Pelvik organ prolapsusu, kadınlarda pelvik taban kaslarının ve bağ dokularının zayıflaması sonucu rahim, mesane, bağırsak veya vajinanın normal pozisyonundan aşağı doğru sarkması durumudur. Özellikle doğum yapmış, menopoz dönemindeki veya kronik kabızlık yaşayan bireylerde daha sık görülür. Bu makalede, pelvik organ prolapsusunun nedenleri, belirtileri, teşhis yöntemleri ve güncel tedavi seçeneklerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Pelvik Organ Prolapsusunun Yaygın Nedenleri
Pelvik taban dokularının zayıflamasına yol açan pek çok faktör bulunur. Normal vajinal doğum sırasında pelvik kasların aşırı gerilmesi, ileri yaşla birlikte östrojen seviyelerinin düşmesi, kronik öksürük (KOAH gibi), obezite ve ağır kaldırma gibi aktiviteler riski artırır. Ayrıca genetik yatkınlık veya bağ dokusu hastalıkları da prolapsusa zemin hazırlayabilir.

Pelvik Organ Prolapsusunun Belirtileri

• Vajinal bölgede dolgunluk veya baskı hissi (en sık görülen semptom)
• İdrar kaçırma veya tam boşaltamama hissi
• Dışkılama sırasında zorlanma veya bağırsak tam boşalmama hissi
• Cinsel ilişki sırasında ağrı veya rahatsızlık
• Vajinadan doku çıkıntısı hissetme (ileri evrelerde gözle görülebilir)

Teşhis Yöntemleri
Pelvik organ prolapsusu genellikle fizik muayene ile teşhis edilir. Jinekolog, vajinal ve rektal muayene sırasında sarkmanın derecesini değerlendirir. Bazı durumlarda pelvik ultrason veya MR gibi görüntüleme yöntemleri, organların konumunu netleştirmek için kullanılır. Ayrıca idrar testleri veya ürodinami (mesane fonksiyon testi) gibi ek tetkikler de istenebilir.

Tedavi Seçenekleri
Tedavi, prolapsusun derecesine, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre planlanır:

1. Cerrahi Olmayan Tedaviler:

   • Pelvik Taban Egzersizleri (Kegel): Düzenli egzersizlerle kaslar güçlendirilerek sarkma kontrol altına alınabilir.
   • Peser (Vajinal Halka): Vajina içine yerleştirilen silikon halkalar, sarkan organları destekler.
   • Östrojen Kremleri: Menopoz sonrası dönemde vajinal dokuların esnekliğini artırmak için kullanılır.

2. Cerrahi Tedaviler:

   • Vajinal Yoldan Onarım: Sarkan dokular vajinal yolla çıkarılarak pelvik taban yeniden yapılandırılır.
   • Karın Yoluyla Cerrahi: Laparoskopik veya robotik yöntemlerle mesh (yama) kullanılarak organlar sabitlenir.

Önlemler ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

• Ağır kaldırmaktan kaçınmak ve kronik kabızlığı önlemek için lifli beslenmek.
• Pelvik taban egzersizlerini günlük rutine dahil etmek.
• Obezite durumunda kilo vermek ve sigarayı bırakmak.
• Öksürük veya hapşırık sırasında pelvik taban kaslarını kasarak baskıyı azaltmak.

Pelvik Taban Egzersizleri Nasıl Yapılır?
Kegel egzersizleri, pelvik taban kaslarını güçlendirmek için en etkili yöntemlerden biridir. İdrar yaparken durdurma hareketini taklit ederek kasları 5-10 saniye kasıp bırakın. Günde 3 set halinde 10-15 tekrar yapmak, 6-8 hafta içinde belirgin iyileşme sağlayabilir.

Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalı?
Vajinal bölgede şişlik, idrar kaçırma veya cinsel ilişkide ağrı gibi belirtiler varsa zaman kaybetmeden jinekoloğa danışılmalıdır. Erken evrede teşhis edilen vakalarda cerrahi olmayan yöntemlerle başarı oranı yüksektir.