Hamilelikte Karın Ağrısı

Hamilelikte Karın Ağrısı Nedir?

Hamilelikte karın ağrısı, anne adaylarının en sık karşılaştığı durumlar arasındadır. Birçok sebebi bulunabilir ve hamileliğin her döneminde yaşanması muhtemeldir. Genelde zararsız olarak kabul edilse de karın ağrısının şiddeti ve diğer belirtiler ele alınarak yaklaşılır.

Hamileliğin ilk haftasında karın ağrısı, çoğu kişinin başına gelir ve genellikle adet sancısıyla karıştırılır. Yeni hamilelikte karın ağrısı, herhangi bir risk olmadığı durumda bebeğin tutunmasına ve rahmin genişlemeye başladığına işarettir. Hamileliğin ilk haftasında karın ağrısının dışında halsizlik yaşanması, hamileliğin en belirgin özelliği olarak sayılabilir.

Hamilelik süreci boyunda rahim genişlemeye başlar. Genişlemenin etkisiyle de hamilelikte bel ve karın ağrısı yaşanır. Normal kabul edilen karın ağrısının haricindeki ek semptomlar, doktor kontrolünün şart olduğunun belirtisidir. Uterusun genişlemesi ve bağların gerilmesi ile birlikte organların yerlerinde değişimler yaşanır. Bu nedenle de vücudun çeşitli bölgelerinde ağrılar meydana gelir.

Bağlar, karnın alt kısmında bulunur ve yuvarlak bağlar olarak adlandırılır. Bağların gün geçtikçe gerilmeye devam etmesi spazm, ağrı ve sancıların yaşanmasına yol açar. Hamilelikte alt karın ağrısı, her dönem yaşanabilir ve bebeğin büyüdüğünün, rahmin ve bağların genişlediğinin işaretidir. Hamileliğin her döneminde dinlenmeyle geçen karın ağrıları ciddi bir duruma işaret etmiyor demektir. Düşük veya doğum kasılmaları, ağrılar ve sancılar azalmak yerine artma eğilimi gösterir.

Hamilelikte şiddetli karın ağrısı normal kabul edilmeyen durumlar arasındadır. Karın ağrısının ne kadar sürdüğü bu aşamada önemlidir. Çünkü düşük tehdidinde de şiddetli karın ağrıları görülmektedir. Hamileliğin ilk haftalarında karın ağrısı ve kanama aynı zamanda düşük riskine de işaret eder ve dikkat edilmelidir.

Ayrıca kanama ve lekelenmeler her zaman kötüye yorulmaz. Hamilelikte adet görme ve karın ağrısı yaşanması, genellikle halk arasında “üstüne görme” olarak bilinir. Bebeğin rahme tutunmasıyla birlikte yerleşme kanaması yaşanabilir. Bunun sonucunda hafif şekilde lekelenme ve karın ağrısı oluşur.

Hamilelikte Karın Ağrısı Belirtileri

Hamilelik döneminde karın ağrısı belli bir belirti vermeyebilir ya da ağrı yaşanmadan önce birtakım işaretler olabilir. Her anne adayında farklı şiddette ve nedenine bağlı olarak farklı sonuçlar doğurur. Karın ağrısına ek olarak görülen belirtiler, ağrının tehlikeli olup olmadığının anlaşılmasını sağlar. Hamilelikte sağ karın ağrısı veya sol bölgede yaşanan ağrı, herhangi bir durumun belirtisi değildir. Yumurtlamanın gerçekleştiği bölgede ağrı yaşanması muhtemeldir.

Hamilelikte tehlikeli olmayan karın ağrısı belirtileri şu şekilde sıralanır;

• Düzensiz kramp 
• Düzensiz sancı
• Yorgunluk
• Halsizlik
• Sık idrara çıkma
• İdrar torbasının dolu hissedilmesi 
• Lekelenme

Hamilelikte tehlikeli olabilecek karın ağrısı belirtileri;

• Şiddetli ağrı
• Kanama
• Dinlenmeyle geçmeyen kasık ağrısı
• Yeşil akıntı

Belirtilerden bazıları, düşük veya enfeksiyon riskinin habercisidir. İlk trimester dönemindeki (1-13 Hafta) karın ağrısı belirtileri, çoğu zaman bebeğin tutunması ve büyümeye başlamasıyla birlikte ortaya çıkar. 2 aylık hamilelikte karın ağrısı belirtileri dikkate alınmalı, özellikle gebeliğin 7. haftasında karın ağrısı belirtileri ve lekelenme, yerleşme kanamasıyla karıştırılmamalıdır.

Hamilelikte Karın Ağrısı Nedenleri Nelerdir?

