2 Yaş Aşısı Nedir?
2 yaş aşısı, çocukların dışarıyla bağlantısının arttığı ve hastalık geçirme ihtimallerinin yükseldiği dönemde hastalıkların önüne geçilmesi için yapılır
Aşılar, çocukların bağışıklık sisteminin ciddi hastalıkları tanıması ve bunlarla savaşmayı öğrenmesinde yardımcı olurken çok az miktarda antijen kullanırlar. Bilindiği üzere antijenler, vücudun bağışıklık sisteminde antikor üretilmesini sağlayan mikrop parçalarıdır. Otuz yıl önce, aşılar iki yaşına kadar 8 hastalığa karşı koruma sağlarken 3.000 antijen kullanırken, günümüzde bu durum, iki yaşına kadar 14 hastalığa karşı koruma sağlamak için sadece 305 antijene düşmüştür. Bu demektir ki; bilimsel gelişmeler sayesinde, günümüz aşıları çocukları daha az antijen kullanarak daha fazla hastalıktan koruyabilir hale gelmiştir. 2 yaş aşısı da küçük çocukların sürekli maruz kaldıkları antijenlerin yalnızca küçük bir kısmını içeren inaktif (ölü) bir aşıdır.
2 yaş aşısı, mevcut aşı takviminde yer alan temel aşılardan biri olarak önemli bir yere sahiptir. Bebeklerin dış dünya ile bağlantısının artığı en yoğun dönemlerden biri olan 2 yaş, aynı zamanda çeşitli hastalıklara yakalanma riskini de artırır. Bu dönemde yapılan aşıya Hepatit A aşısı ya da 2 yaş aşısı denir.
Ciddi bir karaciğer hastalığı olan Hepatit A, HAV olarak adlandırılan Hepatit A Virüsü’nün vücuda geçmesi halinde hastalığa sebep olur. HAV, kişiden kişiye enfekte olan kişilerin dışkısıyla temas edilmesi sonucu bulaşır ve bu hastalık, birisi ellerini düzgün bir şekilde yıkamazsa kolaylıkla geçebilen bir hastalıktır. Hepatit A yiyeceklerden, sudan veya HAV ile kontamine (enfekte eden bileşen) nesnelerden de bulaşabilir. Bu hastalıktan korumak amacıyla vurulan 2 yaş aşısı, uzun süreli hatta ömür boyu bir koruma sağlaması ile hastalık riskini minimuma indirmektedir.
2 yaş aşısı 2 aşamada uygulanmakta olup ilk doz 6 ay içinde vurulmaktadır. İkinci doz ise 12-23 ay arası vurulması tercih edilmektedir. Ayrıca 2 yaş aşısı gecikirse 23 aydan sonrada vurulabilir. Bunun dışında Hepatit A aşısı vurulmamış yetişkinlere de uygulanabilir özelliktedir.
Hepatit A Belirtileri
Daha önce bu aşıyı olmamış kişilerin Hepatit A belirtileri hakkında bilgi sahibi olması olası bir riske erken müdahale şansı tanırken, aşılanmak ciddi tedbirlerin başında gelir. Hepatit A belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Ateş, yorgunluk, iştahsızlık, bulantı, kusma veya eklem ağrısı
- Şiddetli mide ağrıları ve ishal (özellikle çocuklarda)
- Sarılık (Cilt renginin sararması, kil renkli bağırsak hareketleri, koyu renkli idrar)
Belirtiler genellikle virüse maruz kalındıktan 2 ila 6 hafta sonra ortaya çıkarken ortalama 2 ayın sonunda geçmektedir. Fakat hastalık bazı kişilerde 6 ay kadar devam ederken, kişi günlük aktivitelerine devam edemeyecek düzeyde hastalanabilir. Bunun yanında çocuklarda genellikle belirtiler yoktur ancak taşıyıcıdırlar.
