Kafada Yağ Bezesi

Kafada Yağ Bezesi Nedir?

Yağ bezesi; yağ hücrelerinin kontrolsüz çoğalması sonucu derinin altında topluluk halinde kitle oluşturmasıdır. Yağ bezesinin kafa derisinin altında oluşan formuna kafa derisi lipomu (kafada yağ bezesi) denir. 

Kafadaki yağ bezesi;  kafadaki yağ kistleri ile aynı gibi görülmekte ve sıklıkla karıştırılmaktadır. Yağ kistleri kıl köklerinin dibinde bulunan ve kafa derisinin yumuşamasına yardımcı olan yağ bezlerinin tıkanmasıyla oluşur ve yağ bezesinin çeşitlerinden biridir. 

Yağ bezesi genellikle bastırıldığında derinin altından kayma hissi verir. Bunun sebebi yağ bezesinin deriyle tamamen bütünleşmemiş bir yapıda olmasıdır.

Yağ bezeleri genellikle ağrı oluşturmaz. Ağrı oluşumuna neden olan yağ bezeleri genellikle tıbbi müdahale gerektiren yağ bezeleridir. 

Kafada yağ bezesi her yaşta görülebilmektedir ancak çocuklarda oldukça seyrek görülür. 

Kafada Yağ Bezesi Tipleri Nelerdir?

Kafada yağ bezesi tipleri oluşum şekillerine ve tümöral bir yapıda olup olmamasına göre 3’e ayrılır. 

Bunlar;

• Yağ Kistleri: Bu kistler kafa derisindeki bezelerin çoğunluğunu oluşturur. Bu kistler kafadaki kıl köklerinin dibindeki yağ bezlerinin tıkanıklığı sonucu oluşur. Tam bir beze yapısına sahip değildir. Kapsülü (kisti çevreleyen kılıf) bulunmaz ve içeriği sıvı kıvamdadır. Kistin üzerindeki deri oldukça ince ve hassastır.
  
• İyi Huylu Yağ Bezeleri (Lipom): Yağ hücrelerinin deri altında belli bir oranda çoğalarak oluşturduğu bezelerdir. İçerik olarak sarımsı renkte ve kiste göre daha sert yapıdadır. Büyüme eğilimi gösterirler. Bu yüzden çoğunlukla tıbbi tedavi ile çıkarılmaları gerekir.
  
• Kötü Huylu Yağ Bezeleri (Liposarkom): Bu bezeler deri altındaki yağlı dokunun kanserleşmesi sonucu oluşur. İçeriğindeki yapı sarı-gri renk arasıdır. İyi huylu yağ bezelerine göre çok daha yumuşak yapıdadır. Bu bezelere nadiren rastlanır ve tanı konulduğunda mutlaka cerrahi tedavi ile çıkarılmalıdır.
  

Kafada Yağ Bezesi Belirtileri Nelerdir?

Kafada yağ bezesi yağ hücrelerinin deri altında toplanıp kitle oluşturmasıyla meydana geldiği için genellikle kendini  ele gelen şişlikler belli eder. Bunun dışında pek çok belirtisi vardır. 

Bunlar;

• Dışarıdan Görülen Kitle: Çoğunlukla büyümüş yağ bezelerinde görülen bir durumdur. Dışarıdan görülen kitleler genellikle tıbbi müdahale seviyesine ulaşmış kitlelerdir.
  
• Ağrı: Kafadaki yağ bezeleri çoğunlukla ağrı yaratmaz. Ağrı yaratan yağ bezeleri genellikle ileri seviyeye ulaşmış, tıbbi müdahale gerektiren yağ bezeleridir.
  
• Kanama: Yağ bezeleri bulunduğu bölgeye travma aldığında yada kişi bezeyi çıkarmaya çalıştığında kanayabilir. Hasta hekime bu şekilde başvurabilir.
  
• Akıntı: Kafa derisinde oluşan bezeler genellikle akıntıya yol açmaz. Ancak bu bezeler enfekte olduğunda (iltihaplandığında) sarı-yeşil renkli, kötü kokulu akıntıya neden olabilir.
  
• Kızarıklık: Yağ bezeleri deri altında bulunduğu için çoğunlukla derinin rengini değiştirmezler. Ancak beze iltihaplanırsa iltihaplı bölgede kızarıklık oluşabilir. Bu duruma ağrı da eşlik eder.
  
