphelenilebilmektedir. Aynı zamanda ağız içinde ve dil üzerinde kırmızı lekelerin olması durumunda da kanser ayırıcı tanıda akla gelmelidir.  

Damak Ağrısı Teşhisi

Damak ağrısı klinik bir belirti olarak karşımıza çıkmaktadır. Damakta olan ağrılar içi ek bir teşhis yöntemine ihtiyaç duyulmamaktadır. Doktorlar tarafından yapılacak olan ağız muayenesinde damak ağrısına neden olacak durumlar rahatlıkla görülebilmektedir. Muayenede damak ağrısına neden olabilecek durumların fark edilememesi durumunda, ek birtakım görüntüleme yöntemleri istenebilmektedir.  

Damak Ağrısı Tedavisi

Damak ağrısının tedavisinde altta yatan nedenlerin tespit edilmesi oldukça önem arz etmektedir. Altta yatan nedene göre damak ağrısının tedavisi değişebilmektedir. Ağız bölgesine yönelik olan travmalar sonucunda meydana gelen damak ağrısı durumunda, aşırı sıcak gıdaların tüketilmesi sonucunda meydana gelen damak ağrısı durumunda veya ağız içi enfeksiyonların bir sonucu olarak meydana gelen damak ağrısı durumunda genellikle herhangi bir tedaviye gerek duyulmamaktadır. Bu durumlarda oluşan damak ağrısı genellikle kendiliğinden düzelmektedir. 

Damak ağrısına neden olan durumun bakteriyal bir sebep olduğu düşünüldüğü takdirde antibiyotikler tedavide kullanılabilmektedir. Damak ağrısına neden olan durumun viral bir sebep olduğunun düşünülmesi durumunda ise nadir de olsa virüs ilaçları kullanılabilmektedir. Bu durumlara ek olarak ağız gargaraları ve ağrı kesiciler de destek tedavisi olarak verilebilmektedir.  

Damak Ağrısı Tedavi Edilmezse

Damak ağrısı çeşitli durumların bir sonucu olarak karşımıza çıkabilmektedir. Genellikle sert yiyeceklerin damağı tahriş etmesiyle veya aşırı sıcak yiyecek veya içeceklerin tüketilmesiyle ortaya çıkan damak ağrısı durumu tedaviye gerek duymamaktadır. Bu durumlar sonucunda ortaya çıkan damak ağrısının tedavisiz kalması durumunda genellikle ek bir durum ortaya çıkmamaktadır. 

Ağızda geçmeyen yaraların olması durumunda veya damaktaki lezyonların uzun süredir var olması durumunda, ileri tetkikler ile teşhis gerekebilmektedir. Bu durumda ağız kanserinin bir habercisi olabileceği için, tedavi edilmediği durumlarda istenmeyen birtakım belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Bu yüzden yukarıdaki belirtilerin olması durumunda ilgili doktorlara başvurmak gerekmektedir. 

Damak Ağrısına Ne İyi Gelir?

Damak ağrısı durumu çeşitli durumların bir sonucu olarak karşımıza çıkabilmektedir. Altta yatan nedene bağlı olarak, damak ağrısının tedavisi değişmektedir. Dolayısıyla altta yatan nedenlerin iyi bilinmesi ve bu durumlardan uzak durulması gerekmektedir. Damak ağrısının bilinen en sık nedeni arasında ağız içi travmalar geldiği için, bireylerin ağız içinde travmaya neden olacak durumlardan uzak durması gerekmektedir. 

Damak ağrısı sert yapıda yiyeceklerin damak veya ağız tavanına teması sonucunda ortaya çıkabileceği için, bireylerin sert yapıda yiyeceklerden uzak durması gerekmektedir. Bireylerin daha sıklıkla yumuşak yiyecekler tüketmesi damakta tahribat oluşmasını engelleyecektir. Aynı zamanda aşırı sıcak yiyecek veya aşırı sıcak içecek tüketmenin bir sonucu olarak da damak ağrısı görülebileceği için, bireylerin aşırı sıcak yiyecek ve aşırı sıcak içeceklerden uzak durması gerekmektedir. Mümkün olduğu kadarıyla yiyecek ve içeceklerin ortalama bir sıcaklıkta tüketilmesi gerekmektedir. Bu durumun sağlanamadığı durumlarda damak yaralanması başta olmak üzere çeşitli rahatsız edici durumlarla karşı karşıya kalınabilmektedir. 

Damak ağrısının önemli nedenleri arasında ağız kuruluğu gösterilebilmektedir. Ağız kuruluğunun ise bilinen en önemli nedenleri arasında yetersiz sıvı tüketimi yer almaktadır. Bu yüzden bireylerin günlük sıvı tüketimlerine olabildiğince dikkat etmesi gerekmektedir. Günlük yeterli bir şekilde sıvı tüketilmesiyle beraber ağız kuruluğu ortadan kalkmaktadır. Ortadan kalkan ağız kuruluğu durumunda ise damak ağrısı gelişme riski azalmaktadır. 

