Fimozis, sünnet derisinin (prepus) geriye çekilerek glans penis (penis başı) açığa çıkarılamadığı bir durumdur. Bu durum doğuştan olabileceği gibi sonradan da gelişebilir. Fimozis, özellikle çocukluk döneminde yaygın görülse de yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediğinde idrar yapmada zorluk, tekrarlayan enfeksiyonlar ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Fimozisin Nedenleri
Fimozis, doğumsal (fizyolojik) veya edinsel (patolojik) olarak ikiye ayrılır. Yenidoğan bebeklerin yaklaşık %96’sında sünnet derisi yapışıktır ve bu durum genellikle 3-4 yaşına kadar kendiliğinden düzelir. Edinsel fimozis ise tekrarlayan enfeksiyonlar, travma veya kötü hijyen nedeniyle sünnet derisinin elastikiyetini kaybetmesi sonucu oluşur. Diyabet hastalarında ve kronik cilt rahatsızlığı olanlarda risk daha yüksektir.
Fimozisin Belirtileri
- Sünnet derisinin geriye çekilememesi
- İdrar yaparken ağrı veya yanma hissi
- Penis başında şişlik ve kızarıklık
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
- Sünnet derisi altında beyazımsı birikim (smegma)
- İdrar akışında zayıflık veya damlama
Teşhis Süreci
Fimozis tanısı genellikle fizik muayene ile konulur. Hekim, sünnet derisinin hareket kabiliyetini ve glansın görünür olup olmadığını değerlendirir. Tekrarlayan enfeksiyon varlığında idrar tahlili veya kültür istenebilir. Yetişkinlerde altta yatan diyabet gibi sistemik hastalıkların araştırılması önemlidir.
Tedavi Seçenekleri
-
Konservatif Tedavi:
- Steroidli Kremler: %0.1 hidrokortizon krem, 4-6 hafta boyunca günde iki kez uygulanarak derinin elastikiyetini artırabilir. Çocuklarda başarı oranı %60-90 arasındadır.
- Manuel Germe Egzersizleri: Hekim gözetiminde yapılan düzenli germe hareketleri, hafif vakalarda etkili olabilir.
-
Cerrahi Tedavi:
- Sünnet: Lokal veya genel anestezi altında sünnet derisinin tamamen çıkarılmasıdır. En kalıcı çözüm olarak kabul edilir.
- Preputioplasti: Sünnet derisinin korunarak dar bölgenin genişletilmesi işlemidir. Özellikle kısmi fimoziste tercih edilir.
Fimozis Komplikasyonları
- Parafimozis: Sünnet derisinin geri çekildikten sonra sıkışarak glansın kan dolaşımını bozması (acil cerrahi gerektirir).
- Balanopostit: Sünnet derisi ve glansta ağrılı enfeksiyon.
- İdrar Retansiyonu: Şiddetli vakalarda idrarın tamamen yapılamaması.
Korunma Yolları
- Çocuklarda sünnet derisini zorla geri çekmekten kaçınmak.
- Hijyen kurallarına dikkat ederek smegma birikimini önlemek.
- Tekrarlayan enfeksiyonlarda erken dönemde hekime başvurmak.
Yetişkinlerde Fimozis Yönetimi
Yetişkinlerde fimozis genellikle kronik inflamasyon veya diyabete bağlı gelişir. Topikal steroidlerin etkinliği düşük olduğundan cerrahi tedavi daha sık tercih edilir. Diyabet hastalarında kan şekeri kontrolü, enfeksiyon riskini azaltmada kritik rol oynar.
Çocuklarda Fimozis Takibi
Çocuklarda fizyolojik fimozis genellikle kendiliğinden düzelir. 5 yaşına kadar devam eden vakalarda veya idrar yapma zorluğu olanlarda tedavi planlanmalıdır. Ailelerin zorlayıcı müdahalelerden kaçınması ve hijyen eğitimine önem vermesi gerekir.