Kemik Sintigrafisi Nedir?

Kemik sintigrafisi insan vücudunda bulunan kemiklerin görüntülenmesini sağlayan bir yöntemdir. Kemik yapısında bulunan hücre turnoveri gibi bilgileri elde etmeye yarayan noinvazif bir sistemdir. Metastatik incelemeler yapılabilmesi için çekilir. Hassasiyetinin yüksek olması ve tüm iskelet sisteminin detaylı bir şekilde görüntülenmesini sağladığı için tıbba büyük yararları dokunur.

Kemik sintigrafisi ile görüntü elde edebilmek için öncelikli olarak vücuda damar yolu ile radyoaktif madde verilir. Bu maddeler görüntülenmenin başarılı olabilmesini sağlar. Radyoaktif maddeler kemikte hasarın oluştuğu yerlerde toplanır ve yüksek ışıklı görüntü alınmasını sağlar. Bu görüntüleme sisteminde kemikte;

• Kırık
• Çıkık
• Nedeni bilinmeyen ağrılar
• Metastaz
• Enfeksiyon
• Protez rahatsızlıkları
• Kanser veya tümör seviyesi
• Kardiyovasküler, gastrointestinaş veya endokrinal rahatsızlıkların araştırılması

Bu hastalıkların veya sakatlıkların noktasal olarak tespiti yapılabilir. Bazı durumlarda 3 fazlı kemik sintigrafisi de çekilebilir. O zamanlar ise tüm vücut değil, herhangi bir problem olduğu düşünülen bölgeye odaklanılır. Burada bulunan kan toplanmaları, kan akımı veya kanlanmaların görüntülenmesi sağlanır. 

Kemik Sintigrafisi Endikasyonları

Kemik sintigrafisi sonuçları açıklandıktan sonra doktor tarafından bazı endikasyonlar özellikle takip edilir. Kemik sintigrafisi sonrası takip edilen endikasyonlar şunlardır:

• Kemik kanseri veya tümöründe hastalığın hangi evrede olduğunun ve nerelere sıçradığının takibi,
• Şüpheli fraktürlerin taranması ve tedavi sürecinin planlanması,
• Bazı enfeksiyon çeşitlerinin takibi,
  1. Kemik
  2. Doku
  3. Kas
• Hasarlı bölgedeki metabolik faaliyetlerin değerlendirilmesi ve takibi,
• Kanser hastalarının hastalık süreçlerinin takibi, kemiğe sıçrayıp sıçramadığının tespitinden sonra tedaviye nasıl yanıt verildiğinin analizi,
• Nedensiz yere ortaya çıkan ve kemikte oluşan ağrının analizi,
• Bazı metabolik kemik rahatsızlıkları,
• Paget hastalığının olup olmadığının veya başlangıcının değerlendirilmesi,
• Adli vakalara kanıt sağlamak amacıyla kemiklerin incelenmesi ve darp gibi olaylara rapor sağlanması,
• Biyopsi yapılacaksa eğer uygun bir alanın taranması,

Bu nedenler eşliğinde kısa süre içerisinde hastanın gerçek rahatsızlığı tespit edilir. Bu test için hastaneye gidildiğinde insanların açlık durumu önemli değildir. Burada önemli olan hastanın elinde varsa MR, röntgen, film ve epikriz gibi diğer delilleri doktora göstererek onun işini kolaylaştırmasıdır. Ayrıca hasta hamile olduğundan şüphe ediyorsa bunu da doktor ile kesinlikle paylaşmalıdır.

Kemik Sintigrafisi ve Kanser 

Kemik sintigrafisi çekilerek hastalığın nedeni, süreci ve takibi yapılabilmektedir. Doktorlar tarafından özellikle kanserli kişilerde yapılması önemlidir. Onkoloji alanı hastalığı geçiren kişilerde yapıldığında metastaz primer kemik tümörü tespitinde kullanılır. Bu hastalarda;

• Yer tespiti
• Yaygınlığın belirlenmesi
• Evre teşhisi
• Tedaviye yanıt verme gibi durumlar saptanır, teşhis edilir.

Kemik sintigrafisi, bazı kanser hastalarında daha yaygın bir şekilde kullanılır. Prostat, Meme, Akciğer, Osteosarkom, Ewing Sarkom, Osteoid Osteoma gibi vakaların tespitinde en güvenilir yöntemlerden bir tanesi sintigrafi yöntemidir.

Kemik Sintigrafisi Yan Etkileri

Kemik sintigrafisi için verilen radyoaktif madde, röntgenden daha fazla veya daha zararlı değildir. Bu nedenle radyoaktif madde kaynaklı bir zarar veya hasardan bahsetmek doğru olmaz. Ancak kemik sintigrafisi zararları veya yan etkileri olarak şunlar ön plana çıkmaktadır.

• Radyoaktif maddenin hücrelere veya dokulara zararı dokunmaz. Verilen maddenin tamamı 2 – 3 gün içerisinde dışkı yolu ile vücuttan atılır.
• Bazı kişiler tarafından radyoaktif maddelere karşı bir reaksiyon verilebilir. Ancak bu durum oldukça nadir olarak görülmekte ve hafif belirtiler eşliğinde atlatılmaktadır.
• Damardan verilen ve görüntü alınmasını sağlayan bu maddeler, enjeksiyon yerinde;
  1. Ağrı
  2. Kızarıklık
  3. Kanama
  4. Şişme gibi yan etkiler yapabilir.
• Görüntüleme cihazı altında uzun süre boyunca hareketsiz bir şekilde yatmak kimi hastalarda sırt ve bel ağrılarının oluşmasına neden olabilir. Bazı durumlarda yataktan kalkarken baş dönmeleri görülebilir.
• Hamile veya emziren kişilerin bu taramaya girmeleri önerilmez. Radyoaktif madde özellikle süt yolu ile bebeğe geçebilir. Yetişkin birey için zararsız olan madde küçücük bebekler için zararlı yapıda olabilir.
• Bu testin yapılmasına müteakip hasta bir, iki gün boyunca (radyoaktif madde vücuttan atılana kadar) üçüncü taraftaki kişiler, özellikle de hamile ve bebekler ile temas kurmaktan kaçınmalıdır. 

Kemik sintigrafisi her operasyonda görülebilecek ufak tefek yan etkiler gösterebilir. Kişiden kişiye değişen bu yan etkiler kısa süre içerisinde geçecektir. Yan etkilerin geçme ve vücuttan radyoaktif maddenin atılmasını, hidrasyonu sağlamak için kişinin bolca su içmesi gerekir. Ancak doktora verdiği görüntü ve sonucunda yapılan durum analizleri oluşan, oluşabilecek büyük felaketler öncesinde tedavi olanağı sunar.