Les Gevşekliği

Les Gevşekliği Nedir?  

Yutulan yiyecek ve içeceklerin mideye ulaşmasını sağlayan yemek borusu ile mide arasında tek yönlü kapak şeklinde özel bir yapı bulunur. Kardiyo – özofageal sfinkter, alt özofageal sfinkter ya da lower esophageal sphincter şeklinde farklı isimleri olan bu tek yönlü kapağın çeşitli durumlarda bozulması sonucunda mideden yemek borusuna geriye kaçışlar gerçekleşir. Bu tabloya genel olarak les gevşekliği adı verilir. Les gevşekliği sonucu mide içeriğinin yemek borusuna geri dönmesine halk arasında reflü adı da verilir. 

Les Gevşekliği Belirtileri Nelerdir?  

Les gevşekliği gelişen hastalarda genel bir rahatsızlık ve huzursuzluk hali yanında çeşitli şikayetler de görülebilir.

• Yemek borusunda yanma: Normalde yemek borusuna geri dönmemesi gereken mide içeriğinin yemek borusuna geri dönmesi sonucunda mide içeriğindeki asit etkisi ile yemek borusunda yanma hissi ortaya çıkar.
• Göğüste yanma ve ağrı: Yemek borusuna geri dönen asitli mide içeriğinin yemek borusunda hareketi esnasında hastalarda göğüste de yanma ve ağrı şikayeti görülebilir.
• Ağza acı su gelmesi: Hastalarda geri dönen mide içeriğinin yemek borusunda yukarı kadar çıkması sonucunda ağızda acı su hissi görülür.
• Mide bulantısı ve kusma: Hastalığın ilerleyen dönemlerinde mide içeriğinin yer değiştirmesi sonucu hastalarda mide bulantısı ve bulantıyı takiben kusma ortaya çıkabilir.
• İstenmeyen kilo kaybı: Les gevşekliği gelişen hastalarda mide içeriğinin sürekli yer değiştirmesi sonucu ortaya çıkan mide bulantısı ve kusma hastalarda yemeğe karşı korku oluşmasına sebep olur. Ayrıca bu hastalarda dispepsi olarak da adlandırılan hazımsızlık geliştiği için istenmeyen kilo kayıpları gözlenir.
• Odinafaji (ağrılı yutma): Asit özellikli mide içeriğinin hastaların boğazına gelmesi sonucu boğazda tahriş gelişir. Bunun sonucunda hastalarda yiyecekleri yutarken ağrı duyma şikayeti ortaya çıkar.
• Boyunda ya da boğazda gıcık hissi: Aside bağlı boğazda gelişen tahriş hastalarda gıcık hissine neden olur.
• Nedeni bulunamayan kronik öksürük ve ses kısıklığı: Boğaza kadar gelen mide içeriği boğazda tahrişe neden olarak hastalarda sürekli bir öksürük ve ses kısıklığı ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir.
• Farenjit ve larenjit: Asitli mide içeriği yutak ve gırtlağı tahriş ederek yutağın iltihaplandığı farenjit ve gırtlağın iltihaplandığı larenjit gelişimine neden olabilir. 
• Astım benzeri şikayetler: Les gevşekliği sonucu mide içeriğinin yemek borusuna dönmesi ile göğüste ağrı ve yanma hissi, kronik öksürük ve nefes almada zorlanma gibi astımda ortaya çıkan şikayetler gelişir.
• Uyku bozukluğu: Hastalarda mide içeriğinin yemek borusuna kaçması genelde hastalar yatar pozisyonda iken artış gösterir. Bu hastalarda ciddi uyku bozuklukları görülür.  

Les Gevşekliği Nedenleri Nelerdir? 

Yemek borusu ile mide arasındaki bu dengenin sağlanması için birçok sistem birlikte çalışır. Bu sistemler arasında karın bölgesi ile göğüs bölgesi arasında bulunan ve diyafram adı verilen özel bir zar ile yemek borusunun mide ile birleştiği bölgedeki özel kaslar ile bağlar yer alır.

Bazı alışkanlıklar ve hastalıklar bu dengenin bozulmasına neden olabilir:

• Nikotin içeren sigara, puro gibi tütün maddelerinin tüketimi 
• Aşırı alkol ve kafein tüketimi 
• Fazla kilolu olma, obezite 
• Mide fıtığı 
• Pilor stenozu (mide ile ince bağırsak arasındaki geçişin sağlandığı bölgenin daralması) gibi gecikmiş mide boşalmasına sebep olan durumlar 
• Çeşitli bağ dokusu hastalıkları 
• Tek öğünde aşırı yemek yemek
• Gece geç saatlerde yatmaya yakın yemek yemek
• Aspirin gibi çeşitli ilaçların kullanılması  

Les Gevşekliği Teşhisi

Yemek borusu ve midede yanma, mide bulantısı ve kusma, gırtlak ve boğaz bölgesinde tahriş gibi şikayetleri olan hastaların doktora başvuru yapması durumunda hastalardan detaylı bir hasta öyküsü alınarak; hastanın hangi şikayetlerinin olduğu ve ne zamandır olduğu, alkol – kahve – sigara gibi maddelerin tüketimi sorgulanır. 

