Tiroid Sintigrafisi Nedir?

Tiroid bezi, insan vücudunda boynun ön kısmında halk arasında adem elması olarak bilinen kıkırdaklı yapının hemen altında yer alan bir organdır. Yaklaşık 15 ila 20 gram ağırlığında olan tiroid bezi, vücut metabolizmasını temel olarak etkileyen hormonların salgılanmasından sorumludur. Bu bezin aşırı çalışması ya da beklenen performanstan az çalışması ise belli başlı hastalıklara sebep olmaktadır. 

Tiroid bezinin yapısı, yerleşim yeri ve fonksiyonel olarak ne şekilde çalıştığını incelemek için tiroid sintigrafisi çekilmektedir. Bu görüntüleme tekniği sayesinde bez ile alakalı birçok hastalığın teşhisi ve hastalığın tedavi sürecine verdiği olumlu ya da olumsuz yanıtlar değerlendirilmektedir. 

Tiroid bezinin az çalışması ya da çok çalışmasının farklı belirtileri bulunmaktadır. Bu belirtiler sayesinde kişilerin hangi hastalıklara yakalanabileceği hakkında öngörüde bulunmak mümkündür. Örneğin; çarpıntı, yüksek tansiyon, sinirlilik, sıcak ve nemli deri, sıcağa tahammülsüzlük gibi belirtiler hipertiroidi (tiroid bezinin fazla çalışması) anlamına gelebilmektedir.

Bunların haricinde adem elmasının hemen alt tarafında bulunan tiroid bezinin elle muayenesi yapıldığı zaman belli başlı bir büyüme hissediliyor ise görüntüleme teknikleri gereklidir. Bunun için tiroid ultrasonografisi ya da sintigrafisi çekilmektedir. Nodül bulunması halinde ise iğne biyopsisi uzman hekim tarafından önerilebilmektedir.

Tiroid Sintigrafisi İle Hastalık Teşhisi

Uzman hekimlerin bu görüntüleme tekniğine ihtiyaç duymadan önce hastaların fizik muayenesi ve kan testlerine ihtiyaçları vardır. Örneğin, kan değerlerinde ve fizik muayenede anomali olması tiroid sintigrafisine ihtiyaç duyulmasına neden olabilir. 

Tiroid sintigrafisi çekildikten sonra belli başlı hastalıkların teşhisi yapılabilir. Bu hastalıklar;

• Hipertiroidi 
• Hipotiroidi
• Nodüler ve diffüz Guatr 
• Tiroiditler
• Tiroid Kanseri 
• Agenezi, hemiagenezi
• Ektopik tiroid dokusu

Bu hastalıklara genellikle iyottan fakir olarak beslenen insanlar, radyasyona oldukça fazla maruz kalanlar, ailesinde tiroid rahatsızlığı bulunanlar ve birtakım ilaçları kullanan insanların yakalanması daha olasıdır. Bunların haricinde hastalıkların görülme olasılığı bulunmaktadır.

Tiroid Sintigrafisi Görüntülemesi

Sintigrafi görüntüleme işlemi alerjik reaksiyon gösterme olasılığı düşük, ağrısız ve invaziv olmayan bir tür tetkiktir. 

Tiroid sintigrafisi çekimi, nükleer tıp uzmanı olan hekim önderliğinde yapılır. Uzman sağlık görevlisi tarafından hastaya damar yolu ile eser miktarda radyoaktif element verilmektedir. Radyoaktif iyotun emilebilmesi için belli bir süre gereklidir, bu süre uzman hekim tarafından belirlenmektedir. Bez tarafından gerekli emilim sağlandıktan sonra gama kamerası aracılığıyla bölgenin görüntüleri çekilir ve fonksiyonları incelenmektedir.

Tiroid Sintigrafisi Öncesi

Sintigrafi görüntüleme tekniklerinin birçoğunda (kalp, kemik ya da tiroid) özel bir hazırlık süreci yoktur. Özellikle sintigrafi çekilecek olan hastanın herhangi bir ilaca ya da maddeye alerjisi bulunması halinde uzman hekimine bildirmesi önem arz eder. 

