Curb 65 Nedir?

Curb 65, zatürre (pnömoni) hastalığının tedavisi için hastaneye giden kişinin, tedavisinin ayakta mı yoksa yatılı şekilde mi yapılacağına karar vermek için kullanılan bir skorlama biçimidir.

Curb 65 ile hastanın hastalık şiddeti değerlendirilerek aşağıdaki tedavi şekillerden hangisine ihtiyaç duyulacağına karar verilir;

• Hastanın tedavisinin ayakta yapılması
• Hastanın kısa süreli olarak hastanede yatılı kalması ve hastalık durumunun izlenmesi
• Hastanın yoğun bakım ünitesine bağlı olarak hastaneye yatırılması

Pnömoni şiddet indeksi yani Curb 65, ilk tasarlandığı zamanlarda bu hastalıktan dolayı mortalite (ölüm) oranını tahmin etmek için kullanılmaktaydı. Fakat daha sonraki dönemlerde doktorlar tarafından bir hastaya nasıl müdahale edebileceği hakkında çok hızlı fikirler vermesi nedeniyle kullanım amacı değişikliğe uğramıştır. Hastalık ayrımı konusunda eskiden kullanılan prosedürlerden çok daha kolaydır ve kısa sürede başarılı sonuçların elde edilmesini sağlamaktadır.

Curb 65 kuralı, klinik kararların yerini alamasa da ilk müdahalede için oldukça önemlidir. Detaylı inceleme ve tetkikler her zaman için çok daha güvenilirdir. Fakat her hastanın hastalık şiddetinin farklı olması sebebiyle incelemek adına yapılan girişimler, hastalık durumu çok şiddetli ve acil müdahale edilmesi gereken hastalar için dezavantaj olabilmektedir. Bunun yerine kullanılan curb 65 kuralı sayesinde acil müdahale için hastanın yoğun bakıma bir an önce alınması hayat kurtarıcı niteliğindedir.

Curb 65 Avantajları

Curb 65 hem tasarlanma amacıyla hem de kullanım amacıyla, pnömoni (zatürre) ve benzeri diğer hastalıkların kısa süre içerisinde ayırt edilebilmesini sağlamaktadır. Curb 65 yönteminin başlıca avantajları aşağıdaki gibidir:

• Mortalite (ölüm) riskini belirlemek,
• İlerleyici ciddi komplikasyonları tahmin edebilmek,
• Hastalık durumu daha az riskli olan hastaların ayakta tedavisi sağlanarak gereksiz yatılı tedavi maliyetlerinden hastayı kurtarmak,
• Hastalık durumu en ağır olan hastaları ayırt etmek ve yoğun bakıma hızlı bir şekilde sevk edilmesini sağlamak,
• Hastane kaynaklarının diğer hastalar için daha verimli kullanılmasını sağlamaktır.

Curb 65 Skoru Nasıl Belirlenir?

Curb 65 skoru, hastanın hastalık durumu hakkında doktora bilgi verir. Bu sayede doktor, hastanın curb 65 skorunu inceleyerek kısa süre içerisinde nasıl bir tedavi izleneceği hakkında karar vermektedir. Curb 65 skoru aşağıdaki durumlara göre belirlenir;

Pnömoni (zatürre) Curb 65 Skorlaması

• Konfüzyon: Hastada patolojik derecede bilinç bulanıklığı, oryantasyon bozukluğu ya da hafıza kaybı var mı?
• Üre veya Bun (Kanda bulunan üre azotu miktarı): Kanda bulunan üre 42,8 mg/dl’den büyük mü? Kanda bulunan üre azotu miktarı(BUN) 20mg/dl’den yüksek mi?
• Solunum: Hastanın solunum sayısı 30/dk’ dan büyük mü?
• Kan basıncına bağlı olan tansiyon: Kalbin kasıldığında kalpten damarların içerisine doğru atılan kanın damarlardaki iç duvarlara yaptığı basınç yani sistolik kan basıncı 90 mm/hg altında mı ya da kalp gevşediğinde hala damarların içerisindeki duvarlarda var olan kan basıncı yani diastolik kan basıncı 60 mm/hg altında mı?
• Yaş: Hasta 65 yaşından büyük mü?

Yukarıdaki sorular her hasta için uygulanır. Hastaların evet yanıtını verdikleri her soru için 1 puan eklenir. Hastanın tüm soruları cevaplamasının ardından elde edilen puan, hastalığının sürecini belirlemekte önemli bir yol göstericidir. Curb 65 skorunun yorumlanması aşağıdaki gibidir:

Curb 65 skoru değerlendirilerek hastanede tedavi altına alınan hastalar incelendiğinde aşağıdaki mortalite (ölüm) oranına ulaşılmaktadır:

Curb 65 Nasıl Yapılır?

Curb 65 uygulaması için herhangi bir cinsiyet, yaş veya rahatsızlık kısıtlaması bulunmaz. Zatürre şüphesi ile hastaneye başvuran kişilerde kullanılır ve tedavi süreci hakkında uzman doktorun bilgilenmesini sağlar. Curb 65 değerlendirmesinin yapılamayacağı tek durum, hasta bilincinin tamamen kapalı olmasıdır.

Bu gibi durumlarda hastalığın şiddet oranının tahmin edilmesine gerek yoktur. Hastaya acil müdahale gerektiği için ilk olarak yoğun bakıma alınmalı ve bu şekilde tetkik edilmelidir.

Normal koşullarda yapılan curb-65 değerlendirmesi aşağıdaki gibidir;      

• Pnömoni (zatürre) şikayetleri ile hastaneye gelen hastaya curb 65 uygulanırken ilk olarak hastaya bilinç durumunu kontrol etmek amacıyla çeşitli sorular sorularak mantıklı yanıtlar vermesi beklenir.
• Yüksek risk grubuna dahil olan 65 üzeri yaş ortalamasına dahil olup, olmadığını öğrenmek için yaş sorgulaması yapılır.
• Bilinç durumu kontrol edilen hastadan kan tahlili yapmak için kan alımı yapılarak “bun” testi ile kanındaki üre oranı ölçülür.
• Hastanın solunum sayısını ölçülür. Bu ölçüm hastanın göğüs kafesinin dışarıya doğru kalkmasını 1 sayı baz alınarak yapılır. 1 dakika boyunca hastanın solunum sayısı ölçülür. Normal sayılan solunum sayısı 1 dakika içerisinde 15-20 arasındadır.
• Son olarak solunum sayısı ölçülen hastanın tansiyon durumunu kontrol etmek amacıyla kan basıncı ölçülür. Bu ölçüm sfigmomanometre adı verilen kola bağlanarak ölçüm yapan bir cihazla yapılmaktadır.

Hastaya yöneltilen her bir soruda ve test sonucunda elde edilen verilere göre puanlama sistemi yapılmaktadır.   1 puan ve altında skora sahip olan hastalar ayakta tedavi edilerek taburcu edilmektedir. Skoru 2 olan hastaların bir süre hastanede gözetim altında kalması ve dinlenmesi gereklidir. 3, 4 ve 5 skora sahip hastalarda zatürrenin ilerleme kaydettiği görülmektedir ve kısa süre içerisinde müdahale edilmelidir. Bu kişilerin hastanede yatması ve gerekli durumlarda yoğun bakıma alınması gereklidir.