Diz kapağı (patella) ameliyatı, diz eklemindeki çeşitli problemlerin tedavisi için uygulanan cerrahi bir prosedürdür. Kıkırdak hasarı, tekrarlayan çıkıklar veya kırıklar gibi durumlarda başvurulan bu ameliyat, hastanın hareket kabiliyetini geri kazandırmayı ve ağrıyı azaltmayı hedefler. İşte diz kapağı ameliyatına dair bilinmesi gerekenler:

Diz Kapağı Ameliyatı Hangi Durumlarda Gereklidir?
Diz kapağı ameliyatı genellikle konservatif tedavilerin (fizik tedavi, ilaç) yetersiz kaldığı durumlarda planlanır. Kronik ağrı, dizde stabilite kaybı veya yürüme zorluğu gibi belirtiler cerrahi müdahale gerektirebilir. Patella çıkığı, osteoartrit nedeniyle kıkırdak aşınması veya travma sonrası kırıklar en yaygın ameliyat nedenleridir.

Ameliyat Öncesi Teşhis Süreci

• Fizik Muayene: Diz eklemi hareket açıklığı, şişlik ve hassasiyet değerlendirilir.
• Görüntüleme Yöntemleri: Röntgen, MRI veya BT ile kemik yapısı ve yumuşak doku hasarı incelenir.
• Artroskopi: Minimal invaziv bir yöntemle eklem içi görüntüleme yapılabilir.

Diz Kapağı Ameliyatı Türleri

1. Artroskopik Cerrahi:
   Küçük kesilerden eklem içine kamera ve cerrahi aletlerle girilerek kıkırdak temizliği veya serbest cisimlerin çıkarılması sağlanır. İyileşme süresi genellikle 4-6 haftadır.

2. Patella Realignment (Yeniden Hizalama):
   Tekrarlayan çıkıklarda uygulanır. Diz kapağını stabilize etmek için bağlar yeniden konumlandırılır veya kemik kesisi (osteotomi) yapılır.

3. Kıkırdak Nakli (Kondrosit İmplantasyonu):
   Şiddetli kıkırdak hasarında sağlam kıkırdak hücreleri laboratuvar ortamında çoğaltılarak hasarlı bölgeye nakledilir.

4. Total Diz Protezi:
   İleri derecede osteoartrit veya travmatik kırıklarda diz kapağı ve eklem yüzeyleri protezle değiştirilir.

Ameliyat Sonrası İyileşme ve Rehabilitasyon
Ameliyat sonrası ilk 48 saat buz uygulaması ve elevasyon (yüksekte tutma) ödem kontrolü için kritiktir. Fizik tedavi genellikle 2. haftada başlar ve 3-6 ay sürebilir. Dizlik kullanımı, germe egzersizleri ve kademeli yük verme süreci doktorunuz tarafından planlanır. Tam iyileşme, ameliyat türüne göre 6 ay ile 1 yıl arasında değişir.

Riskler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Enfeksiyon, kan pıhtısı oluşumu veya cerrahi komplikasyonlar (sinir hasarı gibi) nadir de olsa görülebilir. Sigara kullanımı, diyabet veya obezite iyileşme sürecini yavaşlatabilir. Ameliyat sonrası kontrolleri aksatmamak ve fizik tedavi programına uymak başarı şansını artırır.

Ameliyat Sonrası Yaşam Tarzı Önerileri
Düşük etkili egzersizler (yüzme, bisiklet) eklem hareketliliğini korur. Kilo kontrolü, diz üzerindeki yükü azaltarak protez ömrünü uzatır. Yüksek topuklu ayakkabılar veya uzun süreli çömelme gibi diz eklemine baskı yapan hareketlerden kaçınılmalıdır.