Gıda İntolerans Testi?

Gıda intolerans testi, son senelerde “iyi yaşam” ve “kaliteli yaşam” kavramları ile beraber göz önüne çıkmıştır. Bu testler sayesinde insan vücudunun hangi tür gıdalara karşı olumsuz tepkiler verdiği araştırılıp belirlenebilmektedir. Gıda intolerans testleri yapılarak insan metabolizmasını olumsuz yönde etkileyen türlü hastalıklara, geçmeyen yorgunluk ve halsizlik hâllerine, ayrıca fazla kilolara neden olabilen gıdalar listelenmektedir. Testler neticesinde kişi için zararlı olabilecek gıdaların listelenmesi ile sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürebilmesi için bir yol haritası oluşturulabilir.  

İnsan vücudunun savunma sistemi olarak devreye giren bu dirençli sistem, kan dolaşımı içerisine nüfuz eden bütün yabancı türlere karşı da bir bağışıklık reaksiyonu vermektedir. Kanda bulunan yabancı maddeleri etkisizleştirmek adına ise gerekli proteinleri üretir. Bu proteinler, antikorlar ve immunoglobülinler olarak söylenebilir. Bu noktada yüksek bir geçirgenliği olan problemli bağırsaklar ya da zayıf durumdaki bağışıklık sistemleri, tüketilmiş olan besinleri, yabancı madde olarak algılayabilmektedir. Gıda intolerans testi gerektirebilecek türlü gıda intolerans nedenlerinden bahsedilebilmektedir. Bunlar arasında genetik kökenli yatkınlıklar, işlenmiş olan gıdalar, anne sütünden gerekli ölçüde yararlanamama ve kötü beslenme şekli-alışkanlıkları sayılabilir.

Gıda intoleransı testleri, kökende, çok sayıda türlü gıdaya karşı vücudun verdiği immünolojik reaksiyonları araştırır ve inceler. İlgili besinin tespit edilmesi sonucunda hangi tür besinlerin insan vücudunu zorlayıp bazı patolojik bulgulara neden olduğu ve hangi besinlerin bağışıklık reaksiyonlara sebep açtığı belirlenir. Normal şartlarda sağlıklı bir bağışıklık sistemi, vücutta hastalığa neden olan mikropları etkisiz duruma getirme görevine sahiptir. Bedenin reaksiyona girdiği bu gıdalardan kaçınma ile beraber bağırsak içerisindeki toksinler atılabilir, boşaltımının sağlanmasıyla da kişinin bedeni iyileşme gösterebilir.

Gıda İntoleransı Testi Nasıl Yapılır?

Gıda intoleransı testi, gerekli görüldüğü ve türlü semptomlarının rastlandığı hastalara doktor kontrol ve talebi doğrultusunda yapılır. Test sonuçları ise tek tek şekilde besin bileşenlerine karşı artış göstermiş IgG antikorunun konsantrasyonları üzerine bilgi verir. Bu bilgiler ise karşılık geldiği semptomlarla beraber kişinin diyetinde değişiklik yapılabilmesi için bir başlangıç noktası durumundadır. Söz konusu değişiklikler ise yalnızca bu alanda uzmanlaşmış olan bir diyetisyen ya da doktora muayene olunduktan sonra yapılmalıdır.

Test doğrultusunda kişinin vücudundaki duyarlı olduğu besin maddelerinin neler olduğu, laboratuvar çalışmaları neticesinde belirlenir. Listelenen bu besinlere göre doktor kontrolünde bir diyet programı belirlenir. Listelenen besin maddelerinden her biri farklı duyarlılık seviyesinde olabildiği için kişinin diyet ve besin alışkanlıkları, 4 ayrı grupta seviyelendirilmektedir. Seviyelerine göre bazı besinlerin kısa süreli, bazılarının ise aylara varan sürelerde tüketilmemesi söz konusu olur. Test öncesi ve sonrası tıbbi süreç, bu şekilde ilerler.

Gıda İntoleransı Testi Hangi Hastanelerde Yapılıyor?

Gıda intolerans testlerinin önem kazanması ve sağlıklı yaşamın kilit anahtarı olduğunun anlaşılması ile beraber testlere olan talep de aynı oranda artış göstermiştir. Türlü nedenlerden dolayı gıda intoleransı testine ihtiyaç duyan hastalar ise konu üzerine araştırma yapmakta ve bu testleri hangi hastanelerde yapabileceklerini merak etmektedir.

