Tiroid sintigrafisi, tiroid bezinin yapısını ve işlevini değerlendirmek için kullanılan nükleer tıp görüntüleme yöntemidir. Bu yöntem, tiroid nodüllerinin karakterini belirlemek, guatrın nedenini araştırmak veya hipertiroidi (tiroidin aşırı çalışması) durumlarında tedavi planlaması yapmak amacıyla sıklıkla tercih edilir. Radyoaktif bir maddenin damar yoluyla veya ağızdan verilmesinin ardından özel bir kamera ile tiroid görüntüleri elde edilir.
Tiroid Sintigrafisi Hangi Durumlarda İstenir?
- Tiroid bezinde ele gelen nodül varlığında (sıcak/soğuk nodül ayrımı için),
- Hipertiroidi (zehirli guatr) şüphesinde Graves hastalığı veya toksik nodül tanısı koymak için,
- Tiroid kanseri sonrası tekrarlayan lezyonların tespitinde,
- Tiroidit (tiroid iltihabı) gibi durumlarda bezin işlevsel durumunu analiz etmek için.
Tiroid Sintigrafisi Nasıl Çekilir?
İşlem öncesinde hastanın tiroid hormon ilaçlarını veya iyot içeren takviyeleri bırakması gerekebilir. Sintigrafi iki şekilde uygulanabilir:
- Teknesyum-99m ile Sintigrafi: Damar yoluyla enjekte edilen radyoaktif madde, 20-30 dakika sonra tiroid tarafından tutulur. Gama kamera ile 10-15 dakika boyunca görüntü alınır.
- Radyoaktif İyot (I-123/I-131) ile Sintigrafi: Ağızdan alınan kapsülün ardından 4-24 saat beklenir. Tiroidin iyotu tutma kapasitesine göre görüntüleme yapılır.
Sintigrafi Sonuçları Nasıl Değerlendirilir?
Görüntülerde tiroid bezinin büyüklüğü, şekli ve radyoaktif maddeyi tutma özelliği incelenir. Sıcak nodül, fazla miktarda madde tutarak hiperaktif olduğunu gösterir (genellikle iyi huylu). Soğuk nodül ise radyoaktif maddeyi tutmadığı için kanser riski açısından dikkatle değerlendirilir. Ancak soğuk nodüllerin sadece %5’i kanserle ilişkilidir.
Tiroid Sintigrafisinin Riskleri ve Yan Etkileri
Kullanılan radyoaktif madde miktarı oldukça düşüktür ve işlem genellikle güvenlidir. Gebelik ve emzirme dönemlerinde uygulanması önerilmez. Nadiren enjeksiyon bölgesinde hafif ağrı veya alerjik reaksiyon görülebilir. Radyasyon maruziyeti minimaldir ve çekim sonrası bol su içilerek vücuttan atılması hızlandırılabilir.
Sintigrafi Öncesi ve Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İşlemden 1 hafta önce kontrastlı BT veya MR çekilmişse doktora bilgi verilmeli.
- Gebelik şüphesi varsa mutlaka belirtilmeli.
- Çekim sonrası 24-48 saat bebeklerden ve hamilelerden uzak durulması önerilir.
Alternatif Görüntüleme Yöntemleri
Tiroid sintigrafisi, ultrasonografi ile birlikte sıklıkla kullanılır. Ultrason nodülün yapısını değerlendirirken sintigrafi işlevsel bilgi sağlar. BT veya MR ise genellikle tiroid kanserinin yayılımını araştırmak için tercih edilir.