Faset sendromu, omurganın arka kısmında yer alan faset eklemlerinin hasar görmesi veya dejenerasyonu sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Özellikle bel ve boyun bölgesinde şiddetli ağrıya neden olan bu sendrom, hareket kısıtlılığı ve yaşam kalitesinde düşüşle kendini gösterir. Faset eklemlerinin yapısı, omurganın esnekliğini sağlamak ve aşırı hareketi sınırlamak gibi önemli işlevlere sahiptir. Bu eklemlerdeki bozulmalar, mekanik bel ağrılarının önde gelen nedenlerinden biridir.

Faset Sendromunun Nedenleri
Faset sendromu genellikle yaşlanma süreciyle ilişkilidir. Eklem kıkırdağının zamanla aşınması, eklem çevresindeki bağların elastikiyetini kaybetmesi ve tekrarlayan stres faktörleri bu durumu tetikler. Uzun süreli kötü postür (örneğin, bilgisayar başında eğilerek çalışma), ağır kaldırma, obezite ve spor yaralanmaları da riski artırır. Ayrıca osteoartrit, disk hernisi gibi omurga sorunları faset eklemlerde dejenerasyonu hızlandırabilir.

Faset Sendromu Belirtileri

• Bel veya boyun bölgesinde derin, lokalize ağrı (özellikle geriye doğru eğilirken artış gösterir)
• Sabahları tutukluk ve hareketle azalan ağrı
• Eklem çevresinde hassasiyet ve şişlik
• Bacaklara veya kollara yayılan ağrı (sinir kökü irritasyonu varsa)
• Uzun süre oturma veya ayakta durma sonrası şikayetlerin kötüleşmesi

Teşhis Yöntemleri
Faset sendromunun teşhisi klinik muayene ve görüntüleme yöntemleriyle konulur. Fizik muayenede eklem üzerinde baskı uygulandığında ağrının tetiklenmesi tipiktir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) veya bilgisayarlı tomografi (BT), eklem dejenerasyonunu ve çevre dokulardaki değişiklikleri gösterir. Tanıyı doğrulamak için faset eklem içine lokal anestezik enjeksiyon yapılabilir: Ağrının geçici olarak azalması tanıyı destekler.

Tedavi Seçenekleri

1. Konservatif Tedaviler

   • Fizik Tedavi: Sıcak-soğuk uygulamalar, ultrason ve elektroterapi ağrıyı hafifletir. Manuel terapi ile eklem mobilizasyonu sağlanır.
   • Egzersiz Programları: Core kaslarını güçlendiren pilates, yoga ve stabilizasyon egzersizleri omurga desteğini artırır.
   • İlaç Tedavisi: Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ) ve kas gevşeticiler kısa süreli rahatlama sağlar.

2. Girişimsel Yöntemler

   • Faset Eklem Enjeksiyonu: Kortikosteroid ve lokal anestezik karışımı enjeksiyonla ağrı kontrolü sağlanır. Etkisi 3-6 ay sürebilir.
   • Radyofrekans Ablasyonu: Ağrıyı ileten sinirlerin ısıyla bloke edilmesi işlemidir. Etkisi 6-12 ay devam eder.

3. Cerrahi Tedavi

   • İleri derecede dejenerasyon ve konservatif tedavilere yanıt alınamayan durumlarda füzyon cerrahisi düşünülebilir.

Faset Sendromundan Korunma Yolları

• Duruş bozukluklarını düzeltmek için ergonomik çalışma ortamları oluşturun.
• Karın ve sırt kaslarını güçlendiren düzenli egzersizler yapın.
• Ağır yük kaldırırken dizlerden eğilerek belinizi koruyun.
• Fazla kilolardan kurtulmak için dengeli beslenme programları uygulayın.

Günlük Yaşam Önerileri

• Uzun süre sabit pozisyonda kalmaktan kaçının. Her 30 dakikada bir pozisyon değiştirin.
• Yüzme ve yürüyüş gibi düşük etkili egzersizleri haftada 3-4 kez yapın.
• Stres yönetimi için nefes egzersizleri veya meditasyonu deneyin; stres kas gerginliğini artırarak ağrıyı tetikleyebilir.

Faset sendromu kronik bir durum olsa da doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altına alınabilir. Ağrılarınızın şiddetlendiği durumlarda fizik tedavi uzmanı veya ortopedi doktoruyla iletişime geçmek önemlidir.