Tiroid Sintigrafisi çekilmeden önce uzman hekimin önerileri eşiğinde birtakım ilaçların kesilmesi gerekebilir. Kullanılan ilaçların iyot değerlerinde düşüklüğe/fazlalığa sebep olmaması uzman hekim tarafından önerilmektedir. Sintigrafi çekimi öncesi değerlerin etkilenmemesi adına iyottan düşük diyetle beslenme tavsiye edilmektedir. 

Gebelik durumunda tiroid sintigrafi çekimi kontrendikedir.

Uzman hekim tarafından önerilen uyarıları dikkate alarak görüntüleme merkezine gitmeniz daha doğru sonuçlar alabilmek adına önemlidir.

Tiroid Sintigrafisi Sonrası

Radyoaktif madde vücudunuza enjekte edildikten sonra yaklaşık 15-20 dakika sonra erken evre ya da birkaç saat sonra geç evre olmak üzere görüntüleme teknikleri tamamlanmaktadır. Bunun sonrasında radyoaktif maddenin vücuttan atılma sürecine geçiş yapılmaktadır.

Hastalara enjekte edilen radyoaktif maddenin vücuttan tamamen atılması için yaklaşık olarak 1 ay kadar zaman geçmesi gerekmektedir. Vücuttan ter, idrar ve dışkı yolları ile atılım süreci gerçekleşmektedir. Bu süre içerisinde radyoaktif maddenin etkisinden dolayı belli başlı uyarılara dikkat etmelisiniz. Bu uyarılar uzman hekiminiz tarafından sizlere özel olarak belirtilecektir. 

Tiroid Sintigrafisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Radyoaktif maddenin artışından dolayı vücudumuzdaki radyasyonu en asgari düzeye indirmeniz gereklidir. Bu süre içerisinde sevdiklerinizden uzak durmak onların radyasyona maruz kalmaması adına önemlidir. Eser miktarda vücudunuza uygulanan radyoaktif madde sizlerin sağlığı açısından büyük riskler teşkil etmemektedir. Radyasyon miktarının ayarlanması tamamen nükleer tıp uzmanı hekimin kontrolündedir. 

Radyasyon artışını hızlandırmak adına bilinen yöntem ve klasik olan yöntem ise toprağa temas edilmesidir. Bunların yanı sıra dikkat etmeniz gerekenler ise şu şekilde;

• Yaklaşık 1 hafta boyunca çevrenizdekiler ile yakın temastan uzak kalmalısınız. Herhangi birisi ile öpüşmemeniz ve eğer evliyseniz eşinizden uzak durmanız ve aynı yerde uyumamanız tavsiye edilir.
• İşlem sonrasında ilk iki gün iyotlu gıdalardan uzak kalmalısınız. (Uzman hekiminiz öneride bulunacaktır.)
• Testin yapılmasının hemen ardından gebe kalmamalısınız. Risk oldukça düşük olmasına rağmen önlem alınması gereklidir. 
• Vücudunuza idrarınızın bulaşmamasına özen gösterin. Bulaşması halinde ise sık sık sabunlu su ile yaklaşık bir dakika boyunca yıkamalısınız. 
• Radyasyon miktarını vücudunuzdan daha kısa sürede atabilmek adına bol bol su içmelisiniz.

Tiroid sintigrafisi sonrası koruma ilk bir hafta içerisinde önem taşımaktadır. Bu sebeple uzman hekiminiz tarafından sizlere uygulanması gereken önerilere uymaya özen göstermelisiniz.

Tiroid Sintigrafisi Zararları

Sintigrafi son yıllarda sıkça uygulanmaktadır. Nükleer tıp alanında yapılan araştırmalar dahilinde radyasyon miktarının hastanın yaşına, cinsiyetine ve sağlık durumuna göre uygulandığı belirtilmektedir. Bu sebeple hastaların en asgari düzeyde radyasyona maruz kaldığı ve hiçbir şekilde zararlı olmadığı açık bir şekilde belirtilmiştir.

Çekim için damar içine radyoaktif madde enjekte edildiği için ciltte giriş yerinde hafif kızarıklık ve şişlik gibi geçici belirtiler ortaya çıkabilir.

Tiroid sintigrafisi çektirenler herhangi bir alerjik reaksiyona maruz kalmadan ya da kalması halinde en hafif şekilde seyrettiğini belirtmiştir. Sintigrafi çekimi ile röntgen arasında radyasyon açısından büyük bir fark yoktur.