Dudak Kuruması

Dudak Kuruması Nedir?

Dudak kuruması özellikle soğuk kış aylarında olmak üzere mevsim fark etmeksizin görülen ve birçok nedene bağlı olabilen dudak dokusundaki sıvı miktarının azalmasıdır. Sıklıkla dudak kuruması dudak çatlaması ile birlikte görülmektedir. Dudak kuruması sonucu dudakta çatlamalar meydana gelerek cildin bütünlüğü bozulmaktadır. Eğer dudak kuruluğu uzun sürerse bu durum çatlamaların artmasına ve dudakta ağrı hissedilmesine neden olabilmektedir. Eğer dudak kuruması giderilmezse oluşan çatlaklarda iltihaplanmalar ortaya çıkar ve bu duruma tıp literatüründe keilitis olarak ifade edilir.

Dudak kuruması sonucu insanlar sıklıkla dudaklarını yalamaktadır. Ancak bu durum dudaklardaki kurumayı kötüleştirmekte ve çatlamaları arttırmaktadır. Sıklıkla kış aylarında neredeyse her insan da ortaya çıkan bu durum sürekli gözleniyorsa dudak kuruluğuna sebep olan altta yatan başka bir sebep var demektir. Eğer altta yatan bu neden tedavi edilmezse nemlendiriciler sadece geçici bir süreliğine iyi gelecektir. Bu sebeple eğer kişiler sürekli kuruyan dudaklardan mustaripse bir hekime başvuruda bulunmalarında yarar vardır.

Dudak Kurumasına Eşlik Eden Belirtileri Nelerdir? 

Dudak kurumasının birçok nedeni bulunmaktadır. Dudak kuruluğunun sebebine bağlı olarak birçok belirti ortaya çıkmaktadır. Öncelikle dudak kurumasında deri tabakalarından olan epidermis kurumaktadır ardından da dudakta soyulmalar gözlenir. Sık gözlenen dudak kuruluğu belirtileri şöyle sıralanabilir;

• Ağız Kuruluğu Hissi: Dudak kuruluğunun belirtilerinden birisi ağızda kuruluk hissedilmesidir. Bu durum sıklıkla ağızdan nefes alıp verme sonucu ya da vücut susuz kaldığında karşı karşıya kalınabilmektedir.
• Dudaklarda Çatlama Gözlenmesi: Dudak kuruluğuna sıklıkla dudak çatlaması eşlik etmektedir. Dudak kurumasında ilk önce epidermis kurur ve ardından soyulmaya başlar. Bu aşamadan sonra dudak kuruması ve çatlaması birlikte görünmeye başlar.
• Dudaklarda Kanama Gözlenmesi: Dudaklarda kanama gözlenmesi kurumuş olan dudakların çatlamaya başlaması ile ortaya çıkabilen bir durumdur. Dudak kanaması sıklıkla sorun oluşturmayan bir durumdur. Çünkü dudakta kuruma sebebi ile oluşan kanamalarda fazla miktarda bir kan çıkışı olmamaktadır. Eğer hastalarda kurumaya bağlı kanama sonucunda ortaya çıkan kan akışı fazla ise ve durdurulamıyor ise bir hekime başvuruda bulunmada fayda vardır. Ayrıca bazı durumlarda kayan kısımlarda enfeksiyon ya da iltihabi bulgular meydana gelebilir ve bu durumda da hekime başvuruda bulunulmalıdır.
• Dudaklarda Yarıklanma Gözlenmesi: İnsanlarda dudak kuruluğu sonucu gözlenebilecek bir diğer bulgu ise dudaklarda yarıklanma gözlenmesidir. Dudak yapıları çok hassas olduğu için kuruyan dudaklar sıklıkla çatlamakta sonrasında ise dudaklarda yarık şeklinde oluşumlar ortaya çıkmaktadır. Dudaklarda yarıklanma gözlenen hastalarda sıklıkla korkulacak bir sorun oluşmamaktadır. Ancak bu yarıklanmalarda enfeksiyon, iltihabi durum gelişimi ya da mikrop bulaşması sonrasında bu durum sağlık problemlerine neden açabilir.
• Dudaklarda Oluşan Ağrı Hissi: Dudak kurumasının belirtileri arasında dudaklarda oluşan ağrı hissi de sayılabilmektedir. Oluşan bu dudak kuruması ve yanması şeklindeki ağrı hissi kişilerde rahatsız edebilmektedir. Kuruyan dudakların çatlaması ve yarıklanması sonucunda kişilerde dudaklarda ağrı oluşabilir. Dudağı kuruyan insanlar burayı yalamak suretiyle ıslatırlar ancak bu durumun ağrıya etkisi yoktur aksine kuruluğu ve çatlakları arttırarak ağrının daha da artmasına neden olabilir.

