Serklaj, rahim ağzının (serviks) gebelik sırasında erken açılmasını önlemek için uygulanan cerrahi bir işlemdir. Özellikle rahim ağzı yetmezliği olan gebelerde, düşük veya erken doğum riskini azaltmak amacıyla tercih edilir. Bu yazıda serklajın nasıl yapıldığını, kimlere uygulandığını, risklerini ve iyileşme sürecini detaylıca ele alacağız.
Rahim Ağzı Yetmezliği Nedir?
Rahim ağzı yetmezliği, serviksin gebeliğin ikinci trimesterinde (genellikle 16-24. haftalar) kasılma olmadan kısalması veya açılması durumudur. Bu durum, fetüsün ağırlığına dayanamayan serviksin zayıflığından kaynaklanır. Risk faktörleri arasında önceki gebeliklerde rahim ağzı travması, konizasyon (servikal biyopsi) veya çoğul gebelikler yer alır.
Rahim Ağzı Yetmezliği Belirtileri
- Gebeliğin ikinci trimesterinde ağrısız vajinal kanama
- Vajinal akıntıda ani artış (berrak veya hafif pembe)
- Pelvik bölgede basınç hissi
- Rahim ağzında kısalma (ultrasonla tespit edilir)
Serklaj Kimlere Uygulanır?
Serklaj, aşağıdaki durumlarda önerilen bir tedavi yöntemidir:
- Geçmişte 16-34. haftalar arasında tekrarlayan düşük öyküsü
- Ultrasonografide servikal kısalık (25 mm’den az)
- Çoğul gebeliklerde koruyucu amaçlı
- Önceki gebeliklerde başarısız serklaj denemesi olmayanlar
Serklaj Nasıl Yapılır?
Serklaj işlemi genellikle spinal anestezi altında gerçekleştirilir ve 30-60 dakika sürer. İki temel yöntem vardır:
- McDonald Serklajı: Vajinal yoldan rahim ağzına dikiş atılır. En sık kullanılan yöntemdir.
- Transabdominal Serklaj: Karından açık cerrahi ile uygulanır. Vajinal yöntemin başarısız olduğu vakalarda tercih edilir.
İşlem Sonrası İyileşme Süreci
- Hastalar genellikle 24 saat içinde taburcu edilir.
- 48 saat istirahat önerilir; ağır kaldırmak ve cinsel ilişki yasaklanır.
- Düzenli kontrollerde servikal uzunluk ultrasonla izlenir.
- Dikişler genellikle 36-37. gebelik haftasında alınır.
Serklajın Riskleri ve Komplikasyonlar
- Enfeksiyon (koryoamniyonit) riski (%1-2)
- Erken membran rüptürü (su kesesinin açılması)
- Servikal yırtık (nadiren görülür)
- Dikişlerin açılması veya kayması
Alternatif Tedavi Seçenekleri
- Progesteron Tedavisi: Servikal kısalığı olan gebelerde haftalık enjeksiyonlar.
- Pesser Kullanımı: Rahim ağzına baskıyı azaltan silikon halka.
- Yatak İstirahati: Özellikle çoğul gebeliklerde sınırlı etkinliği vardır.
Serklaj Sonrası Gebelik Takibi
Serklaj uygulanan gebelerde düzenli ultrasonografik takip şarttır. Servikal uzunluk 25 mm’nin altına düşerse, ek önlemler (ilaç tedavisi veya hastaneye yatış) gerekebilir. Doğum genellikle 37. haftadan sonra planlanır, ancak acil durumlarda dikişler erken çıkarılabilir.
Başarı Oranları ve Hastaların Bilmesi Gerekenler
Serklaj, uygun vakalarda erken doğum riskini %30-50 azaltır. Ancak her vaka için garantili bir çözüm değildir. İşlem öncesi enfeksiyon taraması yapılmalı ve hasta prosedürün riskleri konusunda bilgilendirilmelidir.