Dil Hastalıkları

Dil Hastalıkları Nedir?

Dil hastalıkları; genel olarak dilde gelişen iyi huylu ve kötü huylu hastalıkları kapsayan bir tabirdir. Dil hem yeme-içme hem de konuşmada aktif rolü olan çok önemli bir organdır. Dilin bu kadar önemli görevlerinin olması; dilde görülen hastalıklarda da görülen semptomların hastanın yaşam kalitesine etkisini açıklar.

Dil hastalıkları pek çok iyi huylu ve kötü huylu hastalığı bünyesinde barındırabilir. Bu hastalıklara erken tanı konulup tedavi uygulanması oldukça önemlidir. Çünkü özellikle kötü huylu dil hastalıklarına gerekli tedavi uygulanmadığında hastalık hızlı bir şekilde yayılım gösterip daha ciddi problemlere yol açabilir.

Dil Hastalıkları Tipleri Nelerdir?

Dil; dış dünyaya açık halde olan, bu yüzden de pek çok hastalık açısından riskli durumda olan bir organdır. Dil pek çok görevi içeren bir organ olup pek çok iyi huylu ve kötü huylu hastalığı bünyesinde barındırabilir. Bu hastalıklardan en sık görülenleri şöyle sıralanabilir:

• Dil Bakteri Enfeksiyonları: Dil; dış dünyaya açık bir bölgede olduğu ve dışardan alınan yiyeceklerin ilk uğrak noktası olduğu için pek çok enfeksiyon açısından riskli bölgedir. Bu enfeksiyonların başında bakteriyel dil enfeksiyonları gelir.
• Dilde Mantar Enfeksiyonları: Tıpkı bakteri enfeksiyonları gibi mantar enfeksiyonları da dilde sıklıkla görülen enfeksiyonlar arasındadır. Bu enfeksiyonlar genellikle bağışıklık sistemi düşük hastalarda ve yaşlı kişilerde görülür.
• Dilde Pamukçuk: Pamukçuk; candida albicans adı verilen ve normalde ağızda yaşayan bir mantarın bağışıklık sistemi zayıfladığında kendini çoğaltıp oluşturduğu yaralara denir. Bu yaralar beyaz renklidir ve sıklıkla dille birlikte dudakta da yara oluşturur.
• Dil Apsesi: Dilde gelişen enfeksiyonlardan bazıları; dil derisinin altında birikip apse adı verilen irin dolu baloncuklar yaratabilir. Bu apseler acil olarak drene edilmesi gereken (boşaltılması gereken) apselerdir.
• Dil Tümörü (Dil Kanseri): Dil kas yapısından oluşan oldukça güçlü bir organdır. Dildeki kaslarda bazen iyi huylu ve kötü huylu kanserler gelişebilir.
• Dil Travmaları: Dil; hem dişlere yakınlığı hem de dış dünyaya açık olması nedeniyle travmalara oldukça sık maruz kalan bir organdır. Dilde gelişen travmalarda pek çok semptom ortaya çıkabilir, bazen dil kopabilir.
• Dilde Siğiller: Siğiller; human papilloma virüs (HPV) adı verilen virüsün yarattığı lezyonlardır. Bu virüsün dilde yarattığı lezyonlara dil siğilleri denir.

Dil Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?

Dil pek çok hastalığı bünyesinde barındırabilir. Bu yüzden dil hastalıklarında görülen semptomlar da çok çeşitli olabilir. Dil hastalıklarında en sık görülen semptomlar şunlardır:

• Dilde Ağrı: Dil sinir bağlantıları açısından oldukça zengin bir yapıya sahiptir. Bu yüzden dilde gelişen pek çok hastalıkta dilde ağrı semptomuna rastlanılabilir.
• Dilde Şişlik: Di lenf dolaşımı açısından oldukça zengin bir yapıya sahiptir. Dilde gelişen pek çok hastalıkta dilin lenf dolaşımı bozulup dilde şişlik semptomu oluşabilir.
• Dilde Kızarıklık: Dilde gelişen pek çok hastalıkta dilde kızarıklık semptomuna rastlanabilir. 
• Dilde Kanama: Dil kanlanma açısından oldukça zengin bir yapıya sahiptir. Bu yüzden dilde gelişen pek çok hastalıkta ve dil travmalarında dilde kanama semptomuna rastlanılabilir.
• Dilde Yarıklanma: Dilde gelişen pek çok hastalıkta dilde yarıklanma semptomuna rastlanabilir.
• Dilde Renk Değişikliği: Dilin pek çok hastalığında dilde renk değişikliğine rastlanılabilir.
• Konuşmada Zorluk: Dil konuşma açısından oldukça önemli bir organdır. Dilde gelişen hastalıklarda varolan ağrı, şişlik gibi semptomlar nedeniyle konuşma zorluğuna rastlanılabilir.
• Yutma Güçlüğü: Yutma esnasında dil hareketleri oldukça önemlidir. Dilde gelişen pek çok hastalıkta dil hareketlerinde sorun oluşacağı için yutma güçlüğü semptomu oluşabilir.
• Ağız Kokusu: Ağız, diş , diş erleri ve dili etkileyen pek çok hastalıkta ağız kokusu semptomuna rastlanılabilir.
• Ağızda Metalik Tat: Bazı ağız ve dil hastalıkları kişide ağızda metalik tat oluşumuna neden olabilir.
• Tat Almada Zorluk-Tat Alamama: Dil tat almadan esas sorumlu olan, tat tomurcuklarını barındıran bir organdır. Dilde gelişen herhangi bir hastalıkta kişide tat almada zorluk, tat alamama gibi semptomlar oluşabilir.