Dudak Kuruması Nedenleri (Risk Faktörleri) Nelerdir?

Dudak kuruması sıklıkla kış aylarında kişilerin karşılaştığı bir durum olsa da her mevsimde ortaya çıkabilen bir sorundur. Eğer kişilerde görülen bu dudak kuruluğuna gerekli müdahile yapılmaz ise daha ileri evresi olan dudak çatlaması sorunu ortaya çıkabilir. İnsanlarda gözlenen dudak kuruluğu yavaş bir seyir göstererek meydana geldiği için dudak kuruluğunun sebebinin ne olduğunu kestirmek oldukça zordur. Ancak en sık karşılaşılan dudak kuruluğu nedenleri şunlardır;

• Dudakların Yalaması, Dudakları Emmek ya da Dudak Isırmak: İnsanların dudak organı yapısı son derece hassas olarak var olmuştur. Bu nedenle dudaklar çok kolay bir şekilde kurumakta ve tahribata uğrayabilmektedir. Dudakların sık sık yalanması, dudakları emmek ya da bilinçli veyahut bilinçsiz dudak ısırmak dudaklarda travmalara neden olarak dudak kurumasına yol açmaktadır.
• Ağızdan Nefes Alma Alışkanlığı: İnsanlar normalde burundan nefes almaktadır. Ancak burnunda et bulunan, burun septumunun eğriliği, soğuk algınlığı ya da benzeri durumlarla karşı karşıya kalan insanlar burnundan nefes almak yerine ağızdan nefes alırlar. Ağızdan nefes almak kişilerin dudaklarının hava ile daha fazla temasına yol açmakta ve bu nedenle kurumasına ardından da çatlamasına neden olmaktadır.
• Yetersiz Sıvı Tüketimi (Dehidrate Kalma): İnsan için su olmazsa olmazdır ve vücudumuzun büyük bir çoğunluğu sudan oluşmaktadır. İnsan vücudu derisini nemli tutmak amacıyla suya ihtiyaç duymaktadır. Eğer sıvı tüketimi yetersiz olursa vücut ihtiyaçlarını karşılayamaz ve dehidrate (vücudun ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli sıvı bulamaması) kalır. Bu durum da dudak kurumasının nedenleri arasında yer almaktadır. Ayrıca dehidrate kalmak sadece yetersiz tüketimiyle olmamaktadır; ateşin yüksek olması, ishal ya da kusma hallerinin gözlenmesi durumunda da hastalar dehidrate kalabilmektedir.
• Havanın Soğuk, Rüzgârlı ve Kuru Olması: Dudaklarda gözlenen bir diğer kuruma ise hava koşullarıdır. Havanın soğuk, rüzgârlı ve kuru olması dudakları daha fazla tahriş edeceği için dudaktaki nem oranı azalır ve dudak kuruluğu ortaya çıkar.
• Güneşe Maruz Kalma: Güneş ışınları dudaktaki hassas cilde zarar vererek dudak kuruluğuna neden olabilmektedir. Ancak bu dudak kuruluğu güneşe uzun süre maruz kalma durumlarında gözlenmektedir. 
• Alerjiler: Dudak yapısı itibari ile çok hassas organlarımızdan biridir. Bu sebeple dudak derisi diş macunu, makyaj malzemeleri, nemlendiriciler gibi bazı ürünlerin yapısında bulunan bileşenlere karşı tepki verebilir. Bu tepki sonucunda alerji gelişir ve dudak kuruyabilmektedir.
• Bazı İlaçların Yan Etkisi: Sivilce tedavisinde kullanılan bazı vitamin ilacı türevleri, depresyon tedavisinde kullanılan antidepresanlar, yüksek kolesterol ve nezle gibi hastalıkların tedavisinde kullanılan diğer ilaçlar yan etki olarak dudaklarda kuruma ve çatlama yapabilmektedir. Özellikle sivilce tedavisinde kullanılan roaccutane ve aknetrent gibi ilaçlar roaccutane dudak kuruması ve aknetrent dudak kuruluğu yapmaktadır. Hekimler bu kişilere bu ilaçlarla birlikte mutlaka dudak nemlendiriciler reçete etmektedir.
• Vitamin ya da Mineral Eksikliği: Dudak kuruluğunda diğer sebeplere oranla daha az da görülse vitamin ya da mineral eksikliği de dudak kuruluğuna neden olabilmektedir. Vücutta a vitamini, b grubu vitaminlerinden bazıları ve demir, çinko gibi mineral eksiklikleri dudakların kurumasına hatta çatlayıp iltihaplanmasına yol açabilir.

