Subakut Tiroidit

Subakut Tiroidit Nedir?

Tiroit boyunda soluk borusunun üzerinde bulunan ve vücudumuzda birçok görevi olan hayati bir organdır. Bazı hormonları vücut için üretir ve salgılar. Bu hormonlar, yenilen gıdayı enerjiye dönüştüren süreç olan metabolizmayı düzenlemede çok önemli rollere sahiptir.

Bu organın herhangi bir sebeple iltihaplanmasına tiroidit denmektedir. Subakut tiroidit viral bir enfeksiyonun ardından tiroid bezinin iltihaplanmasını içeren ve boyunda yoğun ağrı hissedilen bir tiroidit tipidir. Bu hastalık dev hücreli tiroidit, subakut granülomatöz tiroidit ve De Quervain tiroiditi olarak da bilinir. Bu hastalık genelde kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülmektedir.

Çoğu tiroidit tipinde olduğu gibi subakut tiroidit hastalığında da tipik olarak tiroid bezinin aşırı aktif olduğu ve vücuda fazla hormon saldığı hipertiroidizme veya tiroid bezinin az aktif olduğu ve vücuda normalden daha az hormon salgıladığı hipotiroidizme yol açmaktadır.

Bu durumların oluşma mekanizması şöyledir: Viral enfeksiyon sonucu tiroid dokusu zarar görür. Bu tiroid bezinde önceden üretilmiş ve salgılanmak için hazır olarak bekleyen tiroid hormonları kana salınır. Geçici olarak bir hipertiroidi dönemi görülür. Depo hormonlar bittiğinde ise tiroid bezi viral enfeksiyon sebebiyle geçici olarak tiroid hormonunu üretemez veya az üretir. Bunun sonucunda ise hipotiroidi görülür. Daha sonra viral enfeksiyon yükü azalınca hasta ötiroid hale gelir.

Bu iki durum da kilo değişikliklerine, anksiyete ve yorgunluğa sebebiyet verebilir.

Subakut tiroidite sahip kişilerde hipertiroidizm belirtileri olacak ve daha sonra hipotiroidizm belirtileri geliştirilecektir. En son ötiroid (tiroid hormonlarının normal oluşu) hal oluşacaktır.

Bu 3 durum aslında subakut tiroidit evreleri olarak da sayılabilir.

Genellikle geçici bir hastalık olduğu bilinmekle birlikte subakut tiroidit tedavi edilmezse kalıcı komplikasyonlara neden olabilir.

Subakut Tiroidit Belirtileri Nelerdir?

Subakut tiroidit belirtileri hastanın hangi evrede olduğuna göre değişir. Subakut tiroidit hastalığına yeni yakalanmış birinde ilk olarak hipertiroidi gelişir. Daha sonra hipotiroidi ve en sonda ötiroid hali meydana gelir. Hangi evrede olduğu kişinin belirtilerini mutlaka etkiler.

Bununla birlikte çoğu hastanın boğazında ağrı, şişlik ve hassasiyet tipiktir. Hasta bu sebeplerden dolayı yemek yemekten hoşlanmaz. Çünkü yemek yeme hasta için acı verici bir eyleme dönüşür. Boğazındaki şişlik, nefes almasını dahi zorlaştırabilir. Bu belirtilere ek olarak kişide ateş de görülebilir.

Aşağıda hastanın hangi hastalık evresinde olduğuna göre belirtileri verilmiştir.

Hipertiroidi durumunda olan hastalar:

