Gıda intoleransı, belirli besinlerin sindirilememesi veya vücut tarafından tolere edilememesi durumudur. Laktoz intoleransı veya gluten hassasiyeti gibi yaygın örnekleri bulunan bu durum, bağışıklık sisteminin tepkisini içeren gıda alerjilerinden farklıdır. İntolerans, genellikle sindirim enzimlerinin eksikliği veya bağırsak florasındaki dengesizliklerle ilişkilidir. Gıda intolerans testleri, hangi besinlerin semptomlara yol açtığını belirlemek için kullanılan önemli bir araçtır.

Gıda İntoleransının Yaygın Belirtileri

• Kronik karın ağrısı veya şişkinlik
• İshal veya kabızlık gibi sindirim problemleri
• Ciltte kaşıntı, kurdeşen veya egzama
• Baş ağrısı ve migren atakları
• Kronik yorgunluk ve enerji düşüklüğü
• Eklem ağrıları ve kas tutulması

Bu belirtiler, tüketilen gıdalardan sonra 24-72 saat içinde ortaya çıkabilir ve şiddeti kişiye göre değişir.

Gıda İntolerans Testi Türleri

1. Kan Testleri (IgG Temelli):

   • Nasıl Çalışır? Kanda belirli gıdalara karşı IgG antikor seviyeleri ölçülür. Yüksek antikor seviyesi, o gıdaya karşı hassasiyeti gösterir.
   • Hangi Gıdalar Test Edilir? Süt ürünleri, gluten, yumurta, kabuklu deniz ürünleri ve çeşitli tahıllar.
   • Doğruluk Oranı: Tartışmalıdır. Bazı çalışmalar IgG testlerinin klinik geçerliliğini sorgular.

2. Eliminasyon Diyeti:

   • Adımlar: Şüpheli gıdalar 4-6 hafta boyunca diyetten çıkarılır. Semptomlar izlenir.
   • Yeniden Eklenme: Gıdalar teker teker diyete eklenerek reaksiyon gözlemlenir.
   • Avantajı: Altın standart kabul edilir, maliyeti düşüktür.

3. Solunum Testi (Hidrojen Nefes Testi):

   • Kullanım Alanı: Laktoz veya fruktoz intoleransı teşhisinde kullanılır.
   • Nasıl Yapılır? Aç karnına şeker solüsyonu içilir. Nefeste hidrojen seviyesi ölçülür.

Test Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Test öncesi antibiyotik veya probiyotik kullanımı sonuçları etkileyebilir.
• Kan testi için 8-12 saatlik açlık gerekebilir.
• Eliminasyon diyetinde çapraz bulaşmayı önlemek için etiket okuma alışkanlığı edinilmeli.

Test Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

• Pozitif Sonuç: Test edilen gıdaya karşı intolerans olduğunu gösterir. Ancak IgG yüksekliği her zaman klinik belirti anlamına gelmez.
• Negatif Sonuç: İntolerans olmadığını gösterir, ancak semptomlar devam ediyorsa diğer testler denenmelidir.

Tedavi ve Yönetim Stratejileri

• Diyet Düzenlemesi: İntolerans tespit edilen gıdalar 3-6 ay diyetten çıkarılır. Ardından kontrollü olarak yeniden eklenir.
• Enzim Takviyeleri: Laktoz intoleransında laktaz enzimi tabletleri kullanılabilir.
• Probiyotikler: Bağırsak florasını dengelemek için Lactobacillus ve Bifidobacterium türleri önerilir.

Sık Sorulan Sorular

• Testler ne kadar güvenilir? Eliminasyon diyeti en güvenilir yöntemdir. IgG testleri tartışmalıdır.
• Çocuklar test yaptırabilir mi? Evet, ancak çocuklarda eliminasyon diyeti tercih edilir.
• Test sonuçları ne kadar sürede çıkar? Kan testleri 5-7 iş günü, eliminasyon diyeti 6-8 hafta sürer.

Doktora Ne Zaman Başvurulmalı?
Şiddetli karın ağrısı, kanlı ishal veya kilo kaybı gibi belirtiler varsa, altta yatan başka bir hastalığı ekarte etmek için gastroenteroloğa danışılmalıdır.