Fizik muayene yapılarak bu şikayetlere neden olabilecek diğer hastalıkların ayırt edilmesi sağlanır.

Sonraki aşamada ise radyolojik görüntüleme yöntemleri ve özel tanısal testler kullanılarak les gevşekliği tanısı konur.

• Direkt röntgen grafi: Üst sindirim sistemi bölgesinin X ışınları kullanılarak görüntülenmesini sağlayan yöntemdir. 
• Baryum özefagus mide duedonum grafisi: Hastanın baryum içeren kontrast madde ve gaz yapıcı içmesini takiben yapılan görüntüleme yönteminde yemek borusu, mide ve ince bağırsağın üst kısmının görüntülenmesi sağlanır.
• Özefagus manometresi: Hastaların burnundan gönderilen katater adı verilen özel bir tüp yardımı ile yemek borusunda meydana gelen hareketlerin ve basınç değişikliklerinin görüntülenmesi sağlanır. 
• Ambulatuvar asit prob testi (24 saatlik pH monitorizasyonu / 24 saatlik pH metre testi): Yemek borusunun alt kısmına yerleştirilen probun yardımı ile yemek borusunun 24 saat içinde ne kadar asite maruz kaldığı ve maruz kalma süreleri ölçülür.  
• Endoskopi / Gastroskopi: Ucunda kamera bulunan bir borunun yardımı ile hastanın yemek borusu, midesi ve ince bağırsağın üst kısmının direkt olarak görüntülenmesine olanak sağlayan bir yöntemdir. 

Les Gevşekliği Tedavisi

Les gevşekliği gelişmesi hastaların yaşam ve beslenme tarzı ile direkt alakalı olan bir hastalık olduğu için tedavide ilk adım yaşam tarzı değişikliği ve yemek düzeninin değişikliğidir. Bu hastaların sigara, alkol tüketimi varsa bırakması, bırakamıyor ise bile en azından olduğunca azaltması oldukça önemlidir. Ayrıca çay, kahve ve baharatlı yiyecekler gibi mide asidini arttıran ayrıca les gevşekliğine neden olan yiyecek ve içeceklerin beslenme planından çıkartılması önemlidir.

Hastalarda ilk önce cerrahi dışı yöntemler olarak bilinen konservatif tedavi seçenekleri denenir. Bunun için mide asidini baskılayan anti – asit ilaçlar, asit üretimini azaltan H2 reseptör blokerleri, hem asit üretimini bloke eden hem de yemek borusunu tamir etmeye yardım eden proton pompa inhibitörleri bu hastalarda tercih edilecek ilaçlar arasındadır.

Genelde yaşam tarzı ve beslenme tarzında değişikliğin ilaçla desteklendiği hastalarda şikayetler azaltılarak les gevşekliğinin tedavisi sağlanabilse de bazı hastalarda cerrahi müdahale kaçınılmaz olabilir. Cerrahi tedavi seçenekleri arasında funduplikasyon ameliyatları adı verilen midenin üst kısmının alt özofageal sfinkter etrafına sarıldığı bir yöntem kullanılır. 

Les Gevşekliği İlaçları 

Les Gevşekliği tedavisinde genel olarak yemek borusunun direncini arttıran, asit salgısını azaltan ilaçlar kullanılır.

H2 reseptör blokerleri yemek borusunun yüzey direncini arttırarak etki gösterir. Bu ilaçlar arasında:

• Simetidin
• Ranitidin
• Famotidin
• Nizatidin

Sayılabilir.

Proton pompa inhibitörleri hem mideden asit salgısını azaltarak hem de yemek borusundaki direnci arttırarak tedavide fayda sağlarlar. Proton pompa inhibitörleri:

• Omeprazol
• Lansoprazol
• Esomeprazol
• Rabeprazol
• Pantoprazol

Şeklinde sıralanabilir.

Mide asidini baskılamak amacı ile anti asit ilaçlardan: 

• Sodyum bikarbonat 
• Kalsiyum karbonat 
• Magnezyum hidroksit 
• Alüminyum hidroksit 

Kullanılabilir. 

Les Gevşekliği Ameliyatı 

Yasam tarzı değişikliği ve ilaç tedavisine rağmen şikayetleri devam eden hastalarda cerrahi müdahale yapılması gerekir. Les gevşekliğinde funduplikasyon ameliyatı adı verilen midenin bir kısmının yemek borusunun alt kısmına sarılarak bu kısmın desteklendiği yöntem uygulanır. Funduplikasyon ameliyatının çeşitleri mevcuttur.

