CURB-65, yetişkinlerde toplum kökenli pnömoni (zatürre) hastalarının şiddetini değerlendirmek ve tedavi planlamasını yönlendirmek için kullanılan klinik bir skorlama sistemidir. Bu skorlama, hastaneye yatış gerekliliğini belirlemede ve mortalite (ölüm) riskini tahmin etmede kritik rol oynar. İşte CURB-65 hakkında bilinmesi gerekenler:

CURB-65 Skorlamasının Bileşenleri
CURB-65, aşağıdaki klinik ve laboratuvar parametrelerinin her birine 1 puan verilerek hesaplanır:

• C (Confusion – Bilinç bulanıklığı): Hastanın oryantasyon bozukluğu (kişi, yer veya zamanı bilememe).
• U (Urea – Üre yüksekliği): Kan üre düzeyinin >7 mmol/L (20 mg/dL) olması.
• R (Respiratory rate – Solunum sayısı): Dakikada 30’un üzerinde solunum.
• B (Blood pressure – Kan basıncı): Sistolik kan basıncı <90 mmHg veya diyastolik <60 mmHg.
• 65: Hastanın yaşının 65 veya üzerinde olması.

Skorun Yorumlanması ve Risk Sınıflandırması

• 0-1 Puan (Düşük Risk): Mortalite riski %1-3. Genellikle ayakta tedavi edilebilir.
• 2 Puan (Orta Risk): Mortalite riski %9-15. Hastanede kısa süreli yatış veya yakın takip gerekebilir.
• 3-5 Puan (Yüksek Risk): Mortalite riski %20-40. Acil hastaneye yatış ve yoğun tedavi gerektirir.

CURB-65’in Klinik Kullanımı
Bu skorlama, özellikle acil servislerde ve birinci basamakta hızlı karar verme sürecini kolaylaştırır. Örneğin, 65 yaş üstü bir hastada bilinç bulanıklığı ve solunum sayısı yüksekliği varsa (3 puan), yoğun bakım ihtiyacı öngörülebilir. Ancak skorun yanı sıra ek faktörler (komorbiditeler, oksijen satürasyonu) de değerlendirmeye alınmalıdır.

CURB-65 ile İlişkili Tanı Yöntemleri

• Akciğer Grafisi: Pnömoni tanısını doğrulamak için temel görüntüleme yöntemi.
• Kan Gazı Analizi: Hipoksemi (PaO2 <60 mmHg) varlığında hastaneye yatış endikasyonu.
• Biyokimyasal Testler: Üre, CRP ve prokalsitonin seviyeleri enfeksiyon şiddetini gösterir.

Tedavi Yaklaşımları ve Yönetim

• Düşük Risk (0-1 Puan): Oral antibiyotikler (Amoksisilin-Klavulanat veya Makrolid) ve evde takip.
• Orta Risk (2 Puan): Parenteral antibiyotik (Seftriakson) başlanarak hastanede 24-48 saat gözlem.
• Yüksek Risk (3-5 Puan): Yoğun bakım ünitesinde geniş spektrumlu antibiyotik (Piperasilin-Tazobaktam + Makrolid) ve solunum desteği.

Skorlamanın Sınırlılıkları
CURB-65, bağışıklığı baskılanmış hastalarda veya altta yatan ciddi hastalığı olanlarda mortaliteyi hafife alabilir. Ayrıca, solunum sayısının manuel ölçümünde hata payı olabilir. Bu nedenle klinik kararlar sadece skora dayandırılmamalıdır.

Hasta Takip Süreci
Skoru 2 veya üzeri olan hastalarda tedavinin 48-72. saatlerinde klinik yanıt değerlendirilmeli. Ateşin düşmemesi, balgamda artış veya hipotansiyon gelişmesi durumunda antibiyotik değişimi veya ek görüntüleme (BT) gerekebilir.

Korunma ve Risk Azaltma Stratejileri

• Pnömokok ve grip aşıları, özellikle 65 yaş üstü bireylerde zatürre riskini azaltır.
• Sigara bırakma programları ve kronik hastalıkların (KOAH, diyabet) kontrolü önemlidir.