Göz Çapaklanması

Göz Çapaklanması Nedir?

Göz çapaklanması; gözün içinde bulunan ve göz kuruluğunu önleyen salgının uzun süre bekletildiğinde koyu ve yapışkan kıvam alarak göz kenarlarına çökmesi durumudur.

Göz; içerisinde görmeyi ve nesnelere odaklanmayı sağlayan kornea, iris, iris kasları, retina ve bunun gibi birçok yapıyı barındıran bir organdır. Bu organın içerisindeki yapıları dışardan gelen hava, toz, yabancı cisim ve mikroplara karşı koruyan göz sıvısı bulunmaktadır. Göz sıvısının gözde uzun süre beklemesi, mikrop kapması, yabancı cisimle temas etmesi veya gözün içerisinde bulunan yapılardan birinin zarar görmesi gibi durumlarda yoğun kıvam alması ve gözün dış kenarları başta olmak üzere kirpikler ve göz altına akması durumuna göz çapaklanması denir.

Gözler; vücudun en gelişmiş duyu organlarının başında gelir. Dış dünyanın keşfedilmesinde başrol oynayan gözlerin en ufak rahatsızlığı bile kişinin yaşam kalitesini oldukça düşürmektedir. Bu yüzden göz çapaklanmasının da erken tanı alması ve tedavi edilmesi hastanın konforu açısından büyük önem taşır.

Göz Çapaklanmasına Eşlik Eden Belirtiler Nelerdir?

Göz çapaklanması pek çok nedene bağlı oluşabilen bir durumdur. Hastada göz çapaklanmasına yol açan neden; göz çapaklanmasına eşlik eden pek çok semptoma da yol açabilir. Ancak bazı durumlarda çapaklanmaya eşlik eden hiçbir belirti olmayabilir. Göz çapaklanmasına en sık eşlik eden belirtiler;

• Gözde Sulanma: Göz sulanması; çapaklanmaya en sık eşlik eden semptomların başında gelir. Çoğunlukla gözdeki enfeksiyona bağlı oluşan bu durum, hastada bahar alerjisi yada nezle gibi durumlarda da çapaklanmaya eşlik edebilir.
• Gözde Kaşıntı: Gözde kaşıntı; çoğunlukla gözde bulunan enfeksiyona bağlı oluşur. Bazen bahar alerjisi gibi durumlarda da kaşıntı oluşabilir. Kaşıntının enfeksiyona bağlı oluşumu; enfeksiyonu oluşturan bakteri veya virüsün o bölgeyi uyarmasından(irritasyon) dolayıdır. Bahar alerjisi durumunda bu uyarımı genellikle polenler yapar.
• Gözde Akıntı: Gözde akıntı; çapaklanmaya eşlik eden bir diğer semptomdur. Bu akıntı genellikle beyazımsı-şeffaf renktedir. Ancak sarı-yeşil renkli ve kötü kokulu akıntılar hastada enfeksiyon olduğu konusundaki düşünceyi kuvvetlendirir.
• Gözde Kızarıklık: Gözde kızarıklık; gözde kuruluğa, enfeksiyona yada alerjiye bağlı oluşabilir. Bu durumda hastada kızarıklığa kaşıntı ve sulanma da eşlik eder. Göz çapaklanması ve kızarıklık sıklıkla birliktelik gösteren iki semptomdur.
• Gözde Yanma: Gözde çapaklanmaya eşlik eden bir diğer belirti göz sulanmasıdır. Bu durumda hastada enfeksiyon yada alerjik durum düşünülmelidir.
• Gözde Şişlik: Çapaklanma özellikle çocuk yaştaki hastalarda şişlikle beraberlik gösterebilir. Bu durum çoğunlukla enfeksiyona bağlı oluşurken; bazı durumda nedeni bulunamaz.
• Görme Bozukluğu: Eğer hastada bulunan çapaklanma enfeksiyona bağlıysa ve enfeksiyon gözde yoğun bir yer kaplıyorsa; bu durumda hastada görme bozukluğu, bulanık görme gibi durumlar oluşabilir.
• Gözde Batma Hissi: Gözde iğne batar tarzda batma hissi özellikle enfeksiyona ve bahar alerjisine bağlı göz çapaklanmalarına sıklıkla eşlik eden bir belirtidir.