Dudak Kuruması Teşhisi 

İnsanlarda dudakların yalanması, dudakları emmek ya da dudak ısırmak, ağızdan nefes alma alışkanlığı, yetersiz sıvı tüketimi (dehidrate kalma), havanın soğuk, rüzgârlı ve kuru olması, güneşe maruz kalma, alerjiler, bazı ilaçların yan etkisi, vitamin ya da mineral eksikliği gibi sebepler sonucunda dudak kuruması gözlenmektedir. Tüm bu sebepler sonucunda ortaya çıkan dudak kurumasında kişi hekime gittiğinde hekim hastanın şikayetlerini dinleyerek anamnez alır ve gerekli fizik muayeneyi yapar. Çok nadiren de olsa laboratuvar tetkiklerine başvurabilen hekimler tanıyı koyduktan sonra hastalara gerekli tedaviyi vermektedir.

Dudak Kuruması Tedavisi

Hekimler ağız kuruluğu hissi, dudaklarda çatlama gözlenmesi, dudaklarda kanama gözlenmesi, dudaklarda yarıklanma gözlenmesi ya da dudaklarda oluşan ağrı hissi gibi şikayetlerle gelen hastalarda dudak kuruması teşhisini yaptıktan sonra tedaviler verir. Bu tedaviler günlük su tüketiminin arttırılması, nemlendirici dudak kremleri kullanılması, meyve ve sebze tüketimine önem verilmesi ve dudak peelingleri olabileceği gibi eğer vitamin ya da mineral eksikliği tespit edilmişse vitamin ve mineral takviyeleri de önerilebilir.

Dudak Kuruması Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

Dudak kuruması özellikle soğuk kış aylarında olmak üzere mevsim fark etmeksizin görülen ve birçok nedene bağlı olabilen dudak dokusundaki sıvı miktarının azalması sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Tedavisi günlük sıvı tüketimi arttırılıp dudakları korumaya yönelik özen gösterilmesi ile çok rahat şekilde olmaktadır. Ancak eğer dudaklara dikkat edilmez ve yeterli sıvı alımı sağlanmazsa dudak kuruluğu artarak dudaklarda çatlamalar ve soyulmalar meydana gelmeye başlayacaktır ve bu durum kişilerin acı çekmesine neden olur. Eğer dudak kuruması giderilmezse oluşan çatlaklarda iltihaplanmalar ortaya çıkacak ve bu durum bazen sıkıntılar doğurabilmektedir. Bu sebeple hayat kalitesinin de düşmemesi adına dudak kuruması tedavi edilse daha iyi olacaktır. 

Dudak Kurumasına Ne İyi Gelir? Ne İyi Gelmez?