Hamilelikte karın ağrısının nedenleri birbirinden oldukça farklıdır. Bazı durumlar tehlikeye işaret ederken, bazı durumlar ise yalnızca fizyolojik olarak değişiklik yaşanması sonucunda oluşur. Gebelik 3 trimester olarak ele alınır ve her trimester, 3 aylık dönemleri kapsar. Hepsinde bebek gelişimi farklı hızda ilerlediği için karın ağrısının nedenleri birbirinden farklı ortaya çıkabilir.

1.Trimester (1-13 Hafta) karın ağrısı nedenleri;

• Yerleşme: Yerleşme ağrıları 1.trimester döneminde, ilk haftadan 10. haftaya kadar geçen sürede gerçekleşir. Embriyonun oluşup rahime tutunmaya başlamasıyla hissedilen ağrılar artabilir veya yerleşme kanaması meydana gelebilir. 10 haftalık gebelikte karın ağrısı herhangi bir aksi durum olmadığı sürece yerleşmeye bağlı ağrı olarak kabul edilmektedir.
• Rahim büyümesi: Hamilelik döneminde sürekli yaşansa da ilk trimesterde daha çok karın ağrısına neden olur. Rahim genişledikçe karın ağrısı ve sancıya benzer kramplar yaşanır. Hamileliğin 10. haftasında karın ağrısı bu anlamda daha çok kendini hissettirebilir. Hamilelikte adet sancısı gibi karın ağrısı rahim büyürken gerçekleşir. 
• Bağların gerilmesi: Gebelik gerçekleştikten sonra rahimle beraber rahmi saran zar ve bağlar gerilir. Bu gerilim ise karın ağrısına neden olur. Sıklıkla ilk haftalarda daha çok hissedilir ve şiddetli olabilir. Bazı anne adaylarında 20. haftaya kadar bağların gerilmesine bağlı karın ağrısı devam etmektedir. 
• Ektopik gebelik: Dış gebelik olarak bilinmektedir. 10. haftaya kadar karın ağrısı ve kanama ile birlikte kendini gösterir. Gebelik kesesi oluşumu vardır fakat kesenin boş olması anlamına gelir. Hamilelikte karın ağrısı ve mide bulantısı, dış gebelik belirtileri arasındadır. Ayrıca anne karnına implantasyon sonrasında normalde beta-hcg düzeyi ikiye katlanarak artar fakat ektopik gebelikte beta-hcg düzeylerinde ikiye katlanma görülmez.
• Düşük: İlk trimester dönemi içinde düşük yaşanabilir. Hamilelikte şiddetli karın ağrısı ve akabinde gerçekleşen kanama düşük işaretidir. Hamilelerin %20’sinde çeşitli nedenlerden ötürü düşük yaşanır. 
• Safra kesesi: Safra kesesi kaynaklı problemler, kum ve taş düşürme benzeri durumlar hamilelikte karın ağrısının sebeplerindendir. Özellikle 13-14-15 haftalık gebelikte karın ağrısı şikayeti üzerine, farklı yöntemlerle safra kesesinde çamur olup olmadığı kontrol edilir. 

2.Trimester (14-26. Hafta) karın ağrısı nedenleri;

• Sindirim sorunları: 4-5-6 aylık hamilelikte karın ağrısı, çoğunlukla sindirim sorunlarından kaynaklanmaktadır. Hamilelik hormonlarının yükselmesi, bağırsak hareketlerinde yavaşlamaya neden olur. 2.trimester döneminde gaz, kabızlık ve sindirimde zorluk yaşanır. Buna bağlı olarak ise karın ağrıları meydana gelir. 
• Preeklampsi: Diğer adıyla gebelik zehirlenmesi, karın ağrılarına neden olur. Diğer bir belirtisi ise yüksek tansiyondur. Karın ağrısı, yüksek tansiyon ve idrarda protein kaçağı gebelik zehirlenmesine işaret eder. 24-25 haftalık gebelikte karın ağrısı ve diğer preeklampsi belirtileri görülmesi üzerine, anne ve bebek sağlığı için tedavi süreci başlatılmalıdır. 
• Yuvarlak bağ: Yuvarlak ligament, 15-16-18 haftalık gebelikte karın ağrısı şeklinde etki bırakır. Hamilelikte kasık ve karın ağrısı, tehdit oluşturan ek durumlar yaşanmadığı sürece yuvarlak bağlara yorulur ve kendi kendine geçer.
• İdrar yolu enfeksiyonu: Gebeliğin her trimesterinde meydana gelebileceği gibi oldukça tehlikeli kabul edilen idrar yolu enfeksiyonu, karın ağrısına neden olur. Akıntı ve kasık ağrısının yanı sıra idrarda yanma ile karşılaşılır. Aynı zamanda hamilelikte ishal ve karın ağrısı görülmesi üzerine enfeksiyon olup olmadığının araştırılması yapılır. 

