Serklaj Nedir?

Serklaj, rahim ağzı dikişi veya servikal dikiş olarak da bilinen bir uygulamadır. Serviks yetmezliği yani rahim ağzı yetmezliği tedavisinde başvurulur. Serviks normal bir hamilelikte doğum sırasında açılır, bebeğin rahim dışına ve vajinaya doğru hareket etmesini sağlar. Ancak rahim ağzının gebeliği taşıyamayacak zayıflıkta veya güçsüzlükte olması, serviksin zamanından önce açılmasına neden olur. Bu durumun önüne geçmek için cerrahi müdahaleye başvurulur. Böylece bebeğin erken gelmesi engellenmeye çalışılır. Aksi halde annenin erken doğum veya düşük riski ile karşı karşıya kalması söz konusudur.

Serklajın Uygulandığı Kişiler

Serklaj, önceden servikal yetmezlik tanısı konulan hastalara veya rutin doktor muayenesinde servikal yetmezlik bulgularına rastlanılması halinde uygulanmaktadır. Acil serklaj veya koruyucu (profilaktik) serklaj olmak üzere temel nedenine bağlı olarak planlaması yapılır.

• Acil serklaj;  28. haftadan önce vajinal akıntıda artış veya vajinal kanama şikayeti ile doktor muayenesine başvuran gebelere, rahim ağzında açıklık fark edilmesi halinde anında uygulanmaktadır. Fizik muayene veya spekulum ile kontrol yapılmaktadır. 
• Rahim ağzı yetmezliğinin neden olduğu erken doğum belirtilerinden; karın ağrısı, kanlı ve sümüksü akıntı, berrak sıvı gelmesi ve vajinal bölgede baskı hissedilmesi halinde acilen doktora başvurulmalıdır.
• Koruyucu serklaj ise transvajinal ultrasonografik inceleme ile rahim ağzında kısalma olduğu tespit edilen gebelere uygulanmaktadır. Transvajinal ultrason, kadın üreme organlarını inceleyen bir ultrason türüdür. Bu ultrason kontrolü gebeliğin 12-14.haftasında yapılmaktadır.
• Hamileliğin ikinci trimester döneminde (gebeliğin 14-26.haftası) yeniden bir ultrason kontrolü yapılmaktadır. Yapılan muayenede rahim ağzında açılma saptanması serklaj uygulamasını gerektirmektedir. 
• Koruyucu serklaja daha önceki gebeliği veya gebeliklerinde servikal yetmezlik saptanan; gebeliği düşük veya erken doğum ile sonuçlananlarda önlem almak amacıyla başvurulmaktadır. 

Serklaj Öncesi Yapılan Testler

Rahim ağzı dikişi öncesinde gebelik yaşı ve bebekte herhangi bir anomali olup olmadığını saptamak için ultrason ile kontrol yapılması gerekmektedir. Serklaj öncesi yapılan testler:

• Birinci trimester ultrasonografik inceleme ve anomali taraması
• Klinik koryoamniyonit (bebeğin içinde bulunduğu sıvıda, gebelik kesesinde veya anne ile bebek arasındaki koryon tabakasında enfeksiyon) durumundan şüphelenilmesi halinde tam kan sayımı ve c-reaktif protein testleri

Serklaj uygulamasından önce genital enfeksiyon saptanılması durumunda tedaviye tüm kültürlerin alınmasından sonra başlanmaktadır. Rahim ağzı dikiş fiyatı (serklaj fiyatı) işlemin uygulandığı hastanenin donanımına, serklaj tekniğine, hastanede yatış süresine, vb. hususlara göre değişkenlik gösterebilmektedir.

Serklaj Teknikleri

Serklaj teknikleri vajinal yolla (McDonald Tekniği ve Shirodkar Tekniği) veya karından uygulanan (abdominal) olmak üzere 2 grupta incelenmektedir.

McDonald Serklaj Tekniği

• Serklaj uygulamasında en sık kullanılan tekniktir. 
• Erimeyen bant türünde bir materyal (serklaj sütürü) kullanılarak rahim ağzına dikiş atılmaktadır. 
• Gebeliğin 14.haftası ile 18.haftası arasında uygulanır. 
• Uygulama sırasında kullanılan materyal herhangi bir reaksiyona neden olmaz. 
• Gebeliğin 37. haftasında ise ağrısız bir şekilde dikiş alınır ve materyal çıkarılır. 
• Diğer tekniklere göre daha kolaydır. 
• Ameliyat daha kısa sürektedir. 
• Serklaj sütürü daha kolay alınabilmektedir.

Shirodkar Serklaj Tekniği

• Vajinal yolla uygulanan diğer serklaj tekniği Shirodkar tekniktir. 
• Her ne kadar McDonal tekniği ile başarı yönünden aralarında önemli bir fark olmasa da doğum sezaryeni gerektirebilmektedir. 
• Bu yöntemde rahim ağzına atılan dikişin kendi kendine erimesi söz konusu olduğundan alınmasına gerek yoktur. 

Abdominal Serklaj Tekniği

• Karından uygulanan abdominal serklaj tekniğinde serviksin en üstünden dışına kadar bir bant yerleştirilir ve dikiş atılır. 
• Rahim ağzının serklaj uygulanamayacak kadar kısa olması halinde veya vajinal serklaj başarısız olduysa başvurulur. 
• Genellikle gebeliğin ilk 3 ayında uygulanır.
• Uygulanan serklaj sütürü bir sonraki sezaryene kadar alınmaz. 