Gıda intoleransı testi, alanında uzman doktorun tavsiye ve yönlendirmeleri sonucunda yine uzman doktor kontrolünde yapılması gereken bir testtir. Kişilerin bu konuda kendi insiyatifi ile hareket etmemesi ve kesinlikle doktor kontrolü altında gıda intoleransı testlerine başvurması gerekmektedir. Bu konuda bazı bilim kuruluşları aynı görüşte olmasa da testleri üreten pek çok yetkin firma bulunmaktadır. Dolayısıyla kişilerin sigortalı haklardan da faydalanmak suretiyle pek çok özel hastanede bu testi talep edip doktor onayıyla gerçekleştirmesi mümkün olmaktadır.

Besin İntoleransı Kavramının Tıbbi Tanımlaması

Besin intoleransı kavramının tıbbi tanımlaması için tolerans kelimesinin TDK sözlüğündeki karşılığına bakmak ve bu doğrultuda besin teloransının tıbbi açıklamasından bahsetmek gerekir. Besin toleransı ve testi, sağlıklı yaşam kavramıyla beraber tıp alanındaki rolünü büyütmüştür. Tolerans kelimesinin bir tıp terimi olarak anlamına baktığımızda; TDK şu tanımı verir: Yüksek dozda verilen herhangi bir ilaca karşı vücudun gösterdiği dayanma gücü/ Sürekli aynı dozun kullanılması sonucu bir ilacın etkilerinin giderek azalması durumu. Dolayısıyla tıp dünyasında kullanılan “intolerans” terimi ise tam tersi bir anlam taşımaktadır. Bu durumda besin ya da gıda inteloransı testi de vücudun telorans sağlayamadığı ve bu nedenle olumsuz reaksiyon verdiği besinlerin tespiti mantığını içeren bir test tipidir.

Besin intoleransı testi kavramı, bazen “gıda intolerans testi” kavramıyla karşınıza çıkarken bazen de “besin alerjisi” veya “gıda alerjisi” gibi kavramlarla da geçebilmektedir. Ancak burada besin/gıda intoleransı ile besin/gıda alerjisi durumları, pek çok kez birbirine karıştırılmaktadır. Aslında bazı benzerlikler göstermekle beraber araştırma yönü ve neticeleri bakımından birbirinden ayrılırlar. Buna göre alerji testleri kapsamında vücuttaki “immünglobülin E” adındaki bir madde incelenip araştırılmaktadır. Bağışıklık sistemine ilişkin olan gıda intoleransı testlerinde ise bu testten farklı şekilde “immünglobülin G” incelenip araştırılır. Ayrıca testin verileri doğrultusunda varılan neticelerine bakıldığında belirgin bir fark, bir kural vardır. Gıda alerjileri durumlarında tespit edilen gıdalar diyetten tamamen çıkartılır ve daha sonra tekrar yerine konmaz. Ancak bunun aksine besin intoleransı testlerinde intoleransa yol açan besinler, kişinin diyetinden yalnızca bir sürelik olarak çıkartılır. Buna göre belli bir zaman dilimi boyunca bu besinlerden tüketmeyen kişinin, ilerleyen süreçte diyetine bu besinler yeniden ilave edilmektedir.

Gıda İntolerans Testi Yaptıran Kişiler

Gıda intolerans testi yaptıran kişiler, genellikle öncesinde belli sağlık sorunları neticesinde test talebiyle doktora başvurmuş ya da yine belli sağlık sorunları neticesinde doktor talebi üzerine bu testi yaptırmış olan hastalardır. Kişiler, aşırı hâlsizlik/yorgunluk hâlleri, fazla kilo alımları ya da farklı hastalıklar sebebiyle bu gıda testine yönelmektedir. Çünkü; kişiden kişiye değişmekle beraber gıda intoleransına neden olabilecek türlü faktörler bulunmaktadır. Bu durumun ortaya çıkmasına yol açan bu nedenler ise bir kısmı araştırılmış olup bir kısmı hâlâ tartışmaların sürdürüldüğü konulara ilişkindir. Ancak kişileri ve takibini yapan doktorları bu teste yönlendiren, dolayısıyla gıda intoleransına yol açmış olan en önemli sebepler şu şekilde açıklanabilir:

• Sağlıklı bağırsağa göre sindirilmiş besinler için daha fazla geçirgenliği olan hastalıklı yapıdaki bağırsak ya da zayıf durumdaki bağışıklık sistemi, gıda intoleransı oluşmasının en önemli nedenleridir.
• Bağırsak epitelinin geçirgenlik seviyesini etkileyen diğer nedenler/faktörler ise şunlardır: İlaçlar, antibiyotikler, kötü beslenme biçimi, alkol kullanımları, bakteriler, parazitler, virüsler, stres hâlleri gibi çeşitli faktörler mevcuttur.