Hemikolektomi Nedir?

Hemikolektomi, vücutta bulunan kolona ait bir segmentin çıkarılmasını içeren cerrahi operasyondur. Genel olarak Crohn hastalığı veya kolon, bağırsak kanseri gibi durumlarda kullanılmaktadır. Hemikolektomi ameliyatı sırasında, kolonun hasarlı olan kısmı çıkarılır. Sağlıklı, zarar görmemiş kolon kısımları ise tekrar yerleştirilerek sağlıklı bir yaşam amaçlanır.

Hemikolektomi Çeşitleri

Hemikolektomi ameliyatında, hastalığın oluştuğu ve yoğun olduğu bölüme bağlı olarak, hastalıklı bağırsağın sağ veya sol kısmı çıkarılabilmektedir. Bu nedenle hemikolektomi ameliyatının iki çeşidi bulunmaktadır:

Sağ Hemikolektomi Ameliyatı

Kalın bağırsak ile ince bağırsağın birleşme noktasından sonra oluşan hastalıklara sağ kolon (kalın bağırsak) hastalıkları denilmektedir. Bu bölgede oluşan rahatsızlıklar (kanser, tümör gibi hastalıklar) sonucunda, hastalıklı kalın bağırsağın sağ kısmı cerrahi yöntemlerle alınmaktadır.

İşlem tamamlandıktan sonra kalın bağırsak ile ince bağırsak tekrar birbirine bağlanarak, bağırsak devamlılığı sağlanmaktadır.

Genişletilmiş Sağ Hemikolektomi Ameliyatı

Genişletilmiş sağ hemikolektomi, transvers kolon (kalın bağırsağın sağ ve sol tarafı arasında kalan bölüm) üzerine yerleşen tümörlerde, hastalıklı parçanın yeterli miktarda çıkarılması için uygulanan ameliyat yöntemidir.

Böylece kolon bölümünün sağ kısmı ve devam eden transvers kolon kısmı dışarı çıkarılmaktadır. İşlem sonrasında kalın bağırsak ile ince bağırsak arasında bağlantı kurularak, devamlılık sağlanabilmektedir.

Sol Hemikolektomi Ameliyatı

Vücuttaki kanserin ya da oluşan farklı bir hastalığın, kalın bağırsağın sol tarafına yerleşmesinin ardından gerçekleştirilen ameliyattır.

Kalın bağırsağın hastalıklı bölümü cerrahi yöntemler ile çıkarıldıktan sonra, kalın bağırsak ile ince bağırsak arasındaki iki uç tekrar birbirine eklenmektedir. Bu sayede vücutta, bağırsak devamlılığı sağlanmaktadır.

Total Kolektomi Ameliyatı

Bazı durumlarda kalın bağırsağın hem sağ hem sol kısmında birçok tümör ve/veya polip olabilmektedir. Oluşan rahatsızlıkta kalın bağırsağın hem sağ hem de sol bölümü dışarı çıkarılarak alınabilmektedir. Bu işlemin yapıldığı ameliyata “total kolektomi – ileorektal anastomoz” adı verilmektedir.

Kalın bağırsağın büyük bir bölümü dışarı alındıktan sonra, ince bağırsak ile rektum (kalın bağırsağın son kısmı) arasında bağlantı kurularak, bağırsak devam sağlanmaktadır.

Hemikolektomi Ameliyatı Hangi Hastalıklarda Uygulanır?

Hemikolektomi ameliyatı, kolon (kalın bağırsak) üzerinde oluşan hastalıklar nedeniyle yapılmaktadır. Ameliyat sırasında kolonun tamamı çıkarılmamaktadır. Hastalığın bulunduğu bölgedeki kolon temizlenmektedir.

Hemikolektomi ameliyatı gerektiren kolon rahatsızlıkları şu şekildedir:

• Bağırsak kanseri.
• Ülseratif kolit (kronik sindirim sistemi hastalığı).
• Crohn hastalığı (bağırsak iltihabı).
• Kolonda oluşan tümör ve büyüme.
• Divertikülit (kalın bağırsağın için oluşan şişkin keseler).

