Varis Ameliyatı Nedir?

Varis, toplardamarların deri altında mavi renkte, kıvrımlı bir şekilde görülmesidir. Varis oluşumunun başlangıcında damarların genişlemesi ve buna bağlı olarak bölgesel şişlikler görülmektedir. Varisin ilerlemesi sonucunda şişlikler daha büyük boyutlara ulaşır ve damar çatlamaları gibi rahatsızlıkların oluşmasına neden olur.

Varis oluşumunun ilk süreci, kişinin sadece estetik olarak rahatsız hissetmesini sağlar ancak sonraki süreçte daha fazla büyüyen varisler ağrı ve şişlik boyutu artırmaktadır. Bu büyüme, hastanın gündelik yaşantısını etkileyecek boyutlara ulaşmaktadır.

Varis ameliyatı, varisli bölgenin iyileşme sürecine girmesi için yapılan cerrahi bir müdahaledir. Müdahale sonrası bacakta yavaş ancak olumlu bir ilerleme görülür. Varis bölgesine erken dönemlerde müdahale yapılması ameliyatın başarı oranını artırmaktadır. Geç kalınmış varis ameliyatlarında iyileşme süresi daha da uzayabilir.

Varis hastalığı, her iki cinsiyet için de geçerli olan bir hastalıktır ancak hasta verileri incelendiğinde elde edilen sonuçlara göre kadınların varise yakalanma riski erkeklere oranla dört kat daha fazladır. Hareketsiz yaşam ve gündelik hayatta spor yapmamak gibi durumlar varis oluşumunu etkilemektedir.

Varis ameliyatı öncesinde hangi tür operasyon geçirileceği doktor tarafından hasta ile birlikte değerlendirilir. Çünkü toplam 4 tane ameliyat ve benzeri tedavi uygulaması vardır.

Varis Belirtileri Nelerdir?

Varisin görüldüğü atardamarlarda kan sürekli akar halde bulunur ve duraksama gibi durumlar yaşanmaz. Kan akışının tamamen duraksaması görülmese de akış hızında yavaşlamalar meydana gelir. Görülen bu yavaşlamaların ortaya çıkması ve varisin de etkisinin artması ile belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Bu belirtiler:

• Ağrı: Varis damar içerisinde geliştikçe ağrı oluşturarak kendini belli etmeye başlar. Varis büyüdükçe ağrı şiddeti de giderek artar. Bazı durumlarda bu ağrı kasıkta başlar. Ağrının başladığı ve hissedildiği yer, varis oluşumunun gözleneceği yerdir.
• Kas Krampları: Varis, damarı şişirirken aynı zamanda kaslara da baskı uygular. Özellikle vücutta ikinci kalp olarak tanımlanan baldır kaslarında kramplar daha sık görülür. Bu rahatsızlık ise topuklu ayakkabı giyen kadınlarda daha çok görülür.
• Bacakta Şişlik: Damarların varis nedeniyle genişlemeye başlamasının akabinde şişlik hissi kendisini gösterir. Bu his, varis vücut içerisinde geliştikçe kendisini daha fazla belli etmeye başlar.
• Ayakta Huzursuzluk Hissi: Midedeki reflünün bir benzeri de toplardamarda gözlenir. Burada meydana gelen reflü ise ayağın taban kısmında yanma hissinin oluşmasına ve bu da ayak huzursuzluğu denilen rahatsızlığa sebep olur.
• Ciltte Yaraların Oluşması: Varis oluşumu süreci kontrol altına alınmaz ise damar genişlemesi ile birlikte yara oluşumu da görülmeye başlanır. Yaralar, cilt üzerinde deformasyonlar gösterir. 
• Kaşıntı Oluşumu: Şişkinlik, ağrı, damar genişlemesi ve yaralar, bölgenin kaşıntıya sebep olmasını sağlar. Yara oluşan bölgenin kaşınmaması gereklidir aksi takdirde yara boyutu büyüyebilir.
• Yüzeysel Tromboflebitler: Bu rahatsızlık, toplardamarda bulunan kanın pıhtı oluşması ile ortaya çıkar. Bu rahatsızlık özellikle kol ve bacaklarda görülür.
• Bacak Damarlarında Belirginleşme: Genişleyen damar giderek daha belirgin şekilde gözle görülür bir hale gelir. Deri artık onu saklayamaz ve damar belirginleşir.
• Ağırlık ve Uyuşukluk Hissi: Hem pıhtı hem de ağrıların oluşması akabinde bacaklar artık eski görevlerini yerine getirmekte oldukça zorlanır. Psikolojik bir rahatsızlığa doğru giden yolda bacaklarda ağrı ve uyuşuklukta görülmeye başlar. Varisin son evrelerine yakın bir zaman dilimi içerisinde görülür.