• Kişi herhangi bir durum olmadan bile kolayca sinirlenebilir. Bu durum hipertiroidinin yaygın bir belirtisidir. Bununla birlikte huysuzlukta görülebilir.
• Günlük rutin işlerini yapamayacak kadar etkili olan bir yorgunluk ve halsizlik görülebilir. Bunun sebebi yükselmiş tiroid hormonlarıdır.
• Hipertiroid hastaları genellikle kolay terler. Normal bir oda sıcaklığı bu hastalar için çok sıcak gelebilir.
• Hipertiroide bağlı olarak tiroid bezi büyüyebilir. Buna guatr denir. Subakut tiroidit görülen hastalarda guatr görülebilir. Boyunda ele gelen şişlik olarak kendini gösterir.
• Herhangi bir diyet yapmadan ve normal olarak besleniyorken aniden kilo kaybı yaşanıyorsa bu kişinin tiroid hormonları fazla çalışıyor olabilir. Bu kilo değişiklikleri belirtileri subakut tiroiditli hastalarda görülmektedir.
• Kalpte ritim değişiklikleri ve çarpıntı şikayetleri hipertiroidi hastalarında görülebilir.
• Ellerde ve parmaklarda titreme yükselmiş tiroid hormonu sebebiyle olabilir.
• Ciltte incelme hipertiroidi belirtisidir. Subakut tiroiditli kişilerde görülebilmektedir.

Hipotiroidi durumunda olan hastalar:

• Hipertiroidizm görülen hastalarda olduğu gibi hipotiroidizm durumunda olan hastalarda da günlük rutin işleri yapmaya engel olacak derecede yorgunluk ve halsizlik görülebilir.
• Normal insanlara göre sıcak ortamlar subakut tiroidit gelişmiş kişilere göre soğuk olabilir. Kolay üşüyebilirler.
• Hipotiroidizm gelişmiş kişilerde tiroid hormonunun azlığına bağlı olarak bağırsak hareketlerinde azalma ve bunun sonucunda da kabızlık görülebilir.
• Tiroid hormonunun azlığına bağlı olarak subakut tiroidit hastalarında cilt kurumuştur. Bunun dışında yüzdeki cilt altında su birikimi de olabilir. Bu kendini şişmiş yüz olarak gösterebilir.
• Tiroid hormonu azlığına bağlı olarak vücudun günlük harcadığı enerji miktarı da azalır. Bunun sonucu olarak normal günlük faaliyetler ile harcanan enerji ve önceye oranla aynı şekilde beslenmeye rağmen hasta kilo alabilir.
• Subakut tiroidit gelişmiş kadın hastalarda adet düzensizlikleri görülebilir.
• Eklemlerde ağrı, sertlik ve şişmeler olabilir. Bununla birlikte kas ağrıları, kaslarda sertlikler de görülebilir.
• Kalp hızı yavaşlayabilir. Buna bradikardi de denir.
• Kişi depresyon belirtileri gösterebilir.

Subakut Tiroidit Nedenleri Nelerdir?

Subakut tiroidit, tiroid bezinin viral (virüs ile olan) enfeksiyonundan kaynaklandığı düşünülen nadir bir durumdur. Kişinin geçirdiği viral bir enfeksiyondan yaklaşık 1 ila 2 hafta sonra subakut tiroidit ortaya çıkar.

Solunum yolunu enfekte eden influenza ve kabakulak gibi virüslerinin subakut tiroiditine neden olduğu bilinmektedir.

Subakut tiroiditin en belirgin özelliği, tiroid bezi bölgesinde kademeli veya ani olarak gelişen ağrı başlangıcıdır. Tiroid bezinin ağrılı büyümesi haftalar veya aylarca sürebilir. Bu duruma guatr denmektedir. Hasta kişilerde bazen ateş görülür. Ses kısıklığı veya yutma güçlüğü de tiroid bölgesinde tiroid bezinin büyümesinin sonucu olarak soluk borusuna ve yemek borusuna baskı yapmasından dolayı gelişebilir.

Tiroid hormonu fazlalığı (hipertiroidizm) belirtileri hastalığın erken dönemlerinde ortaya çıkar ve hasta sinirli bir ruh halinde olabilir. Daha sonra, yorgunluk, kabızlık veya soğuğa dayanamama gibi tiroid hormonunun az salgılanması sonucu oluşan (hipotiroidizm) belirtiler ortaya çıkar.

Sonunda, tiroid bezi işlevi normale döner.

Subakut Tiroidit Teşhisi

Subakut tiroidit teşhisi için doktor hastanın öyküsünü dinleyerek işe başlar.