Göz Çapaklanması Nedenleri (Risk Faktörleri) Nelerdir?

Göz; dış dünyayla sürekli temas halinde bulunan duyu organı olduğu için; pek çok dış etken gözde çapaklanmaya neden olabilir. En sık görülen göz çapaklanması nedenleri;

• Çok Uyuma Sonrası: Çok uyuma sonrası gelişen göz çapaklanması; toplumda çok sık görülen bir göz çapaklanması nedenidir. Hastalarda çapaklanmaya eşlik eden herhangi bir semptom yoksa; bu durum oldukça doğal karşılanır.
• Enfeksiyon: Göz; dış dünyaya açık olması ve sürekli temas halinde olmadı nedeniyle çok sık enfekte olup iltihaplanabilir. Bu durun hastada genellikle koyu kıvamlı sarı-yeşil renkli çapaklanmaya yol açar.
• Bahar Alerjisi: Bahar alerjisi; toplumda bahar döneminde ortaya çıkan polenlere karşı hassas olan kişilerde görülen bir problemdir. Hastalarda bahar alerjisinde çapaklanmaya ek olarak kaşıntı ve göz kızarıklığı da eşlik eder.
• Konjuktivit: Konjunktivit; gözün konjunktiva adı verilen dış tabakasında meydana gelen enfeksiyonu tanımlar. Bu enfeksiyon; hastada çapaklanmaya ek olarak gözde kızarıklık ve yanmaya da sıklıkla yol açar.
• Göz Kuruluğu: Göz kuruluğu; gözün salgısının yeterli olmadığı durumlarda ortaya çıkan bir durumdur. Hastalarda çapaklanmaya yol açabileceği gibi, kızarıklık ve yanma da oluşturabilir.
• Kornea Ülseri: Kornea; gözün renkli halkasının önünde bulunan ve görmeyi sağlayan yapıdır. Bu yapıya dışardan gelen travmalar yada göze toksik(zarar verici) ilaçlar kornea ülserine neden olabilir. Bu durumda hastada görme bozulur, . Tedavide hastanın kornea nakli yapılmalıdır.
• Göze Yabancı Cisim Girmesi: Göze yabancı cisim girmesi; çok sık rastlanılan bir problemdir. Bu yabancı cisim çoğunlukla kirpik, toz, taş, cam parçası gibi etkenlerdir. Bu etkenler gözde enfeksiyon oluşumuna ve çapaklanmaya yol açabilir. Tedavide yabacı cisim çıkarılmadığı sürece çapaklanma devam eder.
• Göz Yaşı Kanalı Tıkanıklığı: Göz yaşı kanalı tıkanıklığı; gözün temizlenmesini sağlayan göz sıvısının aktığı kanalda gelişen tıkanıklıklardır. Bu bölgede gelişen tıkanıklıklar; hastada göz sıvısının akışının engellenmesine, göz sıvısının koyu kıvam almasına ve çapaklanma gelişimine neden olur.

Göz Çapaklanması Teşhisi

Göz hastalıklarının teşhisinde esas yöntem Anamnez ve Fizik Muayene yöntemidir. Anamnez hastanın hastalığı hakkında yaşadığı sıkıntıları dile getirmesidir. Göz çapaklanmasının teşhisini çoğunlukla hasta kendisi yapar ve bu şikayetle hekime başvurur. Göz çapaklanması yaşayan hastalar sıklıkla çapaklanmaya ek olarak kaşıntı, kızarıklık, yanma, görmede bulanıklık, göz kapağı şişliği ile başvururlar. Hekim hastanın şikayetlerini dinler, şikayetlerin ne zamandır var olduğunu, ışığa hassasiyetin olup olmadığını, hastanın uyku düzenini sorgular. Ardından fizik muayeneye geçer.