• Hızlı Büyüme: Kafadaki yağ bezeleri genellikle yıllar boyunca aynı boyutta kalır. Ancak bazı kafa derisi bezeleri (özellikle kötü huylu olanlar) hızlı büyüme eğilimi gösterir. Bu durumda hasta genellikle 3-5 gün içinde büyüyen bezeden şikayetçidir.
  

Kafada Yağ Bezesi Nedenleri Nelerdir?

Kafada yağ bezesi oluşumuna neden olan etken kesin olarak bilinmemektedir. Ancak bazı durumlarda ve hastalıklarda yağ bezesi oluşum sıklığı artmıştır. 

Bunlar;

• Genetik Yatkınlık: Nedeni tam olarak bilinmese de ailesinde yağ bezesi oluşumu fazla olan kişilerde yağ bezesi görülme sıklığı artmıştır.
  
• Cilde Darbe Alma: Cilde alınan darbeler sonucu deri altındaki yağ dokusu hasarlanır. Bu hasarlanan yağ dokusu iyileşme sürecinde bir bölgede birikerek yağ bezesi halini alabilir.
  
• Yüksek Kolesterol ve Trigliserid Düzeyi: Kan yağları olarak adlandırılan ve yağ dokusu oluşumuna yardımcı olan kolesterol ve trigliserid adlı maddelerin kanda fazla olması, vücudun farklı bölgelerinde yağ bezesi oluşumuna neden olabilir.
  
• Metabolik Hastalıklar: Bazı metabolik hastalıklarda (diyabet, obezite gibi) yağ bezesi görülme sıklığı artmıştır.
  
• Sağlıksız Beslenme: Sağlıksız beslenme sonucu obezite oluşup, obezite de yağ bezesi oluşumuna neden olabilir. Ayrıca sağlıksız beslenme sonucu kan yağları artarak vücudun farklı bölgelerinde yağ bezesi oluşturabilir.
  
• İleri Yaş: Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte ileri yaşta yağ bezesi görülme sıklığı artmıştır.
  
• Karaciğer Hastalıkları: Karaciğer kan yağlarının tepkimelere girdiği ve düzenlendiği organdır. Eğer karaciğer düzgün çalışamazsa kan yağları artış gösterir. Bu durumda vücudun farklı bölgelerinde yağ bezesi oluşumuna neden olur.

Kafada Yağ Bezesi Teşhisi

Kafada yağ bezesi tanısı genellikle muayene ile konur. Hastada ek tetkiklere çoğunlukla gereksinim duyulmaz. 

Tanıda izlenen basamaklar;

• Anamnez ve Fizik Muayene: Anamnez hastanın şikayetlerini dile getirmesidir. Kafada yağ bezesine sahip hastalar genellikle ele gelen şişlik, kızarıklık, eğer beze ilerlemişse akıntı ve kanamadan şikayet edebilirler. Fizik muayenede hekim hastanın kafa derisindeki şişliği görür. Bu şişlik genellikle dokunma ile kayar. Bu durum bezenin kafa derisiyle yapışık olmadığını gösterir. Tanı çoğunlukla bu aşamada konur.
• Ultrasonografi (USG): Kafada yağ bezesi tanısı çoğunlukla fizik muayene ile konur. Ancak bu bezeler bazı hastalıklarla karışabilir. Bu durumda hastalardan Ultrasonografi(USG) istenebilir. Ultrasonografi ses dalgaları kullanılarak görüntü oluşturulan bir görüntüleme yöntemidir. Kafadaki yağ bezesi ultrasonografide yuvarlak, dış kısmı düz ve içi loblu halde görülür.
  

Kafada Yağ Bezesi Tedavisi

Kafada oluşan yağ bezelerinin %99’u iyi huyludur. Bu bezeler genellikle yavaş büyür ve nadiren semptomlara yol açarlar. Bu semptomlar genellikle bezenin dışarıdan görülmesi sonucu estetik kaygı, kafaya şapka, toka, bandaj takılması sırasında oluşan ağrı ve bezenin enfeksiyon kapmasıdır (iltihaplanmasıdır). 

Bu gibi durumlardan ötürü hastalar tedavi olmak ister.