Yukarıdaki belirtiler fark edildiğinde kısa süre içerisinde sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır. Damar genişlemesi ve yara oluşumu ile birlikte iyileşme süreci zorlaşmaktadır. Erken teşhis, varisten daha kısa sürede kurtulmak için gereklidir.

Vücutta Varis Oluşum Nedenleri

Varis oluşumu, vücutta baş gösteren bazı hastalıklardan dolayı da gözlemlenebilir. Bu rahatsızlıklar önce damarlarda pıhtı oluşumuna daha sonra ise damar genişlemesi ile birlikte yaralara sebep olabilir. Bu rahatsızlıklar aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

Kalp veya Böbrek Yetmezliği: Kalp ve böbrek yetmezliği hastalıklarındaki belirtiler ile varis belirtileri aynı şekilde cereyan eder. Kalp ve böbrek yetmezliği rahatsızlıklarında, hastanın uzun süreli yolculuklarda bulunması sonucunda ayakta ödem oluşumu görülebilir. Ödem önce şişliğe daha sonra ise varise neden olabilir. 

Prostat Büyümesi: Varisin belirtilerinden bir tanesi olan gece idrara çıkma durumu, prostat büyümesi için de geçerlidir. Bu nedenle geceleri özellikle erkeklerin sürekli bir şekilde idrar yapma isteği sadece varis değil, prostat büyümesinin de belirtileri arasındadır.

İdrar Yolu Enfeksiyonu: Bu durum genellikle bayanlarda ortaya çıkan bir durumdur. İdrar yolu enfeksiyonu geçiren bayanlar geceleri lavaboya çıkma ihtiyacı hissederler. Bu zaman dilimlerinde ağrılı bir şekilde yapılan idrar beraberinde ateş ve üşüme gibi belirtiler göstermektedir.

Şeker Hastalığı: Geceleri ağız kuruluğu ile başlayan idrara çıkma durumu, şeker hastalığının belirtileri arasındadır. Bununla birlikte idrar yaptıktan sonra ayaklarda bir rahatlama hissi oluşuyor ve hasta ayaklarını oynatmaya çalışıyor ise bu durum şeker hastalığı sonucunda varisin oluşum gösterdiğinin kanıtı niteliğindedir.

Nörolojik Bozukluklar. Bel fıtığı rahatsızlığından dolayı sinirlerde meydana gelen sıkılaşma ve daralma, atardamar ile ilişkilendirilerek varis oluşumunu gerçekleştirebilir. Nörolojik bozukluklar, ayaklarda başlayan ateşlenme durumunun üst kısımlara doğru ilerlemesi ile fark edilebilir.

Bunların dışında varis oluşumu gözlemlendiği zamanlar;

• Yaşlılık,
• Genetik olarak ailenin diğer bireylerinde de varis bulunması,
• Gebelik dönemindeki kadınlarda,
• Aşırı kilo değişimi yaşayan ve obezite tanısı konulan kişilerde,
• Gün boyu oturma eyleminde bulunan kişilerde,
• Hareketsiz bir şekilde sürülen yaşamdan kaynaklı olarak da varis görülebilir.

