Katarakt, gözün doğal lensinin saydamlığını kaybederek bulanıklaşmasıdır. Yaşlanma, diyabet, uzun süreli kortizon kullanımı veya göz travmaları katarakt oluşumunu tetikleyebilir. İlerlediğinde görme kalitesini ciddi ölçüde düşüren bu durum, cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir. Katarakt ameliyatı, modern tıbbın en sık uygulanan ve başarı oranı yüksek operasyonlarından biridir.
Katarakt Ameliyatı Türleri
- Fakoemülsifikasyon (FAKİK IOL): Bulanık lens ultrasonik dalgalarla parçalanarak emilir. Yerine yapay bir göz içi lensi (IOL) yerleştirilir. Lokal anestezi ile 15-20 dakika sürer.
- Ekstrakapsüler Katarakt Ekstraksiyonu: İleri evre kataraktlarda lens kapsülü korunarak bütün halde çıkarılır. Dikiş gerektiren bu yöntem daha nadir kullanılır.
- Femtosaniye Lazer Destekli Ameliyat: Lazerle kesi ve lens parçalama işlemi yapılır. Yüksek hassasiyet gerektiren vakalarda tercih edilir.
Ameliyat Gerektiren Belirtiler
Katarakt ameliyatı için ideal zaman, görme kaybının günlük yaşamı zorlaştırdığı evredir. Aşağıdaki belirtiler ameliyat kararını hızlandırabilir:
- Bulanık görme veya renklerin soluk algılanması
- Gece görüşünde bozulma ve ışık hassasiyeti
- Gözlük numaralarında sık değişiklik
- Çift görme veya okuma zorluğu
Ameliyat Öncesi Hazırlık Süreci
Ameliyat öncesi detaylı bir göz muayenesi yapılır. Kornea kalınlığı, göz içi basıncı ve retina sağlığı değerlendirilir. Multifokal veya torik lens seçimi için ölçümler alınır. Diyabet veya hipertansiyonu olan hastalarda kan şekeri ve tansiyon kontrol altına alınır. Ameliyattan bir gün önce göz damlalarıyla enfeksiyon riski azaltılır.
Ameliyat Sonrası İyileşme ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ameliyat sonrası ilk 24 saat dinlenmek önemlidir. Gözde hafif kaşıntı veya batma hissi normal kabul edilir. İyileşme sürecinde şu noktalara dikkat edilmelidir:
- Hekimin verdiği antibiyotikli ve kortizonlu damlalar düzenli kullanılmalı.
- İlk hafta göz ovuşturulmamalı ve su temasından kaçınılmalı.
- Tozlu ortamlarda koruyucu gözlük takılmalı.
- Kontrol muayeneleri aksatılmamalı.
Olası Komplikasyonlar ve Riskler
Katarakt ameliyatı %95’in üzerinde başarı oranına sahip olsa da nadiren görülebilen riskler şunlardır:
- Enfeksiyon (Endoftalmi) veya göz içi basıncında artış
- Retina dekolmanı veya makula ödemi
- Yapay lensin yerinden oynaması
- Görmede parlama veya kamaşma (Disfotopsi)
Teknolojik Gelişmeler ve Kişiye Özel Lens Seçenekleri
Günümüzde hastanın ihtiyacına göre özelleştirilmiş lensler kullanılır:
- Monofokal Lens: Uzak veya yakın görüşü düzeltir. Gözlük ihtiyacı devam edebilir.
- Multifokal Lens: Hem uzak hem yakın görüşü sağlar.
- Torik Lens: Astigmatı düzeltici etkiye sahiptir.
- Akıllı Lensler: Işık ayarlamalı (Trifokal) lenslerle gece görüşü artırılır.
Katarakt ameliyatı sonrası hastaların büyük çoğunluğu 24-48 saat içinde net görmeye başlar. Ancak tam iyileşme 4-6 hafta sürebilir. Göz sağlığını korumak için düzenli kontroller ve UV korumalı güneş gözlüğü kullanımı önerilir.