Fizik muayene otorefraktormetre ile yapılır. Bu cihazın bir tarafına hasta bir tarafına hekim oturur. Hekim bu cihazla hastanın göz yapısını, görme problemlerini inceler. Enfeksiyon varlığında otorefraktormetrede kızarıklık, şişlik gözlemlenebilir. Ayrıca yabancı cisme bağlı oluşan göz çapaklanmasında bu cihaz sayesinde yabancı cisim görülebilir.

Göz Çapaklanması Tedavisi

Göz çapaklanmasının tedavisi nedene yönelik yapılır. Alerjiye bağlı oluşan göz çapaklanmasında hastaya medikal tedavi uygulanır, ayrıca polenlerin yoğun olduğu bahar döneminde zorunlu olmadıkça dışarı çıkmaması önerilir. 

Enfeksiyona bağlı oluşan göz çapaklanmasında yine medikal tedavi uygulanır. Göz çapaklanması için damla formunda olan bu ilaçlar düzenli kullanıldığında yaklaşık 10 gün içinde enfeksiyon kaybolur. Bunun yanında hastaya sabah uyandığında serum fizyolojik adlı sıvı emdirilmiş mendille gözünü silmesi önerilir. 

Eğer hastada çok uyumaya bağlı oluşan göz çapaklanması varsa; bu durumda hastaya uyku düzeni kurması önerilir, uyurken gözün açık kalmasını önlemek için göz pedi kullandırılabilir.

Göz Çapaklanması Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

Göz çapaklanmasının oluşturacağı komplikasyonlar hastada çapaklanmayı oluşturan nedene ve bu nedenin şiddetine göre farklılık gösterir. Eğer bu neden çok uyumaya bağlı oluşuyorsa; bu durum hastada herhangi bir komplikasyona yol açmaz, yalnızca hasta her sabah uyandığında çapaklanma sorunu yaşar. Ancak göz çapaklanması oluşturan neden yabancı cisim yada enfeksiyon kaynaklıysa ve bu durum tedavi edilmezse; bu durumda hastanın görme kalitesi kaybolabilir, bulanık görme, gözde odaklama problemleri oluşabilir. Eğer enfeksiyon bu komplikasyonlara rağmen yine tedavi edilmezse; bu durumda hasta gözünü kaybedebilir.

Göz Çapaklanmasına Ne İyi Gelir? Ne İyi Gelmez?

Göz çapaklanması gözün herhangi bir hastalığına bağlı oluşuyorsa bu durum mutlaka tedavi edilmelidir. Eğer tedavi edilmezse hastada çok ciddi komplikasyonlar oluşabilir. 

Göz çapaklanmasında yapılabilecek bazı uygulamalar; çapaklanma oluşumunu önlemede ve oluşan çapağın kolayca çıkarılmasında oldukça önem taşır. Bu uygulamalar;

• Gözde çapak oluşumunda bu çapak serum fizyolojik adlı sıvı emdirilmiş temiz bir mendille silinmelidir. Bu durum çapağın kolayca çıkmasına yardımcı olur.
• Hastada göz kuruluğuna bağlı oluşan çapaklanmada uygulanan medikal tedavinin yanında bol sıvı tüketimi göz kuruluğunun daha hızlı iyileşmesine yardımcı olur.
• Hastalar gözün mikrop kapmasının önüne geçmek için; lens kullanırken ellerinin temizlediğinden emin olmalı, elini çok fazla gözüne sürmemelidir.
• Hastalar göz içine bilmedikleri sıvı ve katı nesneleri sürmemelidir. Bu durum hastadaki enfeksiyonu ağırlaştırabilir. Özellikle bebeklerde göz çapaklanmasında çay pansumanı sık yapılan hatalardandır. Bu durum bebeğin durumunu ağırlaştırabilir.