Dudak kuruması ile karşılaşmamak için yapılması gereken çok basit yöntemler mevcuttur. Günlük su tüketimine dikkat edilmesi, kuru ve soğuk havalarda dudakların nemlendirilmesi, dengeli ve düzenli beslenme ile dudak kuruması önlenebilmek bu yöntemler dudak kurumasına iyi gelmektedir. Ancak günlük su tüketilmesine dikkat edilmezse, dengeli ve düzenli beslenilmezse, dudaklar yalamak suretiyle ıslatılırsa ya da kuruyan dudaklar soyulursa bu durum dudak kurumasına kötü gelecek ve kişilerde dudak ağrısı oluşabilecektir.

Gebelikte Dudak Kuruması

Hamilelikte dudak kuruluğunun gözlenmesi gelişen ağız kuruluğuna bağlı ortaya çıkmaktadır. Ayrıca eğer henüz hamile olduğunu bilmeyen anne adaylarında gelişen ağız kuruluğu hamilelik belirtisi olarak da karşımıza çıkabilir. Hamilelik döneminde dudak kuruluğu gelişmesi sıklıkla bebeğin gelişimi için artan kan hacmine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Çünkü hamileler normalde aldığından daha fazla miktarda suya ihtiyaç duyarlar ve gerekli ölçüde su almaz iseler dehidrate (vücudun ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli sıvı bulamaması) kalırlar ve bu durum da dudak kuruluğuna neden olur. Hamilelik döneminde dudak kuruluğu yaşamamak için bol sıvı tüketilmesi, dengeli ve düzenli bir şekilde vitamin ve mineral eksikliğine maruz kalmayacak şekilde beslenilmesi gerekmektedir.

Çocuklarda ve Bebeklerde Dudak Kuruması

Bebeklerde dudak kuruluğunun gözlenmesi sıklıkla oluşan sıvı kaybının giderilmemesine bağlıdır. Ayrıca yeni doğan bebeklerde dudak kuruluğunun gözlenmesi çinko ya da demir gibi bazı minerallerin bebekte az bulunmasına ve bazı vitaminlerin eksikliğine bağlı olarak da gözlenebilmektedir. Bunun dışında bebeklerin ağızdan nefes alıp vermesi, dengeli ve düzenli beslendirilmemesi, uzun süre rüzgara ya da güneşe maruz kalması durumlarında da bebeklerde dudak kuruması ortaya çıkabilir. Eğer anneler bu durumu gidermezse bebeklerde de aynı yetişkinlerde olduğu gibi dudaklarda çatlamalar ortaya çıkabilir. Yapılması gereken ise bebeklere sıvı kaybını karşılayacak biçimde sıvı verilmesi ve emziren annelerde vitamin, minarel açısından zengin beslenme; katı gıda alabilen bebeklerde ise bebeğin vitamin ve mineral açısından dengeli beslenmesidir.

Dudak Kurumasında Hangi Doktora Gidilir?

Dudak kuruması ile esas olarak ilgilenen, hastalığa tanı koyan ve tedavi eden esas bölüm Dermatoloji (Deri Ve Zührevi Hastalıklar) bölümüdür. Dudak kuruması sorunuyla karşılaşan kişiler dermatoloji uzmanı hekime şikayetleri ile başvurur. Uzman hekim hastanın şikayetlerini dikkatlice dinler. Hekim şikayetler üzerine fizik muayeneyi yapar ve gerekli tetkikleri ister. Sonuç olarak da hastalığın tanısını koyar.

Dudak kuruması görülen kişi ağız kuruluğu hissi, dudaklarda çatlama gözlenmesi, dudaklarda kanama gözlenmesi, dudaklarda yarıklanma gözlenmesi ya da dudaklarda oluşan ağrı hissi gibi şikayetlerden mustarip ise dermatoloji uzmanı hekime giderek nemlendirici kremler reçete ettirebilir. Hastalarda eğer dudak kuruması giderilmezse oluşan çatlaklarda iltihaplanmalar ortaya çıkar. Bu durum bazen sıkıntılar doğurabilmektedir ve bu sebeple iltihaplanma durumu mevcutsa mutlaka bir hekime danışılmalıdır.