2 yaş aşısını yaptıranların Hepatit A hastalığına yakalanma riski çok düşüktür. Bazı durumlarda aşı olunmasına rağmen hastalığın oluştuğu görülebilir ancak aşının savunma mekanizması sayesinde hastalık hafif düzeyde atlatılır. Hepatit A tedavi edilmediği takdirde karaciğer yetmezliğine, organ hasarına ve hatta ölüme yol açabilir. Ayrıca nadir de olsa 50 yaşın üzerindeki bireylerde şayet Hepatit B ve C var ise Hepatit A’ya yakalanma riskleri daha yüksektir.
Kimler Hepatit A Aşısı Yaptırmalıdır?
2 yaş aşısı olarak bilinen Hepatit A aşısı, her bireye çocukluk döneminde uygulanmaktadır. Çocukluk döneminde aşıyı yaptırmayan kişiler hastalığa yakalanma konusunda kritik bir seviyededirler. Hepatit A aşısı yaptırması gereken kişiler:
- Hepatit A'nın yaygın olduğu ülkelere seyahat ediliyorsa
- Kişinin birden çok partneri varsa
- Madde bağımlığı söz konusu ise
- Kronik karaciğer hastalığı var ise (Hepatit B, Hepatit C gibi)
- Pıhtılaşma faktörü konsantreleri ile tedavi ediliyorlarsa
- Hepatit A ile enfekte olmuş hayvanlar üzerinde çalışma yapılıyorsa
- Bir hepatit A araştırma laboratuvarında çalışılıyorsa
- Hepatit A'nın yaygın olduğu bir ülkeden gelen veya uluslararası dolaşım yapan bir kişiyle yakın kişisel temasta bulunulması bekleniyorsa aşı mutlaka yapılmalıdır.
Bunun yanında hepatit A aşısının başka aşılarla aynı anda vurulmasında bir sakınca yoktur. Fakat bazı durumlarda bazı kişilere bu aşının vurulmaması gerekir. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir;
- Eğer kişinin yaşamını tehdit eden ciddi alerjileri varsa Hepatit A aşısı vurulmamalıdır.
- Kişinin soğuk algınlığı gibi hafif bir hastalığı olsa dahi, hastalığı geçene kadar aşı vurulmaması tavsiye edilmektedir.
2 Yaş Aşısı Yan Etkileri
Aşıların da aynı ilaçlar gibi yan etki riski bulunmaktadır. Genel olarak incelendiğinde bu etkiler hafif ve geçici olsa bile, ciddi sonuçlar doğurabilen yan etkiler de görülebilir. Bunun yanında 2 yaş aşısı yaptıranlar arasında çoğu kişinin herhangi bir yan etki yaşamadığının da bilinmesi gerekir. Hepatit A veya 2 yaş aşısı yan etkileri şu şekilde sıralanabilir;
Hafif yan etkiler
- Aşı vurulan yerde sızı ya da kızarıklık
- Düşük seyreden ateş
- Bazı durumlarda baş ağrısı
- Yorgunluk ve halsizlik
- Nadir olarak omuz ağrısı
- Alerji öyküsü varsa alerjik reaksiyon
- İshal ya da kabızlık
Ciddi yan etkiler
Bu belirtiler dışında bazı kişiler, aşı dahil tıbbi herhangi müdahale sonrası, bayılma, görme bozukluğu, kulak çınlaması gibi şikayetler yaşayabilirler. Aşı sonrası çok yüksek ateş, alışılmadık davranışlar ve alerjik reaksiyonlar görülür ise vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Şiddetli alerjik reaksiyonlar; yüz ve boğaz ağrısı, zor nefes alma, hızlı kalp atışı, baş dönmesi ve güçsüzlük, şişkinlik, kurdeşen gibi şikayetler şeklinde olabilir. Bu şikayetler çoğunlukla aşı yapıldıktan birkaç dakika ila birkaç saat içerinde görülmektedir. Böyle bir durumda hemen acil servise müracaat edilmesi önerilmektedir.
2 Yaş Aşısı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
2 yaş aşısı ateş yapar mı?
