Vajinal Akıntı

Vajinal Akıntı Nedir?

Vajinal akıntı, kadınların poliklinik başvurusunda en sık nedenlerdendir. Sağlıklı kadınlarda normal vücut fonksiyonu olarak genellikle doğurganlık çağında olmak üzere herhangi bir yaşta da görülebilmektedir. Rahim ağzı bezleri renksiz, kokusuz sıvı-mukus içerikli salgı salgılar. Bu sıvı vajinanın temiz ve nemli kalmasını sağladığı gibi enfeksiyondan koruyucu özelliği bulunmaktadır. Vajinanın asidik ortamı da enfeksiyondan korumada yardımcıdır.

Akıntının niteliği farklı durumları yansıtır:

• Normal olan bu renksiz, kokusuz, yumurta akı kıvamındaki sıvı yumurtlama dönemi, egzersiz sonrası, gebelik, cinsel ilişki ve doğum kontrol hapı kullanımı durumlarında artmaktadır.
• Berrak fakat yoğun kıvamlı bir akıntı da normal akıntı sınıfına girer ve genellikle yumurtlama döneminde görülür.
• Beyaz renkte vajinal akıntı adet döngüsünün başında ve sonunda az miktarda ise normal kabul edilebilir. Fakat peynir kesiği şeklinde bir akıntı ve eşlik eden kaşıntı varsa özellikle mantar enfeksiyonu düşünülür.
• Adet dönemi  sırasında ve hemen sonrasında, kanlı - kahverengi kanama görülmesi normaldir. Kahverengi vajinal akıntı bunun dışında rahim ağzı kanseri, pelvik inflamatuar hastalıklar (PID), perimenopoz, menopoz, cinsel yolla bulaşan hastalıklarda görülür.
• Döngüler arası dönemde lekelenme denilen kanlı akıntı olabilir. Hamilelik, düşük, rahim veya rahim ağzı kanseri gibi birçok hastalığın belirtisi olabileceği için inceleme gerekir.
• Özellikle kötü kokuyla birlikte olan sarı - yeşil köpüklü vajinal akıntı “trikomonas vajinalis” bakteriyel enfeksiyonunda görülür. Klamidya enfeksiyonu da trikomonas ile sık birliktelik göstermektedir.
• Gri renkte, balık kokulu vajinal akıntı da en sık görülen enfeksiyonlardan olan bakteriyel vajinozisin belirtisidir.
• Et suyu kıvamında bir akıntı özellikle ağrı birlikteliği varsa yumurtalık kanseri açısından incelenmelidir.

Adet döneminin günlerine göre de akıntının niteliği değişmektedir:

• 1-5.Günler: Hormonların etkisiyle kalınlaşan rahim katmanlarının dökülmesiyle kırmızı veya kanlı akıntı görülür.
• 6-14.Günler: İlk günlere göre daha az akıntı hissedilmek ile birlikte yumurta gelişme ve olgunlaşmaya başladıkça sarı – beyaz akıntı Bir süre sonra, kişi normalden daha az vajinal akıntı fark edebilir.
• 15-24.Günler: Yumurtlamadan önceki günler akıntı yumurta akı şekline dönüşür, ince ve akışkandır. Yumurtlamadan sonra koyu kıvam alır.
• 25-28.Günler: Rahim ağzında mukus şeffaflaşır ve azalır.

Vajinal Akıntı Belirtileri Nelerdir?

Normalde her sağlıklı kadında şeffaf kokusuz, yumurta akı kıvamında bir akıntı (lökore) olmakla birlikte aşağıdaki gibi belirtilerin varlığı enfeksiyon ve nadir olarak diğer hastalıkların bulgusu olabilmektedir.

Bunlar:

• Kalın, beyaz, peynir gibi akıntı mantar enfeksiyonunun belirtisi olabilmektedir.
• Sarı-yeşil köpüklü akıntı trikomonas ve klamidya bakterilerinin neden olduğu enfeksiyonun belirtisi olabilmektedir
• Gri renkte kötü kokulu akıntı kadınlarda genital enfeksiyonun en sık nedeni olan bakteriyel vajinozisin bulgusu olabilmektedir.
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Ateş
• İlerlemiş enfeksiyon durumunda görülür.
• Karın Ağrısı
• Kanama ve pelvik (kasık) ağrı: Kasık ağrısı ve cinsel ilişki sırasında ağrı gonore ve klamidya bakterilerinin neden olduğu enfeksiyonda ya da daha şiddetli bir enfeksiyon olan pelvik inflamatuar hastalıkta görülebilmektedir. Kırmızı renkli bir kanama rahim ağzında  polip, rahim- rahim ağzı kanseri gibi hastalıkların ilk bulgusu olabilmektedir. Daha açık kırmızı veya pembe vajinal akıntı genital bölgede tahriş nedeniyle ya da gebe hastalarda implantasyon (rahme yerleşme) nedeniyle görülebilmektedir.
• Kilo kaybı
• İdrarda yanma ve idrar sıklığında artış özellikle idrar yolu enfeksiyonunda sık görülen belirtilerdendir.
• Vajinal Kaşıntı
  
