Polipektomi Nedir?

İnsan vücudunun çeşitli bölgelerinde gelişebilen ve genel olarak nedeni bilinmeyen küçük yapılı tümörlere polip adı verilmektedir. Çoğu insanın vücudunda bulunan ancak herhangi bir belirti göstermeyen poliplerin, uzman hekim tarafından risk unsuru oluşturduğu tespit edilirse cerrahi operasyon ile çıkarılması gerekmektedir. Poliplerin cerrahi müdahale yöntemi ile çıkarılması polipektomi olarak tanımlanmaktadır. 

Vücutta oluşan poliplerin, uzman hekim tarafından teşhis edilmesi ve takibe rağmen iyileşmemesi gibi durumlar ortaya çıkabilmektedir. Böyle durumlarda kanserleşme ihtimalinden şüphelenilen, incelemeler sonucunda kötü huylu olduğu teşhis edilen, gebeliğe engel teşkil eden ya da bağırsak problemlerine yol açma ihtimali olan polipler cerrahi bir müdahale yöntemi olan polipektomi ile alınmaktadır.

Polipektomi yöntemi, poliplerin bulundukları bölgeye uygun teknikler ve cerrahi ekipmanlar eşliğinde yapılmaktadır. Poliplerin yeri tam olarak tespit edildikten sonra operasyon, işlemin yapılacağı bölgeye göre genel ya da lokal anestezi altında gerçekleştirilmektedir. Genellikle 20 ile 30 dakika süren operasyondan sonra hasta aynı gün içerisinde taburcu edilebilmektedir. 

Polip Nedir? 

Polipler, hücrelerin normalden fazla çoğalması ile oluşmaktadır. Rahimden buruna, mideden rahime kadar vücudun farklı bölgelerinde polip oluşabilmektedir. Genellikle zararsız olan polipler, ilerlerse ve kontrol altına alınamazlarsa ciddi sağlık problemlerine yol açabilmektedir.  

Pek çok nedenden kaynaklanarak ortaya çıkabilen poliplerin çeşitleri şu şekildedir: 

• Endometrial polip (rahim içi polipleri) 
• Safra kesesi polipleri
• Ses telleri polipleri
• Bağırsak polipleri  

Polip Oluşumunu Etkileyen Faktörler  

Poliplerin neden oluştuğuna ilişkin kesin bir kanı yoktur. Herkeste polip oluşumu görülebilmektedir ancak aşağıda yazan şu durumlar hastalık riskini artırmaktadır: 

• Aşırı kilo ve obezite
• 50 yaşının üzerinde olmak
• Sigara kullanmak 
• Aşırı alkol tüketimi
• Ailede kanser öyküsünün bulunması 
• Genetik yatkınlık
• Hareketsiz yaşam
• Stres 
• Dengesiz beslenme 
• Reflü 
• Kimyasal maddelere maruz kalma 
• Ülseratif kolit ya da Crohn hastalığı gibi inflamatuar rahatsızlıklar
• Kontrol altına alınamayan tip II diyabet hastalığı  

Polip Oluşumu Nasıl Engellenir?  

Vücudun çoğu zaman herhangi bir nedene bağlı olmaksızın ürettiği polip oluşma riskini azaltmak için beslenme ve yaşam koşullarının düzenlenmesinin olumlu etki yarattığı bilinmektedir. Özellikle;

• Kırmızı et tüketimini azaltmak,
• Meyve ve sebze ağırlıklı beslenmek,
• Düzenli fiziksel aktivitede bulunmak,
• Sigara ve alkol gibi zararlı maddelerin tüketiminden uzak durmak,
• Aşırı kilo almaktan korunmak vücutta polip oluşma riskini minimize etmektedir.  

İnsanlarda polip oluşumunun en çok görüldüğü alanlardan biri olan kalın bağırsak için de diyet alışkanlarının kontrol edilmesi, sağlığın korunması açısından önemlidir. Araştırmalar herhangi bir kesin veri verememiş olsa da sebze, meyve, C vitamini ve kalsiyum takviyesinin polip oluşumunda kolonu koruyucu özelliği olduğu tespit edilmiştir. Kızarmış gıdalar, yağlı yiyecekler, kırmızı et, salam ve sosis gibi işlenmiş gıdaların mümkün mertebe az tüketilmesi de polip oluşma riskinin azalmasında etkilidir.  

Kalın Bağırsak Poliplerinin Belirtileri  

Kalın bağırsak polipleri de uterus poliplerinde olduğu gibi çoğu zaman herhangi bir belirtiye yol açmazlar. Birçok polip, hastaların rutin kontrolleri ya da farklı şikayetlerle hekime danıştıkları sırada ortaya çıkmaktadır. Öte yandan kolonoskopik polipektomi yöntemi ile tedavi edilen kalın bağırsak poliplerinin en sık görülen belirtileri şu şekildedir: 

• Rektal kanama 
• Dışkıda kan ya da renginden değişiklik
• Tuvalet alışkanlıklarında ortaya çıkan olağanüstü değişiklik (İshal veya kabızlık gibi)
• Göbek ağrısı
• Halsizlik ve yorgunluk
• Nefes darlığı 
• Anemi (Kansızlık) 