Dil Hastalıkları Nedenleri Nelerdir?

Dil pek çok görevi üstlenen bir organdır. Bu yüzden pek çok etken dilde hastalık gelişimine yol açabilir. Dilde hastalık gelişimine en çok yol açan etkenler şöyle sıralanabilir:

• Ağız Hijyenine Gerekli Önemin Verilmemesi: Ağız bölgesi; besinlerin ilk giriş yeri olduğu için; pek çok mikroorganizma açısından zengin bir bölgedir. Bu bölgede var olan mikroorganizmalar üzerine gerekli hijyen kuralları uygulanmadığında; dil hastalıklarının görülme sıklığı artar.
• Sigara ve Alkol Kullanımı: Sigara ve alkol; ağız bölgesinin genel ortamının bozulmasına neden olarak dil hastalıklarının görülme sıklığını arttırabilir.
• Baş ve Boyun Bölgesine Radyasyon: Baş ve boyun bölgesine radyasyon alınması; dilde görülebilecek iyi huylu ve kötü huylu kanser riskini arttırır.
• Dil Travmaları: Dile uygulanan travmalar dilde gelişebilecek hastalık riskini arttırabilir.
• Bağışıklık Sistemini Zayıflatan Hastalıklar: Bağışıklık sistemini zayıflatan (şeker hastalığı, kanser, otoimmun hastalıklar gibi) bazı hastalıklar dilde görülen bakteri ve mantar enfeksiyonlarının sıklığını arttırabilir.
• Oral Seks: Oral seks; özellikle cinsel yolla bulaşan human papilloma virüs (HPV) adı verilen ve siğil gelişimine yol açan virüsün 

Dil Hastalıkları Teşhisi

Dil hastalıklarının esas teşhisi Anamnez ve Fizik Muayene adı verilen yöntemle konur. Anamnez; hastanın hastalığı hakkında var olan şikayetlerini dile getirmesi durumudur. Dil hastalıklarına sahip hastalar sıklıkla dil ağrısı, dilde şişlik, dilde kızarıklık, dilde ödem, dilde yarıklanma, dilde renk değişikliği, konuşma güçlüğü, dil hareketlerinde bozulma, yutma güçlüğü gibi semptomlardan yakınırlar. Hekim hastanın bu şikayetlerini dinler, şikayetlerin ne zamandır var olduğunu, arttırıp azaltan etkenleri, hastanın var olan ek hastalıklarını, baş ve boyun bölgesine radyasyon alıp almadığını sorgular. Ardından fizik muayeneye geçer.

Fizik muayenede hekim hastanın dil bölgesini inceler, dilin orta hatta olup olmadığına bakar. Dilin dışarı çıkarılıp çıkarılamadığına bakar.

Dil hastalıklarının teşhisinde kullanılan esas görüntüleme yöntemi ise Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) yöntemidir. Manyetik rezonans görüntüleme manyetik alan kullanarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. Bu yöntemle hastanın dilinde ve dil kaslarında var olan tümöral yapılar değerlendirilebilir.

Dil Hastalıkları Tedavisi

Dil insanda konuşma, yeme, içme gibi pek çok görevi üstlenen bir organdır. Bu yüzden bu organda gelişen hastalıkların tedavisi de çok çeşitli olmalıdır. Dil hastalıklarının tedavisi hastalığa yol açan etkenin ortadan kaldırılmasına yönelik olarak uygulanmalıdır. Pek çok dil hastalığı; Medikal Tedavi yöntemleri ile iyileştirilebilir. Bazı dil hastalıklarında ise devreye Cerrahi Girişim girer. Cerrahi girişimle var olan tümöral dokular olabildiğince ortadan kaldırılır. 