Hemikolektomi Ameliyatı Öncesi Yapılması Gerekenler

Hastanın hemikolektomi ameliyatı için uygun olup olmadığı doktor tarafından kontrol edilmektedir. Gerekli kan ve diğer testlerin uygun olması sonucunda hasta ameliyat için hazırlanmaktadır.

Hemikolektomi ameliyatı için gereken hazırlıklar şu şekildedir:

• Hasta, tansiyon, şeker ilaçları gibi sürekli kullandığı ilaçları işlemi yapacak doktora bildirmelidir.
• Hemikolektomi ameliyatından 5 gün önce, kullanılıyorsa, kan sulandırıcı ilaçların kullanımı doktor gözetiminde durdurulmalıdır.
• Ameliyat için belirlenen saatten 12 saat önce katı gıdalar tüketilmemelidir.
• Hemikolektomi ameliyatından 8 saat önce su-kahve gibi sıvı içecekler tüketilmemelidir.
• Grip gibi ateşli hastalık geçirilmesi halinde, durum doktora bildirilmelidir. Doktor kararına göre hemikolektomi ameliyatı ertelenebilmektedir.
• Kalın bağırsağın uygulamadan önce temizlenmesi için lavman gerekebilir. Lavman işlemi, hemikolektomi ameliyatını gerçekleştirecek doktorun kararı ile yapılmaktadır.

Hemikolektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Hemikolektomi ameliyatı, laparoskopik ya da açık cerrahi olarak iki prosedürde gerçekleştirilmektedir.

Laparoskopik Hemikolektomi Ameliyatı

• Hasta genel anestezi etkisinde ameliyata alınmaktadır.
• Batın (karın) bölgesine iki kesi atılmaktadır.
• Açılan kesiklerin birine, ucunda ışık ve kamera bulunan tüp şeklindeki cihaz yerleştirilir. Kameraya yansıyan görüntüler, ameliyathanedeki monitöre aktarılır.
• Cerrah, monitöre aktarılan görüntüler ile ameliyata devam etmektedir.
• Açılan diğer kesiğe, hemikolektomi ameliyatı için gerekli diğer aletler yerleştirilmektedir.
• Kolonun sağ veya sol kısmında bulunan hastalıklı parça, yakılarak ya da dışarı çıkarılarak bölge temizlenmektedir.

Laparoskopik hemikolektomi ameliyatı, halk arasında kapalı kolon ameliyatı olarak da bilinmektedir. Yan etkisi ve riski bulunmadığı için sıklıkla tercih edilen tedavi yöntemidir. Laparoskopik hemikolektomi ameliyatının gerçekleştirilemediği durumlarda ise açık cerrahi operasyonlar yapılmaktadır.

Açık Cerrahi Hemikolektomi Ameliyatı

• Hasta genel anestezi etkisinde olmaktadır.
• Cerrahi kesikler ile kolonun sağ veya sol kısmında bulunan hastalıklı bölüme ulaşılmaktadır.
• Rahatsızlığa sebep olan hastalıklı parçanın kesilerek kolondan ayrılması sağlanır.
• Kesilen parça dışarı alınarak, hastalık bulunan bölge temizlenir.
• Kalın bağırsak ile ince bağırsak bağlantısı tekrar sağlanarak hastanın, sağlıklı sindirim sisteminin devamı amaçlanmaktadır. 

