Laktat Testi Nedir?

Şekerden enerji sağlamak için gerekli olan laktat, vücutta tüm doku ve organlarda bulunur. Doku hasarının tespiti için yapılan laktat testi, kol damarından kan alınması ile uygulanır. Laboratuvar ortamında incelenen kan numunesi ile kandaki laktat değeri tespit edilerek hücre, doku ve organlarda meydana gelen sorunlar net bir şekilde anlaşılır.

Akciğer, karaciğer ve kas dokularında yüksek miktarda bulunan laktat dehidronegez test sonuçlarında LDH olarak kısaltılmış şekli ile karşımıza çıkar. Test öncesi herhangi bir hazırlık yapılmadan kandaki laktat enzimini ölçen laktat testi, biyokimyasal bir testtir.

Laktat Testi Niçin Yapılır?

Laktat testi mevcut hastalıkların tespiti, hastalıkların ilaç tedavisi sonucu nasıl bir ilerleme gösterdiğinin izlenmesi amacıyla yapılır. Laktat testi değerlerinin yüksek olması, doku hasarlarını ve organların ne ölçüde zarar gördüğünü öğrenmede etkilidir. LDH izoenzimleri ve total LDH olarak ölçülen laktat testi beş farklı varyasyona sahiptir.

1. LDH-1(4H): Bu değer kalp ve böbreklerde hücre hasarı olup olmadığı hakkında bilgi verir. 
2. LDH-2 (3H1M) : Kırmızı kan hücrelerinde hasar olup olmadığını gösteren değerdir.
3. LDH3 (2H2M): Akciğerdeki hasarların tespitinde gerekli olan moleküler enzimdir. 
4. LDH-4 (1H3M): Beyaz kan hücreleri (WBC), Lenf ve böbreklerdeki hasarı gösterir. 
5. LDH-5(4M): Kas ve karaciğerdeki hastalıkların tespitinde gereklidir. 

Laktat Testi Nasıl Yapılır?

• Laboratuvarda incelemek üzere kişiden bir tüp kan örneğinin alınması ile yapılan laktat testi ile organ, kas ve dokularda oluşan yara ve zedelenmeler kolayca tespit edilebilir. 
• Kısa sürede kolayca yapılan bu test normal oda sıcaklığında bulunan kişilere yapılır. 
• Soğuk ya da çok sıcak bir ortamda bulunan kişilerden alınan kan örneklerindeki değerlerde farklı sonuçlar almak mümkündür. 

Normal Laktat (LDH) Değerleri

Sağlıklı her bireyin kanında bir miktar laktat bulunur. Normal değerlerin üstünde ya da altında olması bazı hastalıkların tespit edilmesini sağlar. Yaş, cinsiyet ve kilo gibi faktörler kandaki laktat değerinin kişiden kişiye göre değişmesinde etkilidir.

Yaşa Göre Normal Laktat Değerleri

0 - 1 aylık bebeklerde 225-600 U/L

1-12 aylık bebeklerde 100-400 U/L

1-3 yaş arası çocuklarda 100-300 U/L

3-18 yaş arasındaki ergenlik dönemindeki gençlerde 100-250 U/L

18 yaş üstü kadınlarda 90-220 U/L

18 yaş üstü erkeklerde 90-240 U/L

Laktat (LDH) Değerinin Yüksekliği Nedir?

Her vücutta bazı koşullarda az miktarda laktat enziminin yüksek olması normal karşılanır. Özellikle yoğun spor yapan kişilerde, hamilelerde ve aşırı derecede soğuğa maruz kalındığında vücuttaki laktat değeri bir miktar yükselebilir. Ancak anormal seviyedeki laktat değeri yüksekliği bazı hastalıkların habercisidir. Yapılan laktat testi sonucuna göre LDH yüksekliğine neden olan hastalıklar;

• Karaciğer yetmezliği, karaciğer yağlanması gibi hastalıklar
• Böbrek yetmezliği, böbreklerde taş ve iltihap oluşumu gibi sorunlar
• Kalp yetmezliği, kalp büyümesi, ritim bozukluğu gibi kalp hastalıkları
• Beyin damarlarından kaynaklı felç 
• SVO (Serebro Vaskuler olay) beyin damarının tıkanması sonucu oluşan inme
• Ensefalit ( menenjit, beyin iltihabı hastalıkları)
• Testis kanseri
• Lenf kanseri
• Akciğer embolisi (damar tıkanıklığı)
• Kas distrofisi ( kas lifi kaybı)
• Hemolitik anemi (demir eksikliği)
• Pernisiyöz anemi (B12 eksikliği)
• Pankreatit
• Kas zedelenmeleri
• Enfeksiyon oluşumu
• Tansiyon düşüklüğü
• Kırık kemikler
• Pnömoni (zatürre)
• İskemi (dokulara kan ulaşımının kesilmesi sonucu oluşan doku hasarı)
• Enfeksiyöz mononükleoz (öpücük hastalığı) tükürük yolu ile virüs bulaşması sonucu görülen hastalık
• Bazı ilaçların kullanımı

Laktat (LDH) Değerinin Düşüklüğü Nedir?

Laktat değerinin normal kabul edilen değerlerin altında olması sık görülen bir durum olmasa da bazı sorunlara işaret etmektedir. Bunlar;

• Fazla C vitamini alınması
• Yoğun spor ve çalışma sonucu vücudunu yoran kişilerde
• Kas ağrısı 
• Kramp
• Kas tutulması
• Genetik faktörler 
• Yaş faktörleri
• Gebelik
• İlaç kullanımı

Laktat Testinin Sporcular Açısından Önemi

Kasların oksijensiz kalması halinde üretilen laktik asit, sporcuların çabuk yorulmaması açısından önemlidir. Yoğun antrenman yapan sporcuların dayanıklılık kapasitesinin belirlenmesinde önemlidir. Kişinin kondisyon durumu göz önünde bulundurularak ve laktat testi yapılarak kişiye özgü yoğunlukta spor ve beslenme programının oluşturulması sağlanır.

Egzersiz sırasında yükselen laktat asit miktarı dinlenme esnasında düşer. Yapılan yüksek tempolu sporlar ile sıcak ya da soğuk hava koşulları kişinin ihtiyaç duyacağı oksijen miktarını belirler. Sporcuların yorulmadan ve herhangi bir sorunla karşılaşmadan kondisyon çalışmaları açısından laktat testinin yapılması ve kişinin değerlerinin önceden bilinerek ona göre davranılması oldukça önemlidir.