Varis Çeşitleri

Varisin büyüklüğüne, görünümüne ve diğer şartlara göre değişkenlik gösteren 3 farklı varis çeşidi bulunur. Bunlar:

• Kılcal Varis: Bu rahatsızlıkta ciltte şişme görülmez. Şişme olmamasının nedeni ise damarın çok ince yapıda ve şişmeye uygun olmamasından kaynaklanır. Kılcal varisler, mor ve kırmızı renkte görülür ve estetik olarak şık görünmez. Bacakların birinde veya ikisinde birden görülebilir. Ağrı veya kaşıntı ile kendisini belli eder.
• Orta Boy Varis: Bu varis türünde ciltte çıkıntılar görülmeye başlar. Orta boy varisler bacağın her noktasında görülse de en çok arka kısımda oluşmaktadır. 2 – 3 mm kalınlığında koyu yeşil renkli olarak gözlemlenir. Ağrı ve sancı orta düzeydedir. Kişiye aşırı derecede rahatsızlık vermez ancak damar genişlemesi sonucunda kaşıntı hissiyatı oluşabilir.
• Büyük Boy Varis: Ciltte çıkıntının yani şişliğin görülmesi diğerlerine göre daha fazladır. Çapları 3 mm’den büyüktür. Genellikle kalp yetmezliğinin bir belirtisi olarak görülür. Büyük boy varislerin tedavisi için öncelikle kalp yetmezliği rahatsızlığı hakkında tanı ve tedaviye başvurulur.

Hastadaki varis çeşidi, tedavi için uygulanacak varis ameliyatı seçeneklerini de şekillendirmektedir.

Varis Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Varis ameliyatı ortalama 30 – 60 dakika süren bir ameliyattır. Bu zaman dilimi kişideki gözlemlenen varis çeşidi ve fazlalığına göre değişebilmektedir. Varis ameliyatında;

1. Hastaya genel veya spinal anestezi (belden yapılan iğne) uygulanır.
2. Kasık veya ayak bileğinden içeri doğru itilen bir tel vasıtası ile damar çekilir. Çekilen bu damar hastanın vücudundan çıkartılır.
3. İşlem sonrasında hastanın bacağı sarılır.
4. Ameliyat sonrasında kişinin varis çorabı giymesi gerekir.

Açılan küçük kesiklerden (genellikle 1mm açılan delikler) tığ benzeri bir cisim vasıtası ile damar çıkartma işlemi uygulanır. Bu yöntem sayesinde hastanın bacağında görülen ameliyat izi oldukça küçük kalır. Operasyon sonrasında hasta, olası bir pıhtı oluşmasına müsaade edilmemesi için yürütülür.

Varis Ameliyatı Sonrası Komplikasyonlar

Varis ameliyatı yan etkileri kısa süreli ve hafif şiddetli olarak görülebilir. Yan etkilerin uzun süreli ve şiddetli hal almaya başladığı durumlarda kısa süre içerisinde sağlık kuruluşlarına başvurulması gereklidir. Varis ameliyatı sonrası komplikasyonlar aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:

• Varis ameliyatı sonrası ağrı
• Varis ameliyatı sonrası şişlik
• Varis ameliyatı sonrası morluklar
• Varis ameliyatı sonrası sertlik
• Varis ameliyatı sonrası ödem oluşumlarının gözlemlenmesidir.

Varis ameliyatı sonrası iyileşme sürecinde sağlıklı beslenme, günlük aktivite ve dikkatli yaşam gereklidir. Bu durumlarda uyulduğu takdirde iyileşme hızlanır. Varis ameliyatı sonrası sertlik oluşması ise ortalama bir ay süreden itibaren kaybolmaktadır. 

Varis Ameliyatı Riskleri

Varis ameliyatı kısa süren ancak bazı risklerinde gözlemlenebileceği bir operasyondur. Ameliyat sonrasında oluşabilecek riskler, kişinin kendini koruması ile en aza indirgenebilir ancak yine de bazı hastalarda görülen durumlar şunlardır:

• Ameliyat için açılan kesi bölgesinin yeterince pansuman yapılmaması sonrasında iltihaplanma görülmesi,
• Hastanın ameliyattan sonra yeterince yürümemesi sonucunda başka bir damarda pıhtı oluşumunun gözlemlenmesi,
• Ameliyatta müdahale edilen bölgede iz kalması,
• Ameliyat esnasında atılan dikişlerin açılması,
• Pıhtı oluşumunun meydana gelmesi,
• Flebit denilen ve geride kalan damarda iltihap oluşumunun gözlenmesi,
• Kesi yapılan bölgede ilk birkaç gün kanama meydana gelmesi,
• Varis ameliyatı sonrasında dikkatsizce hareketlere devam edilirse eğer başka bir damarda tekrardan varis meydana gelebilme ihtimali ameliyatın riskleri arasında bulunur.