3.Trimester (27-40. Hafta) karın ağrısı nedenleri; 

• HELLP sendromu: Hamilelikte görülme ihtimali diğer karın ağrısı nedenlerine göre daha düşüktür. HELLP sendromu, hamileliğin 6. ayında karın ağrısı ile ortaya çıkabilir. Karaciğer enzimleri ve trombosit değerlerinde değişiklik meydana getirir. Özellikle 27 haftalık gebelikte karın ağrısı şikayetlerinin nedeni HELLP sendromuna işaret ettiği için tanı ve tedavi sürecine gidilir. Ek olarak baş ağrısı, görmede değişiklik, karnın üst bölgesinde ağrı ve tansiyon yüksekliği izlenmektedir. 
• Plasental abrupsiyon: Plasentanın bebekten ayrılma durumudur. Karın ağrısı şikayeti bazı durumlarda plasental abrupsiyondan kaynaklanmaktadır. Hamileliğin 20. Haftasından sonra görülmeye başlar ve en sık 30-32-33-34 haftalık gebelikte karın ağrısı şikayetiyle varlığı fark edilebilir. Bebekten ayrılan plasenta, bebeğe daha fazla faydalı olamayacağı için çoğu durumda erken doğum başlatılır. 
• Yalancı sancılar: 3. Trimester döneminin sonuna doğru karın ağrısının sebebi yalancı sancılardır. 35-36-37-38 haftalık gebelikte karın ağrısı, çoğu zaman kasılma olarak değerlendirilir. Düzensiz ağrılar ve sancılar yalancı sancının işaretidir.
• Erken doğum: Hamilelikte karın ağrısı ve akıntı her zaman erken doğum belirtisi değildir fakat son aylarda, özellikle de 3. trimesterin sonunda şiddetli karın ağrıları erken doğumun habercisi olabilir. Ayrıca ek olarak sırttan ve belden vuran sancılar eşlik ediyorsa, mutlaka doktor kontrolü gerçekleşmelidir. 

Hamilelikte Karın Ağrısı Teşhisi

Hamilelikte karın ağrısının sebepleri değişkenlik gösterir. Bu nedenle de tanı konulması için farklı yöntemler bulunur. Bunlardan ilki tıbbi öykü ve ultrasondur. Ardından gerekli görüldüğü durumlarda idrar tahlili, NST, kan testi, idrar kültürü istenir.

• Tıbbi öykü: Karın ağrısının ne zaman başladığı ne şiddetle gerçekliği ve ek olarak gelişen belirtiler kişiden öğrenilir. Tanı konulabilmesi için çoğu durumda tıbbi öykü yeterli değildir fakat ek tetkiklerin belirlenmesini sağlar. 
• Ultrason: Bebeğin net olarak görülmesini sağlayan görüntüleme cihazı ultrasondur. Bebek hareketleri, kalp atışları ve gebelik kesesi incelenir. Karın ağrısı çoğu zaman erken doğuma ve düşüğe işaret ettiği için rahim ağzı kısalığı vajinal ultrason yardımıyla kontrol edilir. 
• NST: NST cihazı, bebeğin kalp atışlarını ve annede meydana gelen sancıları gösteren grafik çıkarır. Bu grafikte hissedilen ve hissedilmeyen sancılar anlaşılır. 20 dakika süren işlemde çıkan grafik, karın ağrısının doğuma işaret edip etmediğini belirtmiş olur. 
• İdrar tahlili: Karın ağrısına neden olan durumlar enfeksiyon, kum ve taş gibi sebeplerden kaynaklanıyorsa idrar tahlili ile belirlenebilir. Safra kesesi ve protein kaçağı için de çoğu zaman idrar tahlili istenir. 
• İdrar kültürü: İdrar tahlilinde bazı değerlerin yüksek veya düşük çıkması üzerinde idrar kültürü istenerek detaylı araştırma yapılır. Enfeksiyon ve bazı hastalıkların teşhisi bu sayede kolaylaşır. 
• Kan testi: Damar yolundan kan alınması sayesinde çoğu değerler ölçülebilir ve sebep olduğu durumlar anlaşılabilir. Hamilelikte karın ağrısı ve halsizlik görülmesi, çoğu zaman vitamin eksikliklerine işaret eder. Bu nedenle bazı hastalıkların teşhisi ve değer kontrolleri kan testiyle yapılır. 