Kalın Bağırsak Polipleri Teşhisi

Kalın bağırsak polipleri, çeşitli şekil ve boyutlarda belirerek vücut içerisinde yer alabilirler. Tarama testleri kullanılarak polip yapılarının kanser oluşturmadan önce tespit edilmesi tedavi başarısı için önemlidir. Kalın bağırsak polipleri teşhis yöntemleri:

Kolonoskopi

Kalın bağırsak bölgesinde polip incelemesi yapmak için ucunda kamera bulunan yumuşak ve bükülerek şekilde alabilir bir alet bağırsağın içine bırakılır. Poliplerin tespiti için kullanılan en sağlıklı yöntemlerin başında gelir. Tarama sırasında poliplere rastlanır ise uzman doktor tarafından müdahale yapılarak yapılar dışarı çıkarılır. Daha önceki dönemlerde poliplere rastlanılsa dahi öncesinde doku örneği alınarak biyopsi yapılırdı ancak günümüzde bu yapıların direkt olarak çıkarılması uygun görülmektedir. 

Sanal Kolonoskopi

Manyetik Rezonans (MR) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi radyolojik yapıya sahip görüntüleme cihazları ile sanal kolonoskopi uygulanabilir. İşlem öncesinde kalın bağırsak içerisine kontrast madde verilir ve görüntülemenin başarılı sonuçlar vermesi sağlanır. Sanal kolonoskopi görüntülemesi sonucunda poliplere rastlanılır ise kolonoskopi yapılarak çıkarılmaları gerekmektedir. 

Esnek Sigmoidoskopi

Esnek sigmoidoskopi yöntemi ile kalın bağırsak ve rektum bölgesi, ucunda kamera bulunan bir alet vasıtasıyla kontrol edilir. İşlem sırasında polip varlığı tespit edilir ise uzman hekim tarafından müdahalede bulunularak çıkarılması sağlanır. 

Dışkı Bazlı Testler

Dışkıda kan varlığı görülüyor ise bu durum bağırsakta gerçekleşen bazı rahatsızlıkların habercisi olarak sayılmaktadır. Dışkı bazlı testler sonucunda kan varlığı pozitif sonuç verir ise kısa süre içerisinde kolonoskopi uygulanmalıdır. Kolonoskopi sırasında poliplere rastlanır ise bağırsaktan çıkarılma işlemleri başlatılmaktadır. 

Baryum Lavman

Kalın bağırsak bölgesi baryum adı verilen madde ile doldurularak röntgen ışınlarının bu bölgeyi görüntülemesi sağlanmaktadır. Tedavi için başarılı sonuçlar vermesine rağmen günümüzde kolonoskopi ve sanal kolonoskopi yöntemlerinin popülerliğinden kaynaklı olarak ikinci planda yer almaktadır. 

Polipektomi Tedavisi

Kalın bağırsak poliplerinin teşhisi için kullanılan yöntemler sırasında polip varlığı fark edilir ise kısa süre içerisinde müdahalede bulunularak kesinlikle çıkarılması gereklidir. Poliplerin sayısı, çeşidi ve boyutlarına göre polipektomi tedavisi değişkenlik göstermektedir. 

Polipektomi yöntemine başvurulur ise tel döngü veya forseps ile polip yapıları kalın bağırsaktan dışarı çıkarılmaktadır. Polip yapılarının sayı ve büyüklüğü, tedavi seçimi için önemlidir. Polip yapıları bir santimetreden daha büyük yapılarda ise bu yapıların çevre dokulardan uzaklaştırılması gereklidir. Bunun için polipektomi tedavisi öncesinde bölgeye sıvı enjekte edilerek uzaklaştırma yapılır. 

Minimal İnvaziv Cerrahi

Polip tedavisinde kullanılan bir diğer tedavi yöntemi minimal invaziv cerrahi yöntemidir. Görüntüleme yöntemleri kullanılarak yapılan tarama sonucunda poliplerin çok büyük yapıda olması veya güvenli bir şekilde dışarıya çıkarılamıyor olması sonucunda laparoskopik yönteme başvurulur. 

Kolon ve Rektumun Çıkarılması

Kolon ve rektumu etkileyen kalıtsal hastalıkların varlığı sonucunda total proktokolektomi uygulanarak kolon ve rektumun tamamen çıkarılması gerekebilir. Kolon ve rektumun çıkarılmaması sonucunda kolon kanseri oluşabilir. Bu durum, kişinin hayati tehlike yaşamasına sebebiyet verebilir.

Polipektomi Tedavisinden Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler

Polip tespitinin ardından başvurulan polipektomi tedavisi, kolon ve rektumun poliplerden temizlenmesini sağlamaktadır. Polipektomi tedavisinden sonra dikkat edilmesi gerekenler ise aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:

• Halsizlik,
• Baş dönmesi,
• Makatta kanama,
• Kanlı dışkı,
• Ateş,
• Karında şiddetli ağrı gibi belirtiler uzun süreli ve şiddetli yaşanıyor ise kısa süre içerisinde sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.