• Koku: Vajinal akıntıda ağır, keskin bir koku enfeksiyon varlığını düşündürür. Özellikle cinsel ilişki sırasında balık kokusuna benzer bir koku varlığı bakteriyel vajinoziste tanı koydurucu olabilmektedir.
• Su dolu kabarcık, genital bölgede yara uçuk virüsünün neden olduğu genital herpes hastalığında görülmektedir.

Belirtiler ve bu belirtilerin şiddeti kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir.

Vajinal Akıntı Nedenleri Nelerdir?

Vajinal akıntı doğurganlık çağındaki kadınlarda, doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda, gebelikte, egzersiz durumlarında, normal adet döngüsünde yumurtlama döneminde ve cinsel ilişki sırasında normal olarak görülmektedir.

Vajinal akıntı aynı zamanda vajinal enfeksiyonların en sık belirtisidir, enfeksiyonlar da anormal vajinal akıntının en sık sebeplerindendir. Enfeksiyon oluşmasındaki başlıca sebepler ise normalde sağlıklı vajinada bulunan laktobasil denilen bakterilerin azalması, vajinal asidite değişikliği ve buna bağlı olarak başka mikroorganizmaların ortaya çıkmasıdır.

Sık görülen durumlar aşağıda kısaca özetlenmiştir:

Bakteriyel vajinozis: Gardnerella denilen bakterinin yol açtığı ve en sık görülen türdür. Hiçbir belirtisi olmayacağı gibi, belirti verdiğinde özellikle cinsel ilişki sırası/sonrasında  balık kokulu bir akıntı  görülebilmektedir.  Eş tedavisi gerektirmez.

Trikomonas vajiniti: Genellikle cinsel ilişki yolu ile bulaşmakla birlikte çok nadir olarak ortak havlu banyo ve tuvaletten bulaşabilmektedir. Sarı yeşil akıntı, kötü koku, kaşıntı sık görülür.

Mantar (candida) enfeksiyonu: Beyaz, peynir benzeri akıntı ve kaşıntı ön plandadır. Normalde vajina bölgesinde maya mantarı az miktarda  mevcuttur bazı durumlarda miktarının artması durumunda enfeksiyon durumuna yol açabilir. Özellikle mantar sıklığını artıran durumlar:

• Şeker hastalığı
• Stres
• 2 haftadan uzun süreli antibiyotik kullanımı
• Doğum kontrol hapı kullanımı
• Gebelik

Belsoğukluğu ve klamidya: Cinsel yolla bulaşan ve akıntıya neden olan hastalıklardandır. Genellikle trikomonas ile birlikte gözlenir.

Pelvik İnflamatuar Hastalık (PID): Genellikle cinsel temasla yayılır. Bakteriler özellikle tüpler ve diğer  üreme organlarına yayılır. Kötü kokulu bir akıntı, şiddetli kasık ağrısı görülür.

Gonore vajiniti: %85 hastada semptom bulunmaz. Belirtisi olan hastalarda bol miktarda köpüklü akıntı görülebilir.

Bu durumların çoğu, hastanın öyküsü ve fizik muayenesi ile ayırt edilebilir.

Akıntının diğer nedenleri arasında:

• Menopoz
• İdrar yolu enfeksiyonu
• Tampon, yabancı cisim
• Hormon dengesizliği
• Deterjan, kontraseptif köpük, krem
• Sıkı iç çamaşır (özellikle nemi tutan sentetik kumaşlarla yapılanlar)
• Deodorant sabunları, lateks prezervatifler
• Rahim, rahim ağzı, tüp kanseri: İnsan papilloma virüsü (HPV) cinsel temas yoluyla yayılan ve rahim ağzı kanserine yol açabilen bir enfeksiyondur. Kanlı, kahverengi, sulu ve kokulu bir akıntı mevcuttur.
• Vulva- vajina deri hastalıkları

Vajinal Akıntı Teşhisi

Doktorunuz tarafından alınacak öykü ve yapılacak fizik muayene ile tanı konulmaktadır. Öyküde özellikle adet döngüsü, cinsel ilişki sıklığı, partner sayısı, korunma yöntemlerine yönelik sorular sorulur.