Kafadaki yağ bezesinin tedavisi cerrahi müdahale ile bezenin alınmasıdır. Bu girişim lokal (bölgesel) anestezi altında yapılır ve hastaneye yatış gerektirmez. 

Kafadaki yağ bezesine sahip hastalarda beze sıkıntı oluşturmadığı sürece hastanın da isteği doğrultusunda tedavi uygulanmayabilir. Ancak bu bezelerin nadiren de olsa kanserleşebildiği unutulmamalıdır.

Kafa derisindeki beze eğer çok çabuk büyüyorsa ve ciddi ağrılara neden oluyorsa bezeden biyopsi (bezeden parça alımı) yapılarak bezenin iyi huylu mu kötü huylu mu olduğu araştırılır. Ancak bu işlem nadiren uygulanır. 

Çok hızlı büyüyen ve ağrıya yol açan bezelerde esas tedavi cerrahi girişimle bezenin çıkarılmasıdır.

Kafada Yağ Bezesi Tedavi Edilmezse

Kafadaki yağ bezesi çoğunlukla iyi huylu nedenlerle oluşan hücre topluluklarıdır. Bu yüzden çoğunlukla bir komplikasyona yol açmaz. Ancak yağ bezeleri bazen hayatı tehdit edici nedenlerle de oluşabilir.

Örneğin kolesterol ve trigliserid yüksekliğinden kaynaklı yağ bezeleri tedavi edilmezse yağ bezesiyle alakalı bir problem ortaya çıkmaz, ancak kandaki yüksek kolesterol ve trigliserid kalp ve damar sistemine ciddi zararlar verebilir. Bu yüzden yağ bezesine neden olan esas etken ortaya konmalıdır.

Yağ bezesi tedavi edilmezse; dışarıdan görünüşüne bağlı estetik kaygı, ağrı, enfeksiyon, kanamaya neden olabilir. Ayrıca bazı yağ bezeleri kötü huylu olup kanserleşebilir. Bu yüzden ayırıcı tanı yapılmalı ve tedavi uygulanmalıdır.

Kafadaki Yağ Bezesine Ne İyi Gelir?

Kafadaki yağ bezelerinin esas tedavisini cerrahi girişim oluşturur. Kendiliğinden düzelme yada ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Ancak bazı koşullara uymak oluşabilecek komplikasyonları önler.

Bunlar;

• Kişinin kafa derisini temiz tutması bezenin enfeksiyon kapıp iltihaplanmasını önler.
• Kişinin kafa derisini travmalardan koruması bezenin patlamasına ve kanamasına engel olur. Bunun için kişi saçlarını tararken nazik olmalı, bezeye hasar verecek toka ve benzeri ürünleri kullanmamalıdır.
• Kişinin bezeyi eliyle yada sivri bir cisim yardımıyla patlatması bezenin kanamasına ve enfekte olup iltihaplanmasına neden olur. Ayrıca bu durumda bezenin kapsülü (kılıfı) çıkarılamadığı için beze tekrardan oluşur.
• Kişinin ameliyat sonrası yara yerini temiz tutması ameliyat sonrası oluşabilecek komplikasyonları (kanama, enfeksiyon) önler.
• Hastada yağ bezesine neden olan durum ortaya konulmalıdır. Bu durumda hastada altta yatan ciddi bir neden varsa erkenden tedavi uygulanabilir.

Kafada Yağ Bezesi İlaçları

Kafada yağ bezesinin esas tedavisi ameliyatla bezenin alınmasıdır. Ameliyat sonrası ameliyat bölgesinin enfeksiyon kapmasını önlemek ve ağrıyı hafifletmek için ilaçlar kullanılır. 

Bu ilaçlar;

• Antibiyotikler: Antibiyotikler vücuttaki enfeksiyonun sınırlandırılmasında kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar enfeksiyona neden olan bakterinin büyümesine ve bölünmesine engel olarak etki eder. İçerik olarak amoksisilin, klavulanik asit, sefuroksim, seftriakson içerebilir. Yan etkileri arasında bulantı , kusma, ishal, iştahsızlık, deride kızarıklık, döküntü oluşabilir. Bu yan etkiler hastayı rahatsız edecek düzeye ulaştığında hekime danışılmalıdır.
  