Hastaya soracağı sorular içerisinde:

• Yakın zamanda üst solunum yolu enfeksiyonu yani grip geçirdiniz mi?
• Boynunuzda tiroid bezine bağlı olarak ağrı var mı?
• Yemek yerken ağrı hissediyor musunuz?
• Nefes alırken acı çekiyor musunuz?

gibi sorular bulunur. Bu sorular doktorun subakut tiroidit varlığını anlamaya yardımcı olacaktır.

Bu sorulardan sonra doktor fizik muayeneye geçecektir. Fizik muayenede hastanın tiroid bezinin olduğu boyun bölgesini ve sistemik muayenesini yapar. Boyunda dokunmaya bağlı olarak ağrı şikayeti doktor için değerlidir.

Tıbbi öykü sorgusu ve fizik muayene sonrasında doktor laboratuvar testleri ile teşhise devam edilir.

Laboratuvar testlerinde kandaki tiroid hormonlarını kontrol edebilir.

Tiroksin hormonu (T4) ve Tiroid stimülatör hormon (TSH) gibi hormonların kan seviyelerini kontrol etmek ister. Hastalığın evresine göre bu hormonların düşük veya yüksek oluşu önemlidir ve incelenmesi gerekir.

İlk aşamalarda, Tiroksin hormonu seviyeleri yüksek, TSH seviyeleri düşük olacaktır.

İlerleyen aşamalarda TSH seviyeleri yüksek, T4 seviyeleriniz düşük olacaktır.

Her iki hormonun anormal bir seviyesi subakut tiroiditi gösterir.

Bu teşhis yöntemleri subakut tiroidit tanısını koymakta genellikle yeterlidir.

Doktor eğer subakut tiroiditi tanısında zorluk çekiyorsa: Tiroid ultrasonografisi ve radyoaktif iyot tutulumu gibi diğer tetkiklere başvurabilir. Ama iş bu noktaya gelmeden genellikle tanı konulur.

Subakut Tiroidit Tedavisi

Subakut tiroidit tedavisinde genellikle tedavi hastanın ağrısını azaltıp hayat kalitesini düşüren belirtileri gidermeye yöneliktir.

Zaten kalıcı bir sorun olmayan bu durumu bazı ilaçlar ile kontrol altına alıp boyundaki şişliği azaltmaya ve ağrıyı dindirmeye yönelik bir tedavi planı yapılmalıdır. Bazı ilaçlar boyundaki iltihabi reaksiyonları yavaşlatabilir, azaltabilir ve şikayetleri hafifletebilir. Çoğu zaman tedavi bu yönde planlanır.

İlk olarak şiddetli olan ağrıyı azaltmak için:

Steroid olmayan antiiltihabik ilaçlar: Bu ilaçlar kişinin boyun ağrısını ve buna bağlı olan şikayetlerini azaltmaktadır.

Kortikosteroidler: Kişinin boyun ağrısı dayanılmaz bir seviyede ise steroid tedavisine geçilebilir. Steroid tedavisinde iltihabi reaksiyonu baskılayacak ve kişinin ağrılarını azaltacak ilaçlar kullanılmaktadır. Genellikle etkili bir tedavidir. Hastanın kısa sürede boğaz ağrısı ve şişliği azalır.

Beta blokerler: Hastalığın hipertiroidi evresinde olan kişilere doktorlar beta blokerleri reçete edebilir. Bunun sebebi ise vücutta tiroid hormonunun fazla olmasına bağlı olarak kalpte düzensiz atımlar ve anksiyete gibi durumlar engellemektir. Beta blokerler bu işlevini kan basıncını ve nabız hızını azaltarak yaparlar. Yani bu ilaçların amacı tiroid bezine etki etmek değildir. Tiroksin hormonunun kalp aracılığıyla yaptığı şikayetleri azaltmaktır.

Şu ana kadar yazılan ilaçlar genellikle kişinin hastalığın ilk evresinde olan ve tiroid hormonlarının kanda fazla bulunduğu evrenin tedavisi içindir.

Aşağıdaki tedavi planlaması ise hastalığın ikinci evresi olan ve tiroid hormonlarının kanda az olduğu hipotiroidi evresinde yapılan tedavidir.