Rutin olarak yıllık yapılması gereken muayenede ve rahim - rahim ağzı kanseri açısından riski olanlarda smear (rahim ağzı sürüntüsü) ve kültür örneklemesi yapılır. Akıntı mikroskop altında incelenir. Gerekli durumlarda deri biyopsisi ya da endometrial örnekleme (rahim içinden biyopsi) yapılır.

Özellikle pelvik muayenede rahim ağzında çilek görünümü tarzında noktasal kanamalar trikomonas vajiniti için önemli bir bulgudur.

Tanı için gerekli olması da diğer hastalıkları dışlamak ya da enfeksiyonun diğer üreme organlarına yayılımını kontrol etmek için USG (ultrasonografi) yapılır. Menopozda olan hastalarda akıntı, kanama ya da ultrasonografide rahim kalınlığı artışında rahim örneklemesi yapılmalıdır.

Vajinal Akıntı Tedavisi

Tedavi, hastaya ve semptomların şiddetine göre değişiklik gösterebilmektedir. Her zaman önlemek mümkün olmamakla birlikte olasılığı azaltmak, ilerlemesini ve tekrarlanmasını önlemeye yönelik tedaviler uygulanabilir.

Özellikle kişiye düşen görevler:

• Sık vajinal duş ve banyo yapılmamalıdır.
• Parfümlü sabun ya da kimyasal içerikli hijyen ürünlerinden kaçınılması
• Dar- sıkı ve sentetik iç çamaşırı kullanılmamalı
• Cinsel ilişkide gerekli korunma önlemleri alınmalı
• Tedavi süresince cinsel ilişkiden kaçınılmalı

Bakteriyel vajinoziste gerekli olmasa da trikomonas ve diğer cinsel yolla bulaşan  hastalıklarda eş tedavisi de mutlaka yapılmalıdır.

Hastalığın şiddeti doğrultusunda ilaç tedavisi gerekebilir. Tedavide nedene yönelik ilaçlar kullanılır:

Antibiyotik: Bakteriyel enfeksiyonlara yönelik kullanılır.

Antifungal: Mantar hastalıklarına yönelik kullanılır.

Ağızdan veya vajinal fitil yoluyla kullanıldığı gibi tahriş, kaşıntı ve kızarıklık için krem şeklinde formülleri de mevcuttur.

Vajinal Akıntı Tedavi Edilmezse

Vajinal akıntı normal olabileceği gibi bir vajinal enfeksiyonun ya da idrar yolu enfeksiyonunun göstergesi olabilir. Böyle bir enfeksiyon tedavi edilmediği takdirde diğer üreme organlarına ve iç organlarına yayılabilmekte, karın içi iltihaplanma yapabilmekte, uzun vadede kısırlığa ve gebelikte düşük, erken doğuma neden olabilmektedir.

Tedavi edilmemiş aktif gonore vajiniti olan gebelerde doğum sırasında bebeğe bulaş ile konjonktivit (gözlerde iltihaplanma) gelişebilmektedir.

Vajinal Akıntıya Ne İyi Gelir?

Enfeksiyonu önlemeye yönelik hijyen uygulamasına dikkat edilmeli, sıkı olmayan ve pamuklu iç çamaşırları giyilmelidir. Çamaşırlar günde 2-3 kez değiştirilmelidir.

Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan kaçınmak için korunma yöntemi kullanılmalı.

Toplu kullanıma açık tuvaletler kullanılmamalı, zorunluluk halinde kullanmadan önce mutlaka sifon çekilmelidir.

Vulvada kaşıntı, şişlik gibi durumlarda bu rahatsızlıkları azaltmaya yönelik soğuk kompres uygulanabilir.

Vajinal Akıntıya Ne İyi Gelmez?

Vajinal akıntının oluşmasını engellemek doğru bir yaklaşım değildir. Normal vajinal akıntı genital bölge sağlığı açısından önemlidir. Fakat normal olan ya da hastalığa bağlı akıntının şiddetlenmesine yol açabilecek durumlar aşağıda belirtilmiştir:

• Parfümlü sabun veya jel kullanımı
• Sık Vajinal duş yapılması
• Sıkı, sentetik iç çamaşırı giyilmesi
• Tedavi süresince cinsel ilişki

Vajinal Akıntı İlaçları

Hiçbir ilaç gibi bu hastalıkta kullanılan ilaçlar da  reçetesiz, doktor kontrolünde olmadan kullanılmamalıdır. Her ilaç hastaya özgüdür. Kişinin yaşına, bulunan ek hastalıklarına göre kullanılan ilaçlar değişiklik gösterebilmektedir. İstenmeyen sonuçların doğmaması için doktorunuza danışmadan ilaç almanız önerilmez.