Hamilelikte Karın Ağrısı Tedavisi

Hamilelikte karın ağrısı tedavileri, ağrının kaynağı bulunduktan sonra belirlenir. Tedavi yöntemleri arasında yatak istirahati en sık rastlanandır ve tehlikeli bir durum olmadığı takdirde önerilmektedir.

• Medikal tedavi: Hamilelik döneminde meydana gelen karın ağrıları enfeksiyon, gebelik zehirlenmesi ve birçok duruma işaret ettiği için ilaç tedavisine ihtiyaç duyulabilir. Kadın doğum uzmanı tarafından uygun ilaç takviyesi, şikayetlerin ortadan kalkmasına yardımcı olur. Kasılmalar için magnezyum, düşük tehlikesi için progesteron desteği sağlayan ilaçlar tercih edilir. 
• Diyet: Karın ağrısı sebebi gaz ve kabızlıksa, lifli gıdaların yer aldığı ve sindirim sistemini rahatlatan bir diyet programı uygulanır. 
• Serklaj: Karın ağrısı şikayeti erken doğum riskini işaret ediyorsa, bazı hamilelerde vajinal açıklık meydana gelir ve rahim kısalığı yaşanır. Bu gibi durumlarda dışarıdan müdahale edilerek rahim ağzına birkaç dikiş atılarak açıklık engellenir. 

Hamilelikte Karın Ağrısı Tedavi Edilmezse

Hamilelikte karın ağrısına yol açan durumların bazıları tehlikelidir. Bunların başında gebelik zehirlenmesi ve erken doğum gelir. Aynı zamanda enfeksiyonlar tedavi edilmezse bebeğin sağlığını etkileyebilir. Bu durumlar sadece bebek için değil, anne için de hayati tehlike oluşturabilir.

Karın ağrısının sebebi belli bir hastalıksa ve ilaç kullanımı gerekiyorsa, iyileşmenin gerçekleşmesi ve gebeliğin riske girmemesi için dikkat edilmelidir. Karın ağrıları dikkate alınmazsa, erken müdahale imkanı ortadan kalkarak erken doğum yaşanmasına neden olur.

Hamilelikte Karın Ağrısına Ne İyi Gelir?

Hamilelikte karın ağrısının önlenmesi için bazı dikkat edilecek noktalar vardır. Bunların başında sağlıklı beslenme gelir. Lifli, vitamin ve mineral bakımından zengin yiyecekler yaşanacak sindirim sorunlarının önüne geçerek karın ağrısı şikayetlerinin azalmasına yardımcı olur. Aynı zamanda kefir, süt ve yoğurt tüketimi sindirim sistemi bozukluklarına iyi gelerek bebeğin gelişiminde oldukça etkilidir. Öğünlerin yavaş yavaş ve kısa aralıklarla tüketilmesi hava yutmayı azaltır ve gaz problemlerini önler.

Düzenli olarak yürüyüş ve egzersiz yapmak hem gaz sancısına hem de karın ağrısına sebep olan yalancı sancıların atlatılmasını sağlar. Çok yorulmadan yapılan egzersiz ağrıların azalmasına yardımcı olurken, aynı zamanda rahat bir doğum gerçekleşmesinin anahtarıdır. Hijyene önem vermek idrar yolu enfeksiyonu riskini azaltır.

Özellikle sık sık iç çamaşır değiştirmek, bol su içmek ve idrar tutmamak enfeksiyon kaynaklı karın ağrılarına iyi gelmektedir. Ilık duş, karın ağrılarının hafiflemesini sağlar ve yalancı sancıların ortadan kaybolmasına yardımcı olur. 7 aylık hamilelikte karın ağrısı, bundan sonraki süreçte yalancı sancıların varlığını işaret edebilir.

Bu nedenle karın ağrısı yaşandıkça ılık banyo yapmak, ağrıları hafifletir. Pozisyon değişikliği de karın ağrılarına iyi gelmektedir. Doğru kıyafet seçimi, hamilelik süreci boyunca önemlidir. Çok dar kıyafetler ve iç çamaşırı karın ağrısı ve idrar yolu enfeksiyonuna yol açabilir. Bu nedenle rahat edilecek kıyafetlerin tercih edilmesi ve pamuklu kumaş seçilmesi önemlidir.

Hamilelikte Karın Ağrısı için Hangi Doktora Gidilir?

Hamilelikte karın ağrısı için kadın hastalıkları ve doğum bölümünde, kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşülmelidir.

Gebelikte karın ağrısı ile birlikte ateş, düzenli sancılar, kanama gibi şiddetli ve geçmeyen durumlar yaşanıyorsa vakit kaybetmeden doktor kontrolü gerçekleşmelidir.