Tiroid hormonu tedavisi: Tiroid hormonunun kanda az olmasından kaynaklı problemleri ortadan kaldırmak için Levotiroksin adı verilen ve tiroksin hormonu içeren bir ilaç hastaya verilir. Bu ilaç sayesinde tiroid hormon seviyeleri normal seviyelerine gelebilir.

Subakut Tiroidit Tedavi Edilmezse

Subakut tiroidit genelde vücutta herhangi bir kalıcı problem bırakmadan iyileşebilen bir hastalıktır. Ancak çok nadiren doktorlar tarafından bildirilen bazı hastalarda kalıcı sorunlar da ortaya çıkmıştır. Bu sorunlar her hastada görülebilecek tarzda değildir. Bazılarında bu sorunun ortaya çıkmasının sebebi genetik olarak yatkınlık olarak düşünülmektedir.

Bu kalıcı sorunlar aşağıdaki gibi olabilir:

• Şiddetli hipertiroidizm
• Tiroid üzerinde çok şiddetli ön boyun ağrısı
• Çoklu sistem organ yetmezliği: Nadiren görülen bu durumda hastalığın seyrini zorlaşır. Bu durumda karaciğer, kalp ve böbrek gibi birçok organ iflas edecek düzeye gelebilir. Bu çok nadir bir durumdur ve pek rastlanmaz. Sebebi olarak tiroid hormon seviyesinin çok fazla olması düşünülmektedir.
• Pankreatit (pankreasın iltihabi reaksiyonu) veya splenomegali (dalağın büyümesi) gibi durumlarda nadiren de olsa bildirilmiştir.
• Vokal kord paralizisi: Şiddetli tiroid bezi iltihabı olan durumlarda nadiren ortaya çıkan bu durumda ses telleri zarar görür ve hastada ses kısıklığı meydana gelir.
• Serebral venöz tromboz: Bazı doktorlar tarafından rapor edilmiştir. Çok çok nadir olarak görülür. Genetik bir yatkınlık söz konusudur.

Subakut Tiroidit Ne İyi Gelir?

Subakut tiroidit gelişmiş kişilerin aslında en iyi tedavisi iyi bir dinlenme sürecidir. Bu dinlenme sürecinde hastalar bağışıklık sistemi için gerekli olan enerjiyi vücudun kaslarına göndermesine engel olur. Bu sebeple iyileşme döneminin hızlı olması için önemlidir.

Hastanın hangi tiroid hormon seviyesi evresinde olduğuna göre hastaya iyi gelecek besinler de değişebilir. Bu sebeple tiroid bezini koruyacak, tiroid hormon yapımını destekleyecek veya tiroid bezinin hücrelerinin yıkımını önlemeye yardımcı olacak besinler kişi için iyi olabilir.

Bu besinler:

• Kaya tuzu ve yeşil yapraklı besinler gibi iyot içeren ve tiroid hormonu seviyelerini koruyabilecek yiyecekler tüketilmelidir.
• Sardalya ve brezilya fındığı gibi selenyum açısından zengin olan besinler tiroid bezinin onarımına yardımcı olup, bağışıklık sistemini güçlendirebilir.
• Büyükbaş, küçükbaş etleri, yumurta ve kuru bakliyat gibi besinlerin çinko içeriği zengindir. Subakut tiroidit hastalığına yakalanmış kişiler eğer hipotiroidi evresinde ise çinko içeriği bol olan bu gıdalar ile beslenirse tiroid hormonu sentezi hızlanabilir.
• Balık türlerinden beslenmek omega-3 açısından önemlidir. Tiroid bezinin yıkımını önler.

Subakut Tiroidit Ne İyi Gelmez?

Bazı maddeler ve davranışlar subakut tiroidit gelişmiş kişiler için tehlikelidir. Şikayetleri ve belirtileri arttırabilir.