Ameliyat esnasında ve sonrasında temizlik kurallarına uygun işlemler yapıldığı takdirde enfeksiyon riski minimum seviyelere indirilir. Hastanın iyileşme sürecinde dikkatli bir yaşam sürmesi ise diğer risklerin oluşum riskini azaltmaktadır.

Varis Ameliyatı Sonrası

Varisli damarın çıkartılması ameliyatı genellikle son çare olarak görülür. Çünkü varis ameliyatı sonrası iyileşme süresi bu operasyonda oldukça uzundur. Genellikle ilk olarak diğer tedavi yöntemleri üzerinde durulur. Varis ameliyatı sonrası yapılması gerekenler şunlardır:

• Ameliyat sonrasında ağrı oluşması normaldir. Bu ilk 48 saat içerisinde gözlemlenebilir. Bu durum öngörülerek hastanın ameliyat sonrası kullanması için ağrı kesiciler reçete edilir.
• Ameliyattan sonra varis çorabı giyilmelidir. Bu çorap orta basınç etkisi gösteren bir çorap olmalıdır. Gece uyurken ve duş alınan zamanlar haricinde çorap sürekli olarak giyilmelidir.
• Varis ameliyatı sonrası aynı gün banyo yapılmaması gereklidir. Ameliyat sonrasındaki günden itibaren varis bölgesine baskı uygulamadan banyo yapılabilir, su ile temas edilebilir.
• Ameliyattan sonra her gün yarım saat veya bir saat boyunca yürünmelidir. Bu yürüyüşlerin ayağını sıkmayan ve rahat bir ayakkabı ile yapılması gerekir.
• Operasyon sonrasında alınan damar bölgesinde bir sertleşme olabilir. Bu yaklaşık 1 ay sürebilir. Gelip geçici bir durumdur ve olağandır.
• Hasta operasyondan sonra ilk zamanlarda ayakta durmaktan kaçınmalıdır. Uzun süreli ayakta durmak ameliyatın etkisini azaltır.

Tüm bu durumların akabinde kişi kendisini sürekli olarak korumak zorundadır. Operasyon anında ve sonrasında yapılan tüm işlemler, ameliyattan sonraki ilk 10 günde dikkat edilerek başarıya ulaştırılabilir. Kişinin ameliyat sonrasında özellikle yürüme yapması ve varis çorabı giymesi son derece önemli bir durumdur. 

Varisten Korunmak İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

Varis, kişinin hayatına etki gösterecek büyüklükte bir rahatsızlıktır. Kişinin varisten korunması ve hayat konforunu sağlaması için dikkat edilmesi gereken maddeler bulunmaktadır. Varisten korunmak için dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

• Varisten korunmanın en güçlü yolu yürüyüştür. Varis öncesinde ve sonrasında bol bol yürümek, rahatsızlığın oluşumu engellemektedir. 
• Varis ayakta uzun süre duran kişilerde sıklıkla görülür. Bu nedenle ara ara dinlenmek ve oturmak gerekir.
• Varisin tedavisi için bol sıvı tüketilmelidir. Bu miktar günde 2 litreye yakındır. 
• Dar pantolon, çorap gibi giysiler yerine daha rahat giysiler tercih edilmelidir.
• Gün içerisinde masa başında çok durulmamalı yürüyüş ve diğer egzersizler yapılmalıdır.
• Varisten korunmak için bacaklara soğuk su uygulaması yapılabilir. Bu kanın kalbe daha hızlı bir geri dönüş yapmasını sağlar.
• Yüzme, bisiklet sürme gibi aktivitelere ağırlık verilmelidir.