Serklaj Nasıl Yapılır?

• Serklaj ameliyatı uygulamasında transvajinal (vajina içi) veya transabdominal (karın, göbek altı bölümü) yöntemlerden biri tercih edilmektedir. 
• Serklaj dikişi genel anestezi altında yapılmaktadır. Anestezinin bebek için yüksek riski bulunmamaktadır.
• En çok tercih edilen McDonald serklaj tekniğidir. Ortalama 5-10 dakika sürmektedir. Rahim ağzı ile rahmin birleştiği noktadan özel bir iplik kullanılarak dikiş atılır ve rahim ağzı büzülür. 
• Abdominal serklaj tekniği ise açık veya laparoskopik yöntemler kullanılarak uygulanmaktadır. Açık cerrahide rahim kolaylıkla görüntülenebilmektedir. Laparoskopik yöntemde ise küçük kesiler açılır ve pelvik boşluğun içerisine iç organları görüntüleyen laparoskop yerleştirilir. Karın kasları ve rahim çekilir ve serviks etrafına dikiş atılarak büzülür.

Serklaj Dikişi Nasıl Alınır?

• Serklaj dikişi, normal vajinal doğum planlanması halinde alınmaktadır. 
• Genellikle gebeliğin 37.haftasında alınması uygun görülür. 
• Sezaryen doğumlarda dikiş ameliyattan sonra alınmaktadır. 
• Karından uygulanan serklaj uygulamasında ise dikiş, sonraki hamileliğe kadar yerinde bırakılır ancak her hamilelikte dikişlerin alınması önerilmektedir.

Serklaj Yan Etkileri

Erken gebelik riski taşıyan veya düşük gebelik geçmişi olanlar için gebeliği sürdürülebilir kılan serklajın bazı yan etkileri vardır. Bu yan etkilerin gözlenmesi halinde kişinin hemen doktora başvurması gerekmektedir. Serklaj yan etkilerini şunlardır:

• Serklaj sonrası birkaç gün içerisinde geçmeyen ve devam eden kasılmalar ve kramplar
• Vajinal kanamaların kesilmemesi
• Yüksek ateş (38 derecenin üzerinde) ve titreme
• Uzun süreli mide bulantısı ve kusma
• Vajinal akıntının yoğun ve kötü kokulu olması

Serklajın Uygulanmaması Gereken Durumlar

Serklaj işlemi bazı durumlarda sakıncalı görüldüğünden uygulanamamaktadır. Serklajın sakıncalı olduğu durumlar:

• Serklaj belirtileriyle doktora başvurulmasına rağmen doğum başlamışsa
• Rahim içerisinde kanama varsa
• Amniyon kesesinde (anne karnındaki bebeğin içinde bulunduğu kese) veya rahim içinde iltihap oluşmuşsa
• Amnıyon kesesi açılmışsa (suyun gelmesi)
• Ultrason kontrolünde fetüsün canlılığını yitirdiği saptanmışsa
• Anne karnındaki bebeğin fiziksel görümü, organ veya diğer sistemlerini bozan bir durum gözlenirse (fetal anomali)

Serklaj sütürü konmuş ancak yukarıda belirtilen durumlar söz konusuysa dikiş alınmalıdır. Bu durumlarda doğumun kendi seyrine bırakılması gerekir.

Serklaj Riskleri

Serklaj riskleri genellikle nadir olarak görülebilmektedir. Doktorlar olası risklere karşı hayat kurtarıcı önlemler almaktadır. Prosedürler uygulansa da bazen risklerle karşılaşmak mümkündür. Serklaj riskleri şunlardır:

• Genel anestezinin yan etkileri (boğaz ağrısı, kaşıntı, kas ağrısı, tansiyon düşüklüğü, kalp ritim bozukluğu gibi)
• Serklaj sırasında uygulanan işlemin doğumu başlatması
• İşleme bağlı servikal enfeksiyon gelişmesi
• Amniyon kesesinde yırtılma
• Kasılmalar olması halinde servikste yırtılma

Serklaj Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Serklaj sonrası kanama veya doğum kasılmaları gibi sorunlarla karşılaşma riskine karşın bir gece hastanede gözlem altında kalmak gerekebilir. 
• Kasılmaları engellemek için bazı rektal fitiller verilebilmektedir. 
• Ameliyattan sonra erken dönemde hafif kanamalar görülebilir. Bu kanamalar normaldir.  
• Genel anestezinin bağırsak hareketleri üzerindeki etki geçene kadar katı ve sıvı gıda tüketimi yapılmaz.
• Gebelik süresince sindirimi kolay gıdaların tüketilmesi önerilmektedir.
• Serklaj sonrası kanama ve serklaj sonrası kasık ağrısı görülebilmektedir. Bu şikayetlerin birkaç gün sürmesi normal olarak karşılanır.
• Serklaj sonrası istirahat edilmesi önerilir. Rahim ağzı dikişi iyileşene kadar ağır kaldırmaktan veya yorucu fiziksel aktivite yapmaktan kaçınmak gerekir. 
• Serklaj sonrası cinsel ilişki en az bir hafta sakıncalıdır. Herhangi bir komplikasyona karşın doktor onayı önemlidir.