Hemikolektomi Ameliyatı Riskleri

Hemikolektomi ameliyatı, başta kolon kanseri olmak üzere kalın bağırsak hastalıkları için etkili bir tedavi yöntemidir. Ancak tüm ameliyatlarda olduğu gibi hemikolektomi ameliyatında da bazı riskler bulunmaktadır. Ameliyat riskleri şu şekildedir:

• Aşırı kanama: Açık cerrahi hemikolektomi ameliyatlarında görülebilecek bir risktir. Ameliyat sırasında aşırı kanama oluşması halinde hasta için transfüzyon yapılması gerekebilir.
• İç organlarda oluşabilecek hasar: Hemikolektomi ameliyatı sırasında, kalın bağırsağa yakın iç organlarda hasar oluşabilmektedir. Oluşabilecek hasarın derecesine bağlı olarak ek cerrahi gerekebilir ve hasta iyileşme süreci uzayabilir.
• Anastomozda oluşan sızma: Kolondan hastalıklı parça dışarı çıkarıldığında, kalan sağlıklı kısım tekrar birleştirilmektedir. Bu birleşimin yapıldığı yere anastomoz adı verilmektedir. Hemikolektomi ameliyatından sonra anastomoz bölgesinde sızıntı, oluşabilecek bir risktir. Mide bulantısı, kusma ve mide ağrısı belirtilerini barındıran sızma, ciddi hayati tehlikelere yol açabilmektedir.
• Ameliyat sonrası enfeksiyon: Diğer tüm cerrahi işlemlerde olabileceği gibi hemikolektomi ameliyatında da enfeksiyon riski bulunmaktadır. Oluşabilecek enfeksiyon, antibiyotikler ile tedavi edilmektedir. Hastanede geçirilen yatış süresini uzatabilmektedir.
• Kolostomi: Hemikolektomi ameliyatı sırasında, kalın bağırsakta oluşan hastalık fazla ise tekrar birleştirme işlemi yapılamayabilir. Bu durumda kalın bağırsak, karın ön duvarına dikilerek dışarıya açılmaktadır. Yapılan işleme kolostomi adı verilmektedir. Geçici veya kalıcı olabilir.

Hemikolektomi Sonrası İyileşme Süreci

Hemikolektomi ameliyatı sonrası iyileşme süreci, ameliyatın hangi yöntemle yapıldığına bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Ameliyat sırasında veya sonrasında herhangi bir komplikasyon görülmemesi halinde iyileşme süreci şu şekilde ilerlemektedir:

• Ameliyat sırasında yerleştirilen mesane kateteri (idrar torbası), işlemden iki gün sonra çıkarılmaktadır.
• Oluşabilecek iltihapları dışarı aktarmak için yerleştirilen drenler, herhangi bir iltihap görülmemesi halinde üç gün sonra çıkarılmaktadır.
• Ameliyat sonrası ağrının giderilmesi için damar yolu ile enjekte edilen ağrı kesiciler, üç gün sonra oral yoldan verilmektedir.
• Hasta, kendini iyi hissettiği durumda katı ve sıvı gıda tüketebilmektedir.
• Doktor hemikolektomi ameliyatından sonra, mümkün olan en kısa sürede hastanın yürümesini istemektedir. Yürümek, kan pıhtı riskini azaltmakta ve sindirim sistemi kolaylığı sağlamaktadır.
• Hasta taburcu edilirken, doktor tarafından belirli talimatlar verilmektedir. Talimatlarda, günlük aktivitelere başlanacak tarih, eşya kaldırma veya sürükleme gibi durumlarda dikkat edilmesi gerekenler gibi yardımcı bilgiler bulunmaktadır. 

Hemikolektomi Ameliyatı Sonrası Diyet Uygulaması

Hemikolektomi ameliyatı sonrası, kolon bölgesinden çıkarılan parça hastada sindirim değişikliğine yol açabilmektedir. Bu gibi durumlarda doktor, hasta için diyet uygulamaya başlayabilmektedir. Oluşturulacak diyette, bağırsak hareketlerini kontrol etmeye yardımcı gıdalar önerilmektedir. Diyette yer alan gıdalar şu şekilde listelenebilir:

• Peynir tüketimi,
• Yoğurt tüketimi,
• Patates,
• Makarna,
• Muz,
• Başta elma olmak üzere meyve püreleri,
• Lif bakımından zengin gıdalar,
• Lif takviyeli ürünler,
• Yulaf ezmesi,
• Hafif etkili çaylar.