Sperm testi (spermiogram), erkek üreme sağlığını değerlendirmek için kullanılan temel bir laboratuvar analizidir. Özellikle infertilite (kısırlık) şüphesi olan çiftlerde, erkeğin sperm kalitesini ve sayısını ölçmek amacıyla yapılır. Bu test, doğurganlık potansiyelini anlamanın yanı sıra hormonal bozukluklar veya genetik faktörler hakkında da ipuçları sunar. İşte sperm testi hakkında merak edilen tüm detaylar:

Sperm Testi Nasıl Yapılır?
Sperm testi için erkekten mastürbasyon yoluyla semen örneği alınır. Örneğin doğru sonuçlar vermesi için belirli hazırlık kurallarına uyulması gerekir:

• Testten 2-5 gün önce cinsel perhiz (boşalmama) yapılmalıdır.
• Alkol ve sigara kullanımı 48 saat önceden kesilmelidir.
• Örnek, steril bir kaba alınmalı ve en geç 1 saat içinde laboratuvara ulaştırılmalıdır.

Sperm Testinde Hangi Parametrelere Bakılır?
Laboratuvarda semen örneği, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kriterlerine göre değerlendirilir. Temel analiz parametreleri şunlardır:

• Sperm Sayısı (Konsantrasyon): Normal değer ≥15 milyon/ml olarak kabul edilir.
• Hareketlilik (Motilite): İleri hareketli sperm oranı %32’nin üzerinde olmalıdır.
• Morfoloji (Şekil): Normal yapıdaki spermlerin oranı ≥%4 olarak sınıflandırılır.
• Hacim: Semen hacmi 1.5 ml’den az ise hipospermi olarak adlandırılır.

Sperm Testi Neden İstenir?
Sperm testi, aşağıdaki durumlarda doktorlar tarafından önerilir:

• Çiftlerin 1 yıl boyunca korunmasız ilişkiye rağmen gebelik oluşmaması.
• Geçmişte testis ameliyatı, enfeksiyon veya travma öyküsü.
• Hormon testlerinde (FSH, testosteron) anormallik tespiti.
• Kanser tedavisi (kemoterapi/radyoterapi) öncesi sperm dondurma işlemi planlanması.

Anormal Sonuçlar Ne Anlama Gelir?
Sperm testinde düşük sayı, hareketlilik veya morfoloji sorunu saptanması durumunda bu tablolar görülebilir:

• Oligospermi: Sperm sayısının 15 milyon/ml’nin altında olması.
• Asthenospermi: İleri hareketli spermlerin %32’den az olması.
• Teratospermi: Normal şekilli sperm oranının %4’ün altına düşmesi.
  Bu durumlar, erkek faktörlü infertiliteyi işaret edebilir. Ancak tek bir test tanı koymak için yeterli değildir. Sonuçların 2-3 hafta arayla tekrarlanması önerilir.

Sperm Kalitesini Artırmak İçin Öneriler

• Beslenme: Antioksidan zengini besinler (ceviz, nar, ıspanak) sperm DNA hasarını azaltır.
• Yaşam Tarzı: Sigara ve alkol kullanımı sperm parametrelerini olumsuz etkiler.
• Stres Yönetimi: Kronik stres, testosteron seviyelerini düşürerek sperm üretimini baskılar.
• Takviyeler: Çinko, koenzim Q10 ve folik asit takviyeleri sperm kalitesini iyileştirebilir.

Ek Testler ve İleri Tetkikler
Sperm testinde anormallik saptanırsa, altta yatan nedeni belirlemek için şu testler istenebilir:

• Hormon Profili: FSH, LH, testosteron ve prolaktin düzeyleri.
• Genetik Analiz: Y kromozomu mikrodelesyonu veya Klinefelter sendromu araştırması.
• Scrotal Ultrason: Testislerde varikosel veya kitle varlığının değerlendirilmesi.

Sperm testi, erkek üreme sağlığının anlaşılmasında kritik bir rol oynar. Sonuçların uzman bir ürolog veya üreme endokrinoloğu tarafından değerlendirilmesi, tedavi planlaması için esastır.