Bunlar aşağıdaki gibi olabilir:

• Alkol ve sigara tüketimi iltihabi reaksiyonları şiddetlendirebilir. Bu sebeple kesinlikle kullanılmamalıdır.
• Yetersiz ve düzensiz beslenme subakut tiroidit gelişmiş kişilerde sorunlara yol açabilir. Virüs enfeksiyonu ile savaşan vücudun ciddi bir enerjiye ihtiyacı vardır. Düzensiz beslenme iyileşme sürecini baltalar. Süreç uzar.
• Tere tohumu tüketmek tiroid hastalıkları için iyi geldiği sanılan bir yanlıştır. Tiroid bezi için zehirli olabilir ve tiroid bezinin yıkımı artabilir. Bu sebeplerden dolayı tere tohumu tüketilmemelidir.
• Fiziksel olarak aktif olmak tiroid hastalıkları için kötüdür. Subakut tiroidit gelişmiş bir kişi eğer yeteri kadar dinlenmezse ve uyku bozuklukları olursa iyileşme süreci uzayabilir.

Subakut Tiroidit İlaçları

Steroid olmayan anti iltihabik ilaçlar: İltihabi reaksiyonları hafifleterek etki gösterirler. Bu etkisini iltihabi reaksiyonlara aracılık eden protein oluşumlarını önleyerek yaparlar.

• Bu ilaçlar: İbuprofen, Asetaminofen, aspirin, naproksen sodyum

Kortikosteroidler: Steroid olmayan anti iltihabi ilaçlar yeteri kadar etkili olmazsa steroidler kullanılır. Etkili bir tedavi yöntemidir. Kişilerin boğaz ağrısını dindirir ve boğazdaki şişkinliği azaltabilir. Bu sebeplerden dolayı kullanımı önemlidir.

• Bu ilaçlar: Prednizon, prednizolon, deksametazon

Beta blokerler: Bu ilaçlar subakut tiroidit tedavisi için kullanılmaz. Hipertiroidi gelişmiş kişilerde tiroid hormonunun kanda fazla olmasına bağlı olarak gelişen kalp etkilerini azaltmaya yönelik reçete edilir. Kan nabzını ve kan basıncını düşürerek çarpıntı ve düzensiz kalp atışı gibi şikayetleri azaltmak için kullanılırlar.

• Bu ilaçlar: Propranolol, bisoprolol, esmolol, karvedilol

Tiroid hormon tedavisi: Subakut tiroidit gelişmiş kişilerde kullanılan bu tiroid hormon tedavisinde hastanın hipotiroidi evresinde gelişen ve hormon seviyelerinin düşüklüğüyle giden durumun tedavi edilmesi için bu ilaç kullanılır.

Yukarıda subakut tiroidit tedavisinde kullanılabilecek ilaçlar sadece bir doktorun reçete etmesi durumunda kullanılabilecek ve yan etkileri olacağı için  hasta tarafından karar verilip alınabilecek ilaçlar değildir. Doktor tavsiyesi ve takibi çok önemlidir.

Hamilelikte Subakut Tiroidit

Subakut tiroidit gebelerde sık rastlanılan bir durum değildir. Nadiren görülür ve görüldüğü zamanda tirotoksikoza (sebebi ne olursa olsun tiroid hormon seviyelerinin fazla olması) neden olabilir.

Bu durum gebelerde dikkate alınması gereken, ciddiyetle takip edilmesi gereken bir tiroid hastalığıdır. Tiroid hormonunun yüksek oluşu gebelikte bebeği düşürme riski, erken doğum riski, bebeğin ve annenin kan değerlerinin düşmesi, enfeksiyonlara yakalanmanın kolaylaşması, ölü doğumlar gibi  durumların görülmesini arttırabilir.

Belirtiler

Bir grip sonrasında gebede aşağıdaki belirtiler görünüyorsa mutlaka bir iç hastalıkları uzmanı ve kadın doğum uzmanıyla görüşmesi önerilir. Bu belirtiler sadece subakut tiroidit hastalığı için tehlike arz etmez. Diğer tüm tirotoksikoz durumlarında da olabilir. Tedavi edilip üzerinde durulmazsa ciddi problemlere yol açabilir. Bu sebeple hafife alınmamalıdır ve araştırılmalıdır.