• Toupet funduplikasyon: Bu cerrahi yöntemde midenin üst kısmı yemek borusunun alt kısmına kısmi olarak (270°) sarılır. 
• Nissen funduplikasyon: Bu yöntem hastalarda yemek borusunun altındaki sfinktere daha fazla destek sağlayan bir yöntemdir. Bu yöntemde midenin üst kısmı yemek borusunun altına tam olarak (360°) sarılır. 

Les Gevşekliği Tedavi Edilmezse 

Les gevşekliğinin tedavisiz kaldığı durumlarda ortaya çıkan yemek borusu iltihabı zamanla çeşitli sorunlara yol açmaktadır.

• Özefagus darlığı: Yemek borusunun sürekli hasarlanması sonucu ortaya çıkan iyileşme dokusu yemek borusunda darlığa neden olur. Oluşan yara dokusu yiyeceklerin geçmesi esnasında ağrı ve acı duyulmasına neden olabilir.
• Özefagus ülseri: Les gevşekliği sebebi ile yemek borusuna kaçan mide asidi yemek borusunda açık yara oluşumuna neden olabilir. Oluşan bu yara hastalarda kanamaya, ağrıya ve yutma esnasında ağrıya sebep olur. 
• Kanser oluşumu: Yemek borusunun mide asidi ile sürekli olarak tahriş olması sonucu yemek borusunun alt kısmını kaplayan dokuda değişikliklere neden olur. Bu değişiklikler zamanla özefagus kanserine (yemek borusu kanseri) neden olur. 
• Antral gastrit: Gastrit midenin iç yüzünün hasarlanması durumudur. Midenin girişinde yerleşim gösteren hasarlanmaya ise antral gastrit adı verilir. Hastalarda les gevşekliği antral gastrit birlikteliği sık görülmektedir.  

Hamilelikte Les Gevşekliği

Hamilelik döneminde çeşitli hormonal ve fiziksel değişiklikler gelişir. Bu değişiklikler arasında en etkili olan hamileliğin ilerlemesi ile artan progesteron hormonunun yemek borusunun altındaki sfinkter kasların gevşemesi olup bu durumda les gevşekliği gelişebilir.

Hamilelik sürecinde ortaya çıkan mide ekşimesi, ağıza acı su gelmesi gibi şikayetler bu dönemde ortaya çıkan yemek borusunun altındaki kasların gevşemesi sonucudur. Bu dönemdeki les gevşekliğinde genelde ağza acı su gelmesi ilk belirtidir.

Bu dönemdeki les gevşekliğinde öncelikli olarak alışkanlıkların değiştirilmesi önemlidir. Yemeklerin yenirken iyi çiğnenmesi, sık sık ve az olarak beklenilmesi, yatmadan en az 2 saat önce yemek yemenin kesilmesi anne adaylarında ciddi oranda rahatlama sağlar.

Bebeklerde ve Çocuklarda Les Gevşekliği 

Bebeklik ve çocukluk döneminde yemek borusunun altındaki sfinkterin etrafındaki kaslar henüz tam gelişmemiştir. Bunun sonucunda yapısal olarak les gevşekliği mevcuttur.

Bu dönemdeki les gevşekliği genelde tedaviye ihtiyaç duyulan bir durum olmayıp bebeklerde yemek yedirdikten sonra hemen yatırmamak, sırt üstü yatırmamak gibi çeşitli koruyucu önlemler alınması yeterli olacaktır. 

Ancak bazı durumlarda mide içeriğinin çok sık yemek borusuna dönmesi bebeklerde ve çocuklarda yemek yemeye isteksizlik oluşturarak aşırı kilo kaybına sebep olabilir ve bunun sonucunda gelişim sorunları ortaya çıkabilir. Ayrıca les gevşekliğinde refleksler sonucu solunum durması gibi hayati sorunlar da gelişebildiği için dikkatli olunması gerekir. Bebeklik döneminde görülen bu sorunlar bebeklerin oturmaya ve yürümeye başlaması ile katı gıda alımına geçilmesi ile azalır. 

Les Gevşekliği için Hangi Doktora Gidilir? 

Yemek borusunda yanma, ağza acı su gelmesi, mide bulantısı ve takibinde kusma, yutma esnasında ağrı hissetme, sık sık gırtlak ya da yatakta iltihaplanma gibi sorunları olan hastalar iç hastalıkları (dahiliye) bölümünde iç hastalıkları uzmanına başvuru yaparlar. İç hastalıkları uzmanının les gevşekliğinden şüphe etmesi durumunda hastaları öncelikle gastroenteroloji uzmanına yönlendirmesi uygun olacaktır. Les gevşekliğinin tedavisinin cerrahi olacağına karar verilmesi durumunda ise genel cerrahi bölümünde genel cerrahi uzmanı tarafından hastanın durumunun değerlendirilmesi ve tedavinin planlaması yapılmalıdır.