2 yaş aşısı hafif yan etkileri arasında düşük seviyelerde seyreden ateş bulunmaktadır. Bu aşının çocuklardaki yan etkilerine bakıldığında aşı yaptıranların %80'inde 0,5 derecelik hafif seviyede ateşlenme olduğu belirlenmiştir. Görülen bu ateş genellikle yapıldığı günün gecesi görülmekte olup bir sonraki gün normale dönmektedir. Fakat çocuktan çocuğa değişebilecek bu duruma karşı duyarlı olmalı ve aşı yaptırıldığı 24 saat içerisinde çocuk yakından takip edilmelidir.
2 yaş aşısı nerden vurulur?
2 yaş aşısı çocuklarda uygulama yapılırken sol bacağa vurulmaktadır. Daha önce bu aşıyı olmayan yetişkinlere ise, bu aşı uygulanırken kolun dış yüzeyinde kas içine enjekte edilmektedir. Vurulduğu yerde hafif kızarıklık ve ağrı oluşabilirken, geçmeyen durumlarda uzmana danışılması gerekir.
2 yaş aşısı kaç tanedir, şayet yapılmazsa ne olur?
İki doz olarak vurulan 2 yaş aşısında, her iki dozun da uygulanması bağışıklığın Hepatit A hastalığına karşı güçlendirilmesinde önemlidir. Şayet bu aşı yapılmazsa ileri düzeyde karaciğer yetmezliğine gidecek ciddiyette hastalığa maruz kalma riski olabilir. Hatta bu durum ölüme kadar bile varabilir.
2 Yaş aşısı ne zamana kadar yapılır?
12-23 ayları arası yapılması tavsiye edilen 2 yaş aşısında, birinci doz şayet 6-12 aylık iken yapılmışsa ikinci dozun 3 ay sonra yapılması tercih edilmektedir. Bunun yanında birinci doz şayet bir yaşından sonra yapılmış ise ikinci dozun takip eden en kısa zamanda yapılması tavsiye edilir.
2 yaş aşısının etkisi ne kadar sürmektedir?
Yapılan 2 yaş aşısı uygulandıktan sonra ömür boyunca koruma sağlamaktadır. Şayet çocukluk döneminde uygulanmamışsa, en kısa sürede uygulanmasında fayda vardır çünkü aynı korumayı yetişkinlerde de sağlayan bir aşıdır.2 dozun birden uygulanması demek % 100 koruma sağlanacağı anlamına gelmektedir.
2 yaş aşısı çocuğun bağışıklık sistemini nasıl güçlendirir?
Çocuklar çevresinde her gün binlerce mikroba maruz kalırlar. Bu mikroplar yedikleri yiyecekler, soludukları hava ve ağzına soktukları oyuncaklar gibi pek çok yolla vücutlarına girmektedir. Bebekler çoğu mikropla savaşabilen bağışıklık sistemleriyle doğarlar, ancak başa çıkamayacakları bazı ölümcül hastalıklar vardır. Hepatit A da bu hastalıklar biridir ve 2 yaş aşısı bu hastalığa bağışıklık geliştirilmesinde en temel adımdır. Bu nedenle bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için aşılara ihtiyaç duyarlar. Çünkü aşılar, çocuğun bağışıklık sisteminin ciddi hastalıkları tanımasına ve bunlarla savaşmayı öğrenmesine yardımcı olmak için çok az miktarda antijen kullanırlar.
2 yaş aşısı ücretsiz mi?
2 yaş aşısı Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanması mecburi tutulan aşı takviminde yer alan bir aşıdır. Aile hekimlikleri, sağlık ocaklarında ücretsiz olarak uygulanmakta olan bu aşı, kişinin kayıtlı olduğu sağlık ocaklarındaki yetkili ebeler tarafından izlenmektedir. Şayet aile bu aşıyı uygulattırmak istemiyorsa, neden uygulattırmak istemediğine dair bir beyanda bulunarak, riskin sorumluluğunun kendisinde olduğuna dair imza atmalıdır.