PCT

PCT Nedir? 

PCT, vücutta iltihap gelişmesiyle miktarı artan bir peptittir ve prokalsitonin olarak da bilinmektedir. Protein yapılı bir peptit olduğu bilinmektedir. Vücutta bakteriyel enfeksiyon olması halinde yükselen PCT, sağlıklı vücutlarda çok az miktarda bulunmaktadır. Oldukça küçük değerler üzerinden değerlendirilir.

PCT Normal Değerleri

PCT, her insan vücudunda bulunduğu için ölçümler referans değerler üzerinden değerlendirilir. Anormal değişimlerin görülmesi, altta yatan bir hastalığa işaret edebilir. 

PCT normal değeri aşağıdaki gibidir;

• Sağlıklı kişilerde PCT normal değerlerinin 0 – 0.05 mg/L arasında olması gerekmektedir. Bakteriyel enfeksiyon oluşması halinde bu değerler 2 – 4 saat içinde yükselmektedir.
• 0,5 – 2 mg/L arası değerler vücutta muhtemel bir enfeksiyon varlığını göstermektedir.
• 2 – 10 mg/L arası değerler enfeksiyonun sepsise yol açtığı anlaşılmaktadır.
• 10 mg/L’den yüksek değerler ise vücutta şiddetli sepsis olduğu anlamına gelmektedir.

PCT Nasıl Ölçülür?

Kandaki prokalsitonin miktarının ölçülmesi için yapılan kan testine “PCT testi” adı verilmektedir. Genellikle hastanelerdeki yoğun bakım servislerinde ve acil servislerde yapılan bir testtir. Herhangi bir hastalık teşhisi koymak için tek başına yeterli bir tetkik değildir. Altta yatan hastalıkların tanısı için ek tetkikler de yapılması gerekmektedir. PCT tahlili özellikle sepsis şüphesi olan hastalardan istenen bir tetkiktir ve koldan alınan kanın incelenmesiyle sonuçlandırılmaktadır. PCT testinin yapılışı aşağıdaki gibidir; 

• Dirseğin iç kısmı dezenfekte edilir.
• Basınç oluşması ve venlerin şişmesi için üst kolun etrafına bir kemer takılır.
• Şişen damardan kan alınır. 
• Kan alınan yere gerekirse bant yapıştırılır. 
• Basınç için üst kola takılan kemer çıkartılır.
• Hastadan alınan kan örneği laboratuvarda incelenip değerlendirildikten sonra rapor yazılır.

PCT Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Kandaki prokalsitonin miktarının normal değerlerde olmasına kanda PCT düşüklüğü adı verilmektedir. PCT düşüklüğü olması, vücutta herhangi bir bakteriyel enfeksiyon olmadığının göstergesidir. Sağlıklı kişilerde PCT testinden elde edilmek istenen sonuç olarak bilinmektedir. Ancak viral enfeksiyon ve organ nakli sonrasında yeni organın vücut tarafından kabul edilmemesi halinde de görülebilen bir durumdur.

PCT Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Kanda PCT yüksekliği, prokalsitonin seviyesinin normal değerlerin üzerinde olduğu anlamına gelmektedir. Vücutta bakteriyel enfeksiyon ve “sepsis” adı verilen kan zehirlenmesi gelişmesi durumunda kişinin PCT değeri yükselmektedir. Ancak PCT yüksekliğine neden olan başka durumlar da bulunmaktadır. Bu durumlar ve hastalıklar aşağıda belirtildiği gibidir;

• Menenjit
• Kan zehirlenmesi
• Bakteriyel enfeksiyon
• Zatürre
• Tiroid kanseri
• Çoklu organ yetmezliği
• Uzun süreli kullanılan ilaçların yan etkileri
• İdrar yolları enfeksiyonu
• Böbrek yetmezliği
• Kemik iliği kanseri
• Ameliyat sonrası dönemler
• Travmalar
• Şok
• Vücuttaki yanıklar
• Üst ya da alt solunum yolu enfeksiyonu
• Dolaşım yetmezliği
• Damarlarda oluşan küçük pıhtılar

PCT Yüksekliği Belirtileri

Hastalarda görülen birtakım belirtiler nedeniyle enfeksiyonlardan ve PCT yüksekliğinden şüphelenilmektedir. PCT yüksekliği olan hastalarda görülen belirtiler aşağıdaki gibidir;

• Yüksek ateş
• Halsizlik ve yorgunluk
• Kalp çarpıntısı, taşikardi
• Kas ve eklem ağrısı
• Terleme
• Baş ağrısı
• Sık mide bulantısı
• Nefes darlığı
• Düşük tansiyon
• Eskisine göre daha az idrara çıkma 
• Hiperventilasyon

PCT Yüksekliği Tedavisi

PCT tedavisi için öncelikle hastanın öyküsü alınmaktadır. Uzman hekimler bu aşamada mevcut hastalıklar ve belirtiler hakkında bilgi sahibi olmaktadır. Fizik muayene yapıldıktan sonra gerekirse ek tetkikler de yapılmaktadır. Son olarak elde edilen bulgular değerlendirilip, tedaviye başlamak için PCT yüksekliğine neden olan hastalık tespit edilmektedir. Bu aşamadan sonra yüksekliğe neden olan hastalığa yönelik tedavi planı oluşturulmaktadır. 

Bakteriyel enfeksiyonun giderilmesi için en sık başvurulan yol olan antibiyotik tedavisi kullanılmaktadır. Ancak bazı enfeksiyonlar vücutta apse oluşmasına neden olabilmektedir. Bu durumların tedavisi için cerrahi yöntemlere başvurulabilmektedir. 

PCT Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Kandaki PCT düzeyi arttıkça, hastalığın şiddeti de artmaktadır. Düşük seviyedeki bakteriyel enfeksiyonların süreçleri ve tedavilerinin basit olduğu bilinmektedir. Ancak kan zehirlenmesi çok ciddi belirtileri olan, kişinin yaşamını tehdit eden ve ölümle sonuçlanabilen bir hastalıktır. Bu nedenle kan değerleri sepsis ve şiddetli sepsis seviyesinde olan hastalarda altta yatan nedenler tespit edildikten sonra uygun tedavi yöntemlerinin uygulanması hayatı önem taşımaktadır.