Göz Çapaklanmasında Kullanılan İlaçlar

Göz çapaklanması enfeksiyona yada alerjiye bağlı olarak oluşuyorsa; bu durumda hastaya medikal tedavi uygulanır. Bu medikal tedavi uygulamasında kullanılan ilaçlar;

• Antibiyotik İlaçlar: Bu ilaçlar; hastada var olan enfeksiyonun önüne geçilmesine yardımcı olur. İçerik olarak ampisilin, gentamisin, siprofloksasin, ofloksasin, moksifloksasin, fusidik asit gibi maddeler barındırır. Bu ilaçlar hastanın gözüne damla olarak uygulanır. Bu ilaçların en sık görülen yan etkileri; gözde kaşıntı, kızarıklık, yanma oluşturmasıdır. Bu ilaçların kullanımı sonucunda yaklaşık 1 hafta içinde çapaklanma düzelir. Eğer düzelmezse hasta tekrar hekime başvurmalıdır.
• Kortizon İçerikli İlaçlar: Bu ilaçlar; hastada var olan alerjik çapaklanmanın ve kızarıklığın iyileşmesine yardımcı olur. İçerik olarak kortizon, hidrokortizon gibi maddeler barındıran bu ilaçların en sık görülen yan etkileri gözde kızarıklık ve yanma oluşturmalarıdır. Bu yüzden doz ayarı düzenli yapılmalı ve dikkatli kullanılmalıdır .

Bebek ve Çocuklarda Göz Çapaklanması

Bebek ve çocukluk dönemi dış dünyanın keşfedildiği, buna bağlı olarak hastalıkların da oldukça sık görüldüğü bir dönemdir. Çocuklarda göz çapaklanması çoğunlukla enfeksiyona veya bahar alerjisine bağlı oluşur. Bu durumda çocuklarda göz kızarıklığı, yanma, ağrı, kaşıntı oluşabilir.

Bebeklerde göz çapaklanması çoğunlukla fazla uyumaya bağlı oluşur. Ancak bazı durumlarda küçük yaştaki bebeklerde de enfeksiyona bağlı göz çapaklanması görülebilir.

Bazı durumlarda bebeklerde göz sıvısının aktığı göz kanalında yapışıklık görülebilir. Bu durumda da yenidoğan göz çapaklanması durumu ortaya çıkar. Tedavide bu kanal ince bir steril aletle açılıp, bebeğin göz sıvısının kanala akması sağlanır.

Ebeveynler gözde çapaklanma oluşan çocukları çoğunlukla Çocuk Hastalıkları ve Sağlığı uzmanına götürürler. Ancak çocuk hastalıkları uzmanı detaylı göz muayenesi için çocuğu Göz Hastalıkları uzmanına yönlendirir. Çocuklarda ve bebeklerde göz çapaklanmasının tedavisi yetişkinlerdekine benzer şekildedir. Ancak yaşa bağlı olarak doz farkı olabilir.

Göz Çapaklanmasında Hangi Doktora Gidilir?

Göz çapaklanması eğer çok uyuma gibi bir etkene bağlı oluşuyorsa; bu durumda hastanın hekime başvurmasına gerek yoktur. Uyurken göz pedi kullanma ve uyku saatini ayarlama gibi uygulamalar hastanın çapaklanma semptomunun geçmesine yardımcı olur.

Ancak hastada ciddi bir çapaklanmanın yanında kaşıntı, sulanma, kızarıklık, yanma, kuruluk gibi semptomlar varsa bu durumda hasta hekime başvurmalıdır.

Gözde çapaklanma yaşayan ve bu durumdan rahatsız olan kişilerin başvurması gereken bölüm Göz Hastalıkları bölümüdür. Gözle ilgilenen başka bir bölüm bulunmamaktadır.

Gözde çapaklanmaya ek olarak yanma, kızarıklık, ağrı, ışık hassasiyeti, kaşıntı, gözde iğne batması tarzı batma gibi semptomlar yaşayan hastalar vakit kaybetmeden hekime başvurmalı ve tedavi altına alınmalıdır.