Bu belirtiler:

• Boyun bölgesinde ağrı şikayetleri. Bu şikayetler yemek yemeyi zorlaştırır. Hatta nefes almayı güçleştirecek kadar ileriye gidebilir.
• Gebeyi sürekli sıcak basması ve terleme atakları
• El ayak ve bacaklarda titreme şikayetleri
• Kilo kaybı gibi anormal şikayetler
• Yorgunluk, halsizlik ve isteksizlik
• Depresyon belirtileri ve buna ek olarak kalpte düzensiz atışlar
• Kuru cilt
• Kas ve eklemlerde güçsüzlük
• Tiroid bezinin olduğu yerde yani boyunda grip sonrasında gelişmiş şişlik  ve büyüme şikayetleri

Yukarıdaki belirtiler varlığında mutlaka bir doktor ile  görüşmek gerekir.

Teşhis

Doktor fizik muayene ve hastanın tıbbi öyküsü ile subakut tiroditten şüphelenebilir ve laboratuvarda hormon araştırılması için kan tahlili isteyebilir.

Laboratuvar tetkiklerinde normal insanlarda olduğu gibi tiroid hormonu (T4) ve TSH hormonunun seviyeleri ölçülür. Hastada subakut tiroidit varsa bulunduğu evreye göre bu hormonların azalıp artması doktor için tanı koydurucu olabilir.

Buraya kadar yapılan muayene ve tetkikler subakut tiroidit teşhisi için genelde yeterlidir. Ancak bazı durumlarda tiroid ultrasonografisine de başvurulabilir.

Tedavi

Yüksek tiroid hormonu seviyeleri bebek için de gebe için de problem teşkil eder. Bu seviyelerin fazla olmasını istemediği için doktorlar tiroid hormonunun salgısını baskılayacak ilaçlar önerebilir. Bu ilaçların çok dikkatli şekilde kullanılması gereklidir. Bunun sebebi olarak ise bebekte eğer bu ilaçlar fazla ve düzensiz kullanılırsa bebekte düşük tiroid hormonu seviyeleri yani hipotiroidi yapacağı için gelişim ve zeka geriliği yapabilme tehlikesidir.

Tiroid hormonunu baskılayacak ilaçlar: Propiltiourasil ve metimazol olabilir.

Çocuklarda Subakut Tiroidit

Çocukluk çağında tiroid bezi hastalıkları görülebilmektedir. Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da bir solunum yolu enfeksiyonu yani grip sonrasında tiroidit gelişebilir.

En tipik belirtisi guatr yani tiroid bezinin büyüyüp boyunda şişlik meydana gelmesidir.

Bununla birlikte çocuk hastalar boyun ağrısından şikayetçidir. Yemek yiyemeyecek kadar şiddetli olan bu ağrı sonucunda çocuklar doktora başvurabilir. İlk olarak bir çocuk hastalıkları uzmanına başvurması gereken hastalar, doktorun gerek gördüğü durumlarda bir endokrinoloji uzmanı ile de görüşebilirler.

Çocuklarda belirtiler genellikle yetişkinlerdeki kadar ağrı olmaz.

Teşhis yetişkinlerde olduğu gibi fizik muayene, tıbbi öykü ve laboratuvar tetkikleri ile koyulabilmektedir.

Tedavi genellikle yetişkinlerde olduğu gibi medikal olarak yapılmaktadır.

Subakut Tiroidit için Hangi Doktora Gidilir?

Aşağıdaki belirtileriniz varsa:

Bir grip geçirdiğinizi düşünüyorsanız ve daha sonrasında;

• Boynunuzda hayat kalitenizi düşüren ve yemek yemenizi ağrılı bir hale getirecek kadar şiddetli bir ağrınız varsa
• Son günlerde yükselmiş ateşiniz ve kolay üşüme gibi şikayetleriniz varsa
• Ani kilo alma veya kilo verme gibi durumlar varsa
• El, yüz ve göz altlarında şişmeler varsa
• Ellerde, parmaklarda ve bacaklarda titreme şikayetleri varsa

Öncelikle bir İç Hastalıkları uzmanına gidilmesi gereklidir. Eğer iç hastalıkları uzmanı gerek görürse bir Endokrinoloji uzmanı ile görüşmenizi isteyebilir.