Amniyosentez Nedir?

Bebekler anne karnının içerisinde amniyon adı verilen sıvının içerisinde bulunmaktadırlar. Amniyon sıvısı bol miktarda bebek hücreleri barındıran bir yapıya sahiptir. Bu hücreler uzman doktorlar tarafından analiz edilerek bebeğin kromozomları hakkında bilgi sahibi olunması için önemli bir rol oynar.

Amniyosentez aynı zamanda amniyo olarak da bilinmektedir. Amniyosentez testi anne rahminden küçük bir miktarda amniyotik sıvı alınması yöntemiyle uygulanan bir testtir. Rahimden amniyotik sıvı alınarak ceninin hücrelerine ulaşılır ve sıvı analiz edilir. Amniyosentez sonucu ile bebeğin sağlığı hakkında önemli bilgilere ulaşılır. Amniyotik sıvı, amniyotik kese içerisinde bulunan bebeği çevrelemekle görevlidir. Amniyo bunun yanı sıra akciğer gelişiminin değerlendirilmesi içinde kullanılan bir test yöntemidir.

Amniyosentez yöntemi tüm hamile kadınlara önerilen bir testtir. Doğum öncesi yapılan bu tarama testi biraz risk taşıdığı için kimi uzman doktorlar bu teste alternatif olarak yüksek kromozom veya genetik anomali risklerinin olması durumunda başvurmayı tercih edebilirler. Amniyosentez sonucu bebek hakkında herhangi bir sağlık sorunun olup olmadığı kesin bir kanıyla verilmektedir. Diğer doğum öncesi ultrason kontrolü işlemleri ise bebekle ilgili rahatsızlık ihtimalini belirttiği için amniyosentez yöntemi kesin sonuçlar için daha çok tercih edilir.

Amniyosentez testi tamamen ebeveynlerin isteğine bağlı olarak uygulanan bir test yöntemidir. Bu testi yaptırmak veya yaptırmamak konusunda kesin karar alan ebeveynler testi uygulayabilir. Kimi anne ve baba adayları kesin ve fazla bilgi almak isterken kimi anne ve baba adayları ise öğrenmek istemeyebilir. Amniyosentez testinin yapılmasıyla beraber bebeğin sağlığı hakkında önceden bilgi edinip gereken önlemleri almak konusunda oldukça fayda sağlar. Amniyosentez yöntemi ile test yapan uzman doktor annenin durumuna bakarak riskleri ve faydaları göz önünde bulunduracak buna göre en doğru karar vermenize de yardımcı olacaktır.

Amniyosentez Nasıl Yapılır?

Amniyosentez tarama testi ile bebeği çevreleyen keseden çok az bir miktarda amniyotik sıvı örneği alınarak bebek hakkında bir problem varsa teşhisinin konulması için yapılan bir testtir. Amniyotik sıvının büyük bir çoğunluğu bebeğin idrarından oluşmaktadır. Bundan dolayı bebeğin genetiği ve sağlığı hakkında bilgi verir. Amniyosentezde genetik amniyosentez ve matürite (olgunluk) amniyosentezi olarak uygulanan 2 tür yöntem bulunmaktadır.

1. Genetik Amniyosentez: Bu yöntemde bebeğin de içinde bulunduğu amniyotik sıvıdan ufak bir örnek alınır ve hücreler toplanır. Toplanan hücreler, hücre kültürü ile yetiştirilmek üzere laboratuvar ortamına alınır. Bu kültürde çocuğun kromozom durumu ve genlerinde down sendromu tarzında bir problem olup olmadığı teşhis edilir. 
2. Matürite (Olgunluk) Amniyosentezi: Matürite (olgunluk) amniyosentez yaptıranlar bebeğin akciğerlerinin gelişimi gözlemlerler. Bu yöntemde bebeğin akciğerlerinin kontrolü yapılarak doğum sonrası işlevlerini yerine getirip getiremeyeceği konusu hakkında bilgi edinilir. 

