3 aylık doğum kontrol iğnesi, uzun etkili ve pratik bir korunma yöntemi olarak kadınlar arasında yaygın şekilde tercih ediliyor. Progestin hormonu içeren bu iğne, yumurtlamayı baskılayarak ve rahim ağzı salgılarını kalınlaştırarak gebeliği önler. Bu makalede, 3 aylık iğnenin nasıl çalıştığı, avantajları, olası yan etkileri ve kimlerin kullanabileceği gibi kritik bilgileri bulabilirsiniz.
3 Aylık İğne Nedir?
3 aylık doğum kontrol iğnesi, deri altına veya kas içine enjekte edilen hormonal bir korunma yöntemidir. Etken madde olarak medroksiprogesteron asetat (Depo-Provera) içerir. Her 12-14 haftada bir tekrarlanan enjeksiyonlar, düzenli kullanıldığında gebelikten korunma oranını %99’a kadar çıkarır. İğne, yumurtalıklarda yumurta gelişimini durdurur ve rahim iç zarının incelmesini sağlayarak döllenmiş yumurtanın tutunmasını engeller.
Avantajları
- Uzun Süreli Koruma: 3 ayda bir uygulama yeterlidir, günlük hap kullanma zorunluluğu yoktur.
- Emzirme Döneminde Güvenli: Doğum sonrası 6. haftadan itibaren emziren anneler tarafından kullanılabilir.
- Adet Düzensizliği Yönetimi: Ağır kanamalı adetleri olan kadınlarda kan kaybını azaltabilir.
Olası Yan Etkileri
3 aylık iğne, bazı kadınlarda geçici veya kalıcı yan etkilere yol açabilir:
- Düzensiz Kanama: İlk 6 ayda lekelenme veya ara kanamalar sık görülür.
- Kilo Artışı: Bazı kullanıcılarda 2-4 kg kilo alımı gözlemlenir.
- Kemik Yoğunluğunda Azalma: Uzun süreli kullanım (2 yıldan fazla) kemik mineral yoğunluğunu düşürebilir.
Kimler Kullanabilir?
- Doğum kontrol hapını unutma eğilimi olanlar
- Emziren ve östrojen içeren yöntemlerden kaçınmak isteyenler
- Endometriozis veya adenomyozis gibi rahatsızlıkları olanlar
Kimler Kullanmamalı?
- Gebelik şüphesi olanlar
- Meme kanseri öyküsü bulunanlar
- Açıklanamayan vajinal kanaması olanlar
- Karaciğer hastalığı teşhisi alanlar
Nasıl Uygulanır?
İğne, kalça veya üst kola derin kas içine enjekte edilir. İlk uygulama adetin ilk 5 günü içinde yapılmalıdır. Emziren annelerde doğumdan 6 hafta sonra başlanabilir. Koruyuculuk süresi 14 hafta olduğundan, enjeksiyonların zamanında tekrarlanması önemlidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İğnenin etkisi 3 ay sonra azalmaya başlar. Geç kalınması durumunda alternatif korunma yöntemleri kullanılmalıdır.
- Kemik sağlığı için kalsiyum ve D vitamini takviyesi önerilir.
- Adet döngüsü normale dönmeden önce 6-12 ay sürebilir.
Yan Etkilerle Başa Çıkma Önerileri
- Düzensiz kanamalar için doktor kontrolünde kısa süreli östrojen takviyesi alınabilir.
- Kilo kontrolü için düzenli egzersiz ve dengeli beslenme programı uygulanmalıdır.
- Kemik yoğunluğu endişesi olanlar 2 yılda bir DEXA taraması yaptırmalıdır.
Alternatif Yöntemlerle Karşılaştırma
3 aylık iğne, doğum kontrol haplarına göre daha az disiplin gerektirir ancak adet düzensizliği riski daha yüksektir. RİA (spiral) gibi uzun etkili yöntemlerle kıyaslandığında, iğnenin koruyuculuğu benzerdir ancak RİA’nın etkisi 5-10 yıl sürer.