• Non Steroid Antiinflamatuar İlaçlar (NSAİİ): Bu ilaçlar vücutta ağrıyı oluşturan maddelerin (prostoglandin) miktarını azaltarak ağrının kesilmesine yardımcı olur. Bu ilaçlar içerik olarak parasetamol, ibuprofen, naproksen, diklofenak gibi maddeleri içerebilir. Yan etkileri arasında bulantı, kusma, baş dönmesi, huzursuzluk, ishal görülebilir. Bu yan etkiler rahatsızlık verecek düzeye ulaştığında hekime danışılmalıdır.
  

Kafada Yağ Bezesi Ameliyatı 

Kafadaki yağ bezesinin esas tedavisi cerrahi girişimdir. Bunun dışında bir tedavi yöntemi yoktur. 

Ameliyat şu basamaklar ilerlenerek tamamlanır:

• Hastada lokal (bölgesel) anestezi uygulanarak bezenin olduğu bölge uyuşturulur.
• Hastada bezenin üzerindeki saç kısaltılır. Bezenin alınması için kesi atılacak bölge saçsız bırakılır. Bu çok küçük bir alandır (1-2 cm).
• Hastadaki bezenin üzeri batikon denen antiseptik (dezenfekte edici madde) ile silinir.
• Bezenin etrafından küçük bir kesi atılır. Beze parmak yardımıyla itilerek dışarı çıkarılır.
• Bezeyi deriye yapışık tutan doku parçası kesilir. Beze çıkarılmış olur. Çıkarılan beze incelenmesi için patolojiye gönderilir.
• Hastada kanayan bir bölge varsa kanama durdurulur. Ardından kafa derisi cilt altı dikişler yardımıyla dikilerek ameliyat sonlandırılır.

Hastaların ameliyat sonrası hastanede yatması gerekmez. Aynı gün taburcu edilirler. Ameliyattan sonraki 24 saat boyunca banyo yapılmamalıdır. 

Hastalarda dikişler cilt altına atıldığı için (estetik dikiş) dikişlerin alınması gerekmez. Dikişler kendi kendine erir.

Ameliyat sonrası komplikasyon çok nadiren görülür. Bu komplikasyonlar yara yeri enfeksiyonu ve kanamadır. Bu durumda hastada ameliyat sonrası kullanılan ilaçlar değiştirilebilir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Kafada Yağ Bezesi

Bebeklerde ve çocuklarda yağ bezesi çok nadiren rastlanır. Bu durum genellikle genetik geçiş gösterir (çocuğun anne veya babasında yağ bezesi varsa kendisinde de olabilir). 

Bazı hiperlipidemik hastalıklar (kan yağlarının yüksekliği ile kendini gösteren hastalıklar) çocukluk çağında bulgu verebilir, erken yaşta yağ bezeleri görülebilir. Bu durumda yağ bezelerine neden olan hastalıklar iyi araştırılmalı ve tedavi uygulanmalıdır.

Bebek ve çocuklardaki yağ bezelerinin tedavisi yetişkinlerdekiyle aynıdır. Kafada oluşan yağ bezelerinde tedavi cerrahi girişimle bezenin çıkarılmasıdır. Bu işlemi Çocuk Cerrahisi Uzmanı yapar.

Ameliyat sonrası bebeğin yara bakımına özen gösterilmeli, enfekte olup iltihaplanması engellenmelidir.

Kafada Yağ Bezesi için Hangi Doktora Gidilir?

Yağ bezesi ile esas olarak ilgilenen, tanı koyup tedavi uygulayan bölüm Genel Cerrahi Bölümüdür. Genel cerrahi uzmanı hastanın şikayetlerini dinler, hastayı muayene eder, hastaya tedavi seçeneklerini sunar.

Çocuklarda kafada yağ bezesi oldukça seyrek görülür. Ancak oluşan yağ bezelerinin tanı ve  tedavisini Çocuk Cerrahisi uzmanı yapar. 

Hastalarda kafa derisinde şişlik olduğu zaman bir hekim tarafından muayene edilmelidir. Hastalarda ağrı, kanama, akıntı, kızarıklık gibi durumlar oluştuğu saman yağ bezesi genellikle enfekte olmuş (iltihaplanmış) ve tanı gecikmiştir. Bu durumda hasta mutlaka hekime başvurmalıdır.