Amniyosentez yaptıracak kişiler tarafından hangi yöntemin yapılması isteneceği seçilebilir. Amniyosentez testinin uygulanış adımları ise şu şekilde seyretmektedir:

• Anne adayı sırt üstü uzanır ve karnını açar.
• Doktor ultrason cihazı yardımıyla bebeğin ve plasentanın konumunun belirlenmesini sağlar.
• Daha sonra ultrason görüntüleri takip edilecek şekilde anne karnının içerisine içi boş olan ince bir iğne sokarak amniyon sıvısına ulaşır.
• Bebeğinde içinde bulunduğu amniyotik sıvıyı şırınga yardımıyla iğnenin içine çeker. Alınan amniyotik sıvı 15-20 ml kadardır.
• İğne yavaşça annenin karnında çıkarılarak doktorun uygulayacağı işlem tamamlanır. 
• Amniyotik sıvının kontrolünün yapılması için sıvı, laboratuvara gönderilir.

Amniyotik sıvı alınmadan önce hazırlanma süresi ve ultrason çekiminin yapılması yaklaşık olarak 25-30 dakika sürmektedir. Konumun belirlenmesiyle beraber amniyotik sıvının şırıngaya çekilmesi ise yaklaşık 1-2 dakika süreyi geçmemektedir. Tüm bu sürelerin ardından amniyosentez sonucu ebeveynlere iletilir.

Amniyosentez Hangi Hastalıkları Belirler?

Amniyosentez bebeğin sağlık durumunu belirlemek için yapılan bir testtir. Amniyosentez testi ile şu hastalıklar belirlenebilir:

• Kromozomdaki anormallikleri
• Akciğer yetersizliğini
• Anemi (Kansızlık) durumunu
• Genetik hastalıkları
• Nöral tüp defekti olup olmama durumunu (beyin ve omurilikte ortaya çıkan anormallikler) 

Amniyosentez Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Amniyosentez sonrası hastanın kendini zorlamaması ve mümkün mertebe koruması gerekmektedir. Amniyosentez sonrası dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:

• Eğer amniyosentez testi yapılan kişinin kan grubu Rh (-), eşinin de Rh (+) ise işlem sonrası koruyucu olması amacıyla iğne yapılması gerekecektir. 
• İlk 24 saatlik zaman diliminde test uygulanan kişinin karın içindeki basıncısı artıracak ağır fiziksel aktiviteleri tercih etmemesi gerekmektedir. İstirahat etmesi ve 15 dakika süreyi geçmeyecek şekilde ayakta durması önerilir.
• Amniyosentez sonrası hastanede refakat etme gibi bir durum söz konusu değildir. Amniyosentez sonrası gebeyi hastaneden eve mümkünse özel arabayla başka biri götürmelidir. 
• Cinsel ilişki, testin sonrasında 1 hafta süreyle kesinlikle olmamalıdır. 
• Gebe, olası sorunlara karşın hastaneye yakın olması gerekir. 
• Uçak, otobüs yolculuğu yapılabilir.
• İlk 2 gün, 3 günlük süre diliminde hafifçe yaşanan kasık ağrıları çok doğaldır. Fakat kasıklarda şiddetli ağrılar, rahimden su gelmesi, kanama ve 38 dereceden daha fazla ateş olması gibi durumlarda acilen hastaneye başvurulması gerekmektedir.

Amniyosentez Riskleri

Amniyosentez yöntemi uygulama kaynaklı olarak çeşitli riskler barındırmaktadır. Bu riskler:

• Kanama
• Sıvı gelmesi
• Düşük olması
• Enfeksiyon kapılması
• Plasenta ve kordon zedelenmesi
• Bebeğin iğneden zarar görmesi

Amniyosentez testi ile bebeğinde içinde bulunduğu keseden amniyotik sıvı alınır ve bu işlem çoğu anne tarafından korkuyla bakılan bir yöntemdir ancak korkulacak herhangi bir durum yoktur. İşlem ultrason ile eş zamanlı bir şekilde seyrettiği için yukarıdaki riskli olayların yaşanması 200 gebede 1 görülebilecek düzeydedir. Tüm bunlar göz önünde bulundurularak amniyosentez zararları olmayan bir test olarak tanımlanır. Amniyosentez sonrası ağrı minimal seviyede yaşanabilir ve bu uzmanlar tarafından kabul edilmektedir.