Damak ağrısının bilinen önemli nedenleri arasında ağız kanserleri gelmektedir. Ağız kanserlerinin bilinen en önemli nedeni olarak tütün ve tütün ürünlerinin kullanımı gelmektedir. Bazı yörelerde tütün çiğnemek gibi birtakım davranışlar da sık bir şekilde görülmektedir. Tütün çiğnemek de sigara içmek kadar ağız kanserinin oluşumunda önemli bir faktör olarak kendini göstermektedir. Sigara içen bireylerin, sigarayı bırakmaması durumunda ağız kanseri gelişme ihtimali ne yazık ki oldukça artacaktır. Bu yüzden bireylerin sigarayı bırakması gerekmekte olup, ağız kanseri gelişimini en aza indirmesi gerekmektedir.

Ağız içinde veya damak bölgesinde ağrı olması durumunda “ağız içini tuzlu su ile durulamak” hastalığın belirtilerinin azalmasına yardımcı olabilmektedir. 

Damak Ağrısına Ne İyi Gelmez? 

Damak ağrısı çeşitli klinik durumların bir sonucu olarak karşımıza çıkabilmektedir. Bireylerin altta yatan bu durumları önlemesi, olası damak ağrısının önüne geçmek için çoğu zaman yeterli olacaktır. Fakat altta yatan nedenlere dikkat edilmediği sürece damak ağrısı ne yazık ki düzelmeyecek veya geç düzelecektir. 

Damak ağrısına en sık neden olan durum olarak sert yapıda yiyeceklerin tüketilmesi gösterilebilmektedir. Bireylerin sürekli olarak yumuşak yapıda olmayan yiyecekleri tüketmesi sonucunda damakta tahribat ne yazık ki artacaktır. Damakta tahribatın artmasının bir sonucu olarak da damak ağrısı daha da artacaktır. 

Damak ağrısının önemli bir diğer nedeni ise aşırı sıcak yiyecek ve içecek tüketmektir. Bireylerin tükettikleri besinlerin sıcaklıklarını tam ayarlayamamaları durumunda damakta tahribat daha da artacaktır. Aşırı sıcak içeceklerin tüketilmesinin kesilmemesi durumunda veya aşırı sıcak yiyeceklerin tüketilmesinin kesilmemesi durumunda damak ağrısı ne yazık ki daha geç düzelecektir. 

Damak ağrısının veya üst damak ağrısının önemli nedenleri arasında ağız kuruluğu kendini göstermektedir. Ağız kuruluğunun ise bilinen en önemli ve önlenebilir nedeni olarak yetersiz sıvı tüketimi örnek olarak gösterilebilmektedir. Bireylerin yetersiz sıvı tüketmesinin bir sonucu olarak, kuru bir yapıya bürünen ağız, dış etkenlere karşı daha dayanıksız olur. Bu durum tedavinin de uzamasına sebebiyet verebilmektedir. 

Damak ağrısının bilinen önemli nedenleri arasında ağız kanserleri gelmektedir. Ağız kanserlerinin bilinen en önemli tetikleyicisi sigara içimi olarak gösterilmektedir. Dolayısıyla bireylerin sigara içmeye devam etmeleri durumunda ne yazık ki kanser gelişme riski artacaktır. Bu durum sonucunda çeşitli hastalıkların veya kanserlerin görülme sıklığı ciddi anlamda artacaktır. İlgili kanserlerin yanında damakta oluşan ağrı tırnakta bir kir kadar küçük olacaktır.

Damak Ağrısı İlaçları

Damak ağrısı tedavisinde genellikle herhangi bir medikal yola başvurulması gerekmemektedir. Fakat bazı durumlarda ağız içi gargaraların ve ağrı kesicilerin kullanılması gerekmektedir. Bunlara ek olarak birtakım antibiyotiklerin kullanılması da bakteri kaynaklı bazı durumlarda gerekli olabilmektedir. 

Amoksisilin – Klavulanik Asit: Amoksisilin – Klavulanik asit etken maddeli antibiyotikler, bakteriyal nedenlerle ortaya çıkan lezyonların tedavisinde kullanılabilmektedir. Bu etken maddeli ilaçlar diş abselerinin tedavisinde de kullanılabileceği gibi, üst solunum yolu enfeksiyonlarında da kullanılabilmektedir. Penisiline alerjisi olan bireylerin bu ilaçlardan uzak durması gerekmektedir. 

Damak Ağrısı için Hangi Doktora Gidilir? 

Damak ağrısı genellikle kendiliğinden 2 – 3 günde düzelmektedir. 2 – 3 günde düzelmeyen damak ağrısı durumunda bireylerin daha dikkatli olması gerekmektedir. Kabaca birkaç haftadan daha uzun süren bir damak ağrısı olması durumunda, damak ağrısına yeme ve içmede zorluğun eşlik etmesi durumunda, damak ağrısına giderek büyüyen ağız yaralarının eşlik etmesi durumunda, damak ağrısına diş veya diş etlerine yansıyan ağrının olması durumunda veya ciddi kanamalara yol açan ağız lezyonlarının olması durumunda Kulak Burun Boğaz Uzmanına muayene olmak gerekmektedir.