Kemik sintigrafisi, kemik dokusundaki metabolik aktiviteyi görüntülemek için kullanılan nükleer tıp yöntemlerinden biridir. Bu teknik, özellikle kanser metastazları, enfeksiyonlar veya kırık tespiti gibi durumlarda geleneksel görüntüleme yöntemlerine göre erken tanı imkanı sunar. İşlem sırasında düşük dozda radyoaktif madde kullanılır ve bu maddenin kemiklerdeki dağılımı özel bir kamera ile izlenir.
Kemik Sintigrafisi Hangi Durumlarda İstenir?
Kemik sintigrafisi, kemiklerle ilişkili şüpheli durumların araştırılmasında sıklıkla tercih edilir. Kanser hastalarında metastaz taraması yapılırken, kemik ağrısının nedeni bilinmediğinde veya osteomiyelit (kemik enfeksiyonu) şüphesi olduğunda bu yönteme başvurulur. Ayrıca Paget hastalığı gibi metabolik kemik hastalıklarının teşhisinde ve travma sonrası gizli kırıkların tespitinde de kullanılır.
İşlem Öncesi Hazırlık Süreci
Sintigrafi öncesinde özel bir hazırlık gerekmez ancak hastaların işlemden önceki 24 saatte bol su içmesi önerilir. Radyoaktif madde enjeksiyonu sonrası 2-4 saat beklenir; bu sürede maddenin kemiklere dağılması sağlanır. Hamileler veya emziren anneler mutlaka doktorunu bilgilendirmelidir.
Kemik Sintigrafisi Nasıl Çekilir?
- Radyoaktif Madde Enjeksiyonu: Damar yoluyla kol veya elden Tc-99m MDP gibi bir madde verilir.
- Bekleme Süresi: Maddenin kemiklere ulaşması için 2-4 saat beklenir. Bu sürede hastanın hareket etmesi serbesttir.
- Görüntüleme Aşaması: Gamma kamera altında 20-40 dakika boyunca vücudun taranması yapılır. Hareketsiz kalınması istenir.
- Ek Görüntüler: Şüpheli bölgeler varsa SPECT/CT gibi ileri tekniklerle detaylandırma yapılabilir.
İşlem Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Radyoaktif madde 24-48 saat içinde vücuttan idrarla atılır. Bu süreçte bol su tüketmek ve tuvalet sonrası elleri iyice yıkamak önemlidir. Emziren annelerin 24 saat süt sağması ve bebeğe vermemesi gerekebilir.
Kemik Sintigrafisinin Avantajları
- Erken Teşhis: Geleneksel röntgende görünmeyen mikro kırıkları veya metastazları tespit eder.
- Tüm Vücut Taraması: Tek seferde tüm iskelet sisteminin incelenmesini sağlar.
- Düşük Radyasyon: Kullanılan radyasyon dozu bir akciğer röntgeninden daha azdır.
Olası Riskler ve Sınırlamalar
Radyoaktif maddeye alerji son derece nadirdir. Gebelikte rutin olarak önerilmez. Ayrıca sintigrafi, kemik lezyonlarının nedenini (tümör, enfeksiyon vb.) ayırt edemez; bu durumda ek testler gerekir.
Sonuçların Yorumlanması
Sintigrafi raporunda "sıcak noktalar" (artmış metabolik aktivite) veya "soğuk noktalar" (azalmış aktivite) şeklinde tanımlamalar yer alır. Metastazlar genellikle sıcak nokta olarak görülürken, kemik enfarktüsü soğuk alanlarla kendini gösterir.
Alternatif Görüntüleme Yöntemleri
Kemik sintigrafisi ile benzer bilgiler sağlayan PET-CT veya MR gibi yöntemler daha yüksek maliyetlidir. Ancak bu teknikler, özellikle kanser evrelemesinde sintigrafiye göre daha detaylı anatomik bilgi sunar.