Derin beyin stimülasyonu (DBS), nörolojik ve psikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanılan cerrahi bir yöntemdir. Özellikle Parkinson hastalığı, esansiyel tremor ve distoni gibi hareket bozukluklarında etkinliği kanıtlanmış bu teknik, beyin içine yerleştirilen elektrotlar aracılığıyla hedef bölgelere elektrik sinyalleri gönderir. İşte bu tedavi yöntemi hakkında merak edilenler:

Derin Beyin Stimülasyonu Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

• Parkinson Hastalığı: İlaç tedavisine yanıt vermeyen titreme, katılık ve hareket yavaşlığı durumlarında.
• Esansiyel Tremor: Ellerde istemsiz titreme şikayeti olan hastalarda.
• Distoni: Kasların kontrolsüz kasılmasıyla karakterize durumlarda.
• Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB): İlaç ve terapiden fayda görmeyen şiddetli vakalarda.

Tedavi Sürecinin Aşamaları

1. Aday Belirleme: Nörolojik muayene, MR ve PET gibi görüntüleme yöntemleriyle hasta uygunluğu değerlendirilir.
2. Cerrahi Planlama: Beynin hedef bölgeleri (subtalalamik çekirdek, globus pallidus) 3D haritalama ile belirlenir.
3. Elektrot Yerleştirme: Kafatasına açılan küçük bir delikten elektrotlar hassas şekilde konumlandırılır.
4. Pil (Nörostimülatör) Takılması: Göğüs veya karın bölgesine yerleştirilen pil, elektrotlara sürekli enerji sağlar.

Avantajları ve Riskleri
Derin beyin stimülasyonu, ilaç dozlarını azaltarak yan etkileri minimize eder. Parkinson hastalarında titreme ve hareket kısıtlılığını %70’e varan oranda azaltabilir. Ancak her cerrahi müdahalede olduğu gibi enfeksiyon, kanama veya konuşma bozukluğu gibi riskler taşır. Bazı hastalarda pilin ayarlanması için birkaç kez programlama seansı gerekebilir.

Hasta Deneyimleri ve İyileşme Süreci
Ameliyat sonrası ilk birkaç gün hastanede gözlem altında tutulan hastalar, 1 hafta içinde günlük aktivitelerine dönebilir. Pil ayarlamaları genellikle 2-4 hafta aralıklarla yapılır. Bazı hastalarda semptomların azalması birkaç ay alabilir. Örneğin, Parkinson hastalarında yürüme hızı ve denge 3-6 ayda belirgin şekilde düzelir.

Kimler İçin Uygun Değildir?

• Demans veya ciddi bilişsel bozukluğu olanlar.
• Kanama bozukluğu öyküsü bulunanlar.
• MR uyumlu olmayan implant taşıyanlar.

Teknolojik Gelişmeler ve Gelecek
Günümüzde akıllı DBS sistemleri, hastanın hareketlerine göre otomatik ayarlanabilen teknolojilerle donatılıyor. Epilepsi ve depresyon gibi diğer hastalıklarda da klinik denemeler devam ediyor.

Yaşam Kalitesine Etkisi
Çalışmalar, DBS’nin Parkinson hastalarında yaşam kalitesini %40-60 oranında artırdığını gösteriyor. Hastaların çoğu günlük ihtiyaçlarını bağımsız karşılayabilir hale geliyor.