Vajinal akıntıya  yönelik kullanılan ilaçlar şu şekilde özetlenebilir:

Ornidazol grubu antibiyotik (metranidazol vb.): Ağızdan veya vajinal yoldan kullanılabilir. Bakteriyel vajinozis (günde 2 defa ağızdan 1 hafta süreyle, ayrıca günde 1-2 kez uygulanan topikal kremi de mevcuttur) ve trikomonas vajiniti  tedavisinde uygundur. Metronidazol gebelerde kullanılabilir.  Alternatif antibiyotik olarak klindamisin kullanılabilir.

Gonokok ve klamidya enfeksiyonuna yönelik 1 hafta boyunca doksisiklin veya tek doz azitromisin kullanılır. Alternatif tedavi olarak grubu kullanılabilir (ofloksasin, Levofloksasin). Doksisiklin ve kinolon grubu gebelik ve emzirme döneminde  kullanılmamalıdır.

Azol grubu (tetrakanazol, mikonazol vb.) ve nistatin gibi antifungal ilaçlar mantar enfeksiyonlarının tedavisinde uygundur.

Hamilelikte Vajinal Akıntı

Hamilelikte hormon dengesizliğine bağlı akıntı görülebilmektedir. Yine normal vücut  yanıtı olabileceği gibi enfeksiyonlar açısından şüphe edilmelidir. Özellikle mantar enfeksiyonlarının gebelikte tedavisi daha zordur.

Bakteriyel vajinozisi olan hastalarda, erken doğum, gebelik kesesi zarı iltihabı, doğum sonrası rahimde iltihaplanma sıklığında artış gösterilmiştir. Bakteriyel vajinozisin özellikle rahim alınması ameliyatı sonrası vajinanın üst kısmında enfeksiyon, düşük  sonrası  rahim içinde enfeksiyon ve karın içi iltihaplanma hastalıklarıyla ilişkili olduğu bildirilmiştir.

Çocuklarda Vajinal Akıntı

Çocukluklarda 2  yaşından ergenlik dönemine kadar östrojenik (kadın hormonu) aktivite ve vajinada normalde bulunan mikroorganizma olan laktobasil bulunmaz. Bu bakterilerin olmaması vajinayı diğer mikroorganizmalara açık hale getirir. Çocuklarda vajinal akıntı tedaviye dirençlidir. Çocuklarda, erişkinlerdeki gibi tedavide antibiyotik ilk adım olmamalıdır. İlk aşama genital hijyenin öğretilmesi ve uygulanmasının anne tarafından denetlenmesidir.

6-10 yaş arası çocuklarda oyun sırasında fark edilmeden ya da mastürbasyon ( kendi kendine cinsellik yaşama) amacıyla vajinada yabancı cisim saptanabilir. Yabancı cisim çocuklarda tekrarlayan, kötü kokulu akıntının en sık sebebidir.

Bebeklerde Vajinal Akıntı

Yenidoğanlarda ve 1- 2 yaşa kadar anneden geçen hormonların  etkisiyle vajina erişkin dönemdeki vajina ile benzer özellikler taşır. Özellikle doğumdan sonraki 1 ayda anneden geçen bu hormonun etkisiyle akıntı ve lekelenme vasfında kanama olması normaldir. 2 yaşından sonra östrojenin bu etkisi ortadan kalkar, diğer mikroorganizmaların vajinaya  yerleşmesi kolaylaşır.

Aktif gonore vajiniti olan hastalarda doğum sırasında bebeğe bulaş ile konjonktivit gelişebilir.

Vajinal Akıntı için Hangi Doktora Gidilir?

Konuyla ilgilenen esas bölüm Kadın Hastalıkları (Jinekoloji) bölümüdür.

Ne zaman doktora başvurulmalıdır?

• Akıntıda renk değişikliği, koku
• Akıntı miktarında artış
• Genital bölgede yanma, kaşıntı, kızarıklık
• Kasık ağrısı
• Adet dönemleri arası ya da menopozdan sonra kanama
• Cinsel ilişki sonrası lekelenme
• Cinsel yolla bulaşan bir hastalık şüphesi
• Bir haftadan uzun süren belirtiler
• Vajina veya vulvada kabarcıklar veya başka yaralar
• İdrara çıkma sıklığında artış veya idrar yaparken yanma durumlarının varlığında doktora başvurulması gerekmektedir.