Dil Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar

Dilde gelişen bazı hastalıklarda medikal tedavi yöntemlerine başvurulabilir. Özellikle dilin bazı enfeksiyon hastalıklarında hem enfeksiyonu iyileştirmek, hem de var olan semptomları düzeltmek adına medikal tedavi yöntemlerine başvurulabilir. Dil hastalıklarının medikal tedavisinde kullanılan ilaçlar şöyle sıralanabilir:

• Antibiyotik İlaçlar: Bu ilaçlar hastada var olan bakteriyel enfeksiyonları iyileştirmeye yöneliktir. İçerik olarak amoksisilin, klavulanik asit, siprofloksasin, ofloksasin, moksifloksasin, doksisiklin, fosfomisin gibi maddeler barındıran bu ilaçların en sık görülen yan etkileri mide bulantısı, kusma, kabızlık, ishal, mide yanması gibi semptomlardır. Bu semptomlar hastayı rahatsız edecek düzeye ulaştığında ilaca ara verilmeli ve hekimle iletişime geçilmelidir.
• Antifungal İlaçlar: Bu ilaçlar hastada var olan mantar enfeksiyonunun tedavisinde kullanılan ilaçlardır. İçerik olarak ketokonazol, flukonazol, itrakonazol, amfoterisin B gibi maddeler barındıran bu ilaçların en sık görülen yan etkileri halsizlik, iştahsızlık, bulantı, kusma, ishal gibi semptomlardır. Bu semptomlar hastayı rahatsız edecek düzeye ulaştığında hekime başvurulmalıdır.
• Ağrı Kesici İlaçlar: Ağrı kesici ilaçlar hastada var olan dil ağrısının tedavisinde kullanılan ilaçlardır. İçerik olarak parasetamol, ibuprofen, naproksen, diklofenak gibi maddeler barındıran bu ilaçların en sık görülen yan etkileri mide yanması, baş dönmesi, halsizlik ve kas ağrılarıdır. Bu semptomlar hastayı rahatsız edecek düzeye ulaştığında hekime başvurulmalıdır.

Dil Hastalıklarında Ameliyat

Dil hastalıkları özellikle kötü huylu hastalıklar olduğunda çözüm cerrahi girişimdir. Cerrahi girişimde amaç hastada var olan tümöral dokunun olabilecek en temiz cerrahi sınırlarla çıkarılmasını sağlamaktır.

Dil kanserinde uygulanan cerrahi girişimde var olan tümöral doku olabildiğince temizlenmeye çalışılır. Bazı durumlarda bu bölgelere greft (bir dokunun kanlanmasının bozulup yeni bir yere nakil edilmesi) veya flep (bir dokunun kanlanmasının bozulmadan kaydırma işleminin yapılması) gibi işlemler yapılabilir. Dilde gelişen travmalarda ise öncelikle travma bölgesi temizlenir. Ardından ameliyathane ortamında travmanın geliştiği dil bölgesi onarılır.

 Bu gibi işlemleri Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi uzmanı yapar. Ameliyat sonrası hasta birkaç gün serviste yatar. Herhangi bir komplikasyon oluşmazsa taburcu edilir.

Dil ameliyatlarından sonra hastaların en büyük korkusu konuşma yetisinin kaybı riskidir. Ancak dil konuşmadan esas sorumlu organ değildir. Kişide sesin çıkmasından esas sorumlu olan yapı ses telleridir. Bu yapılar zarar görmediği sürece kişide sesin çıkması konusunda bir sorun yaşanmaz.

Dil Hastalıklarında Hangi Doktora Gidilir?

Dil hastalıkları ile esas olarak ilgilenen; hastalığa tanı koyan ve gerekli tedaviyi uygulayan bölüm Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi bölümüdür. Kulak burun boğaz hekimi hastayı muayene eder, gerekli tetkikleri uygular ve hastalığa tanı koyar.

Dil hastalığına sahip hastalar bazen Ağız ve Diş Sağlığı Hekimine de başvurabilir. Diş hekimi de hastaya gerekli tetkikleri uygular, tanı koyup tedavi edebilir.

Hastalar dilde herhangi bir yara, kanama, dilde siğil oluşumu, dilde ağrı, dilde şişlik, dilde kızarıklık, dilde renk değişikliği, dilde yarıklanma ağız kokusu ve yutma güçlüğünden yakındığında vakit kaybetmeden hekime başvurmalı ve tedavi altına alınmalıdır.