Miyaz hastalığı, sinek larvalarının insan veya hayvan dokularında yerleşerek enfestasyona neden olduğu paraziter bir durumdur. Tropikal ve subtropikal bölgelerde daha sık görülmekle birlikte, hijyen koşullarının yetersiz olduğu her ortamda ortaya çıkabilir. Bu yazıda, miyazın türleri, belirtileri, teşhis yöntemleri, tedavi seçenekleri ve korunma stratejilerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Miyaz Türleri ve Enfeksiyon Bölgeleri
Miyaz, larvaların yerleştiği vücut bölgesine göre sınıflandırılır:

• Deri Miyazı (Kutanöz): Larvalar cilt altında tüneller açarak lezyonlara neden olur.
• Göz Miyazı (Oftalmomiyaz): Larvalar göz kapağı veya konjonktiva gibi dokulara yerleşir.
• Nazofarengeal Miyaz: Burun, sinüsler veya boğazda görülür.
• Ürogenital Miyaz: İdrar yolları veya genital bölgeyi etkiler.

Miyaz Hastalığının Belirtileri

• Deri Miyazı:

  • Kaşıntılı, kızarık cilt lezyonları
  • Larva hareketlerine bağlı "seyirme" hissi
  • İltihaplı yaralar ve cerahatli akıntı

• Göz Miyazı:

  • Gözde yabancı cisim hissi
  • Şiddetli ağrı ve kızarıklık
  • Görme kaybı (ileri vakalarda)

• Sistemik Belirtiler:

  • Ateş ve halsizlik
  • Enfeksiyon bölgesinde şişlik

Teşhis Yöntemleri
Miyaz tanısı klinik muayene ve görüntüleme teknikleriyle konulur:

• Fizik Muayene: Larvaların görsel olarak tespiti (özellikle deri lezyonlarında).
• Dermatoskopi: Cilt altı larvaların hareketinin gözlemlenmesi.
• Radyolojik Görüntüleme: Larvaların kemik veya yumuşak dokudaki yerleşiminin belirlenmesi.

Tedavi Seçenekleri
Miyaz tedavisi, enfestasyonun lokasyonuna ve şiddetine göre planlanır:

• Cerrahi Müdahale: Larvaların cerrahi olarak çıkarılması (özellikle göz ve iç organ tutulumunda).
• Topikal Tedavi: Yara üzerine petrolatum veya vazelin uygulayarak larvaların oksijensiz kalmasını sağlamak.
• İlaç Tedavisi: İvermektin veya albendazol gibi antiparaziter ilaçların oral veya topikal kullanımı.
• Antibiyotikler: Sekonder bakteriyel enfeksiyon durumunda reçete edilir.

Korunma Yöntemleri

• Sineklerin üreme alanlarını ortadan kaldırmak (çöp birikintilerini temizlemek).
• Açık yaraları steril bandajlarla kapatmak.
• Sinek kovucu spreyler (DEET içeren ürünler) kullanmak.
• Özellikle tropikal bölgelerde çıplak ayakla dolaşmamak.

Risk Grupları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Diabet hastaları, bağışıklığı baskılanmış bireyler ve açık yaraları olan kişiler miyaz için yüksek risk altındadır. Hayvancılıkla uğraşanların düzenli olarak hayvan barınaklarını dezenfekte etmesi önerilir.

Miyaz ve Seyahat İlişkisi
Tropikal bölgelere seyahat edenlerin sinek ısırıklarına karşı koruyucu giysiler giymesi ve cibinlik kullanması enfestasyon riskini azaltır. Seyahat sonrası ciltte nedensiz kaşıntı veya lezyon gelişirse derhal sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Halk Arasında Bilinen Yanlışlar

• "Larvalar kendi kendine kaybolur" düşüncesi yanlıştır; tedavi edilmezse doku hasarı ilerler.
• "Sirke veya alkol ile larvalar öldürülebilir" gibi yöntemler enfeksiyonu şiddetlendirebilir.