Varis, toplardamarların genişlemesi ve işlevini kaybetmesiyle ortaya çıkan yaygın bir damar hastalığıdır. Özellikle bacaklarda görülen bu durum, ağrı, şişlik ve kozmetik kaygılara yol açabilir. Varis ameliyatı, ileri evre vakalarda veya konservatif tedavilerin yetersiz kaldığı durumlarda tercih edilen bir çözümdür. Bu yazıda, varis ameliyatı türlerini, risklerini ve iyileşme sürecini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Varis Ameliyatı Ne Zaman Gereklidir?
Varis ameliyatı, hastanın şikayetleri yaşam kalitesini bozduğunda, bacak ülseri gibi komplikasyonlar geliştiğinde veya kozmetik nedenlerle düşünülebilir. Öncesinde genellikle kompresyon çorapları, yaşam tarzı değişiklikleri veya skleroterapi gibi yöntemler denenir. Ancak bu tedaviler etkisiz kalırsa cerrahi müdahale planlanır.
Varis Ameliyatı Türleri
- Endovenöz Lazer Ablasyon (EVLA): Lazer enerjisi kullanılarak hasarlı damarın iç duvarı yakılır. Lokal anestezi altında yapılır, iyileşme süresi kısadır.
- Radyofrekans Ablasyon (RFA): Lazer yerine radyofrekans dalgalarıyla damar kapatılır. Minimal invaziv bir yöntemdir.
- Cerrahi Stripping: Genel anestezi altında yapılır. Hasar gören damarın fiziksel olarak çıkarılmasını içerir.
- Flebektomi: Yüzeyel varislerin küçük kesilerle alınmasıdır. Lokal anestezi ile uygulanır.
- Yapıştırıcı (VenaSeal) Yöntemi: Damar içine özel bir yapıştırıcı enjekte edilerek damar kapatılır.
Ameliyat Öncesi Hazırlık Süreci
Ameliyattan önce hastaya detaylı bir fizik muayene ve Doppler ultrasonografi yapılır. Kan sulandırıcı ilaçların kesilmesi, sigara kullanımının bırakılması ve enfeksiyon riskine karşı önlemler alınması gerekebilir.
Varis Ameliyatının Riskleri ve Komplikasyonlar
- Enfeksiyon: Nadir görülse de cerrahi kesi bölgelerinde gelişebilir.
- Kanama ve Hematom: Özellikle cerrahi stripping sonrası oluşabilir.
- Derin Ven Trombozu (DVT): Bacak derin damarlarında pıhtı riski.
- Nüks: Ameliyat sonrası yeni varisler oluşabilir.
- Sinir Hasarı: Özellikle diz arkası bölgesinde geçici uyuşukluk.
Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci
Ameliyatın türüne göre iyileşme süresi değişiklik gösterir. Endovenöz yöntemlerde hasta aynı gün taburcu olabilir ve 2-3 gün içinde normal aktivitelerine dönebilir. Cerrahi stripping sonrası ise 1-2 haftalık dinlenme önerilir. İlk bir hafta ağır kaldırmaktan kaçınılmalı, bacaklar kalp seviyesinin üzerinde tutulmalıdır. Kompresyon çorapları 2-4 hafta boyunca düzenli kullanılmalıdır.
Ameliyat Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Bacakları uzatarak dinlenmek ve uzun süre ayakta kalmamak.
- Doktorun önerdiği ağrı kesicileri düzenli kullanmak.
- İlk hafta sıcak banyo, havuz veya kaplıcadan uzak durmak.
- Yürüyüş gibi hafif egzersizlerle kan dolaşımını desteklemek.
Varis Ameliyatının Başarı Oranı
Endovenöz yöntemlerde başarı oranı %90’ın üzerindedir. Ancak hastanın genetik yatkınlığı, kilo kontrolü ve hareket alışkanlıkları nüks riskini etkiler.
Alternatif Tedavi Seçenekleri
Ameliyat dışında skleroterapi, köpük tedavisi veya lazerle cilt üstü müdahaleler de etkili olabilir. Ancak bu yöntemler genellikle yüzeyel ve küçük varislerde tercih edilir.
Varis Oluşumunu Önleme İpuçları
- Uzun süre ayakta durmaktan veya oturmaktan kaçınmak.
- Düzenli yürüyüş ve bacak egzersizleri yapmak.
- Fazla kilolardan kurtulmak.
- Kompresyon çorapları kullanmak.