Kornea nakli, gözün ön kısmında yer alan ve hasar görmüş kornea dokusunun sağlıklı bir donor korneasıyla değiştirildiği cerrahi bir işlemdir. Kornea, ışığı odaklamak ve gözü dış etkenlerden korumak gibi hayati işlevlere sahiptir. Bu operasyon, görme kaybına yol açan çeşitli kornea hastalıklarında başvurulan etkili bir tedavi yöntemidir.

Kornea Nakli Gerektiren Durumlar

• Keratakonus: Korneanın incelerek konik şekil alması ve görme kalitesinin bozulması.
• Enfeksiyon Kaynaklı Yaralar: Mantar, bakteri veya virüslerin neden olduğu tedaviye dirençli kornea ülserleri.
• Travma Sonrası Skar: Kimyasal yanıklar veya fiziksel yaralanmalar nedeniyle kornea bulanıklaşması.
• Kalıtsal Hastalıklar: Fuchs distrofisi gibi genetik kökenli kornea dejenerasyonları.

Ameliyat Öncesi Hazırlık Süreci
Kornea nakli öncesinde detaylı bir göz muayenesi yapılır. Kornea kalınlığı ölçümü (pakimetri) ve topografik haritalama ile mevcut hasarın boyutu değerlendirilir. Donor korneası, doku uyum testlerinden geçirilir. Hasta, kan sulandırıcı ilaçları ameliyattan bir hafta önce bırakmalı ve operasyon günü aç gelmelidir.

Kornea Nakli Türleri

1. Tam Kat (Penetran) Kornea Nakli:

   • Tüm kornea tabakasının değiştirilmesini içerir.
   • Genellikle ileri derecede skar veya kalınlaşma durumlarında tercih edilir.
   • İyileşme süreci 6-12 ay arasında değişir.

2. Tabaka (Lameller) Nakli:

   • Ön Lameller: Sadece korneanın ön katmanları değiştirilir.
   • Arka Lameller (DSAEK/DMEK): Endotel hücrelerinin nakledilmesiyle daha hızlı iyileşme sağlanır.

Ameliyatın Aşamaları

• Lokal veya genel anestezi altında gerçekleştirilir.
• Hasar gören kornea dokusu mikrocerrahi tekniklerle çıkarılır.
• Donor korneası, 16-20 adet ince dikişle alıcı göze sabitlenir.
• İşlem sonrası göz bandajla kapatılır ve hasta 24 saat içinde taburcu edilir.

Riskler ve Olası Komplikasyonlar

• Reddetme Reaksiyonu: Bağışıklık sisteminin donor dokusuna tepki vermesi (%10-20 oranında görülür).
• Enfeksiyon: Erken dönemde antibiyotikli damlalarla önlenir.
• Astigmatizm: Düzensiz dikişler nedeniyle görme bulanıklığı oluşabilir.
• Glokom: Göz içi basıncının artması (kortikosteroid kullanımına bağlı).

İyileşme Dönemi ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ameliyat sonrası ilk hafta gözü ovuşturmamak ve su kaçırmamak kritik önem taşır. Kortikosteroidli damlalar, reddetme riskini azaltmak için 6-12 ay boyunca kullanılır. İlk 3 ayda ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır. Dikişler, 6-18 ay içinde kontrollü bir şekilde alınır veya kalıcı olarak bırakılır.

Başarı Oranları ve Görme Düzelmesi
Kornea nakli başarı oranı %90’ın üzerindedir. Ancak görme keskinliğinin tam olarak düzelmesi 1-2 yılı bulabilir. Astigmatizm varlığında gözlük, kontakt lens veya lazer tedavisi gibi ek müdahaleler gerekebilir.

Kornea Nakli Sonrası Yaşam
Hastaların %80’i günlük aktivitelerini rahatlıkla sürdürebilir. Ancak kontakt lens kullanımı veya travmatik sporlar (boks, güreş) için doktor onayı şarttır. Düzenli kontrollerle reddetme belirtileri (ağrı, kızarıklık, görme kaybı) erken tespit edilebilir.

Donor Korneası Temini ve Etik Boyut
Türkiye’de donor dokular, Sağlık Bakanlığı’na bağlı doku bankalarından temin edilir. Donor seçiminde yaş, ölüm nedeni ve enfeksiyon öyküsü dikkate alınır. Dini açıdan kornea bağışı, birçok otorite tarafından onaylanmıştır.