Anjiyo

Anjiyo Nedir?

Kalbi besleyen damarları (koroner damarlar) görüntüleyerek tanı koymada kullanılan yönteme anjiyo adı verilmektedir. Koroner anjiyografi olarak da bilinmektedir. Bu yöntem ile damarların yapısı, genişliği, daralmalar olup olmadığı, mevcut daralmaların özellikleri ve pıhtılar gibi bilgilere ulaşılmaktadır. Kalp krizi sonrası anjiyo yapılması da hayati önem taşımaktadır. Anjiyo yaş sınırı olan bir uygulama değildir. Çocuklarda ve bebeklerde anjiyo yapılması da ortaya çıkabilecek pek çok sorunun önüne geçilmesinde etkilidir. Anjiyo sonucunda anormal bir durumla karşılaşılması halinde tedavi planı hazırlanmaktadır. Anjiyografi iğne kullanılarak yapılmaktadır. 

Anjiyo Neden ve Kimlere Yapılır?

Anjiyo belirtileri görülen bir takım kalp – damar sorunlarının tespit edilmesi için kullanılmaktadır. Kalp anjiyonun kullanıldığı durumlar aşağıda sıralanmıştır;

• Kalp krizinden şüphelenildiğinde
• Şiddetli göğüs ağrıları olması durumunda
• Koroner darlık semptomları görüldüğünde
• Diğer tetkiklerde ve bilgisayarlı anjiyo sonucunda şüpheli durumlar görülmesi halinde
• Efor testinden sonra gerekli görülmesi halinde
• Kalp kasılmalarının düzenli olmaması halinde
• Kişide kalp kapak hastalığı olması durumunda
• Bypass olan kişileri ve stent takılan kişileri kontrol altında tutmak için

Anjiyo Çeşitleri

7 çeşit anjiyo yöntemi bulunmaktadır. Anjiyo çeşitleri aşağıdaki gibidir;

• Koroner Anjiyo: Kalbi besleyen damarların görüntülenmesinde kullanılır.
• Serebral Anjiyo: Beyin ve çevre damarların görüntülenmesi için kullanılır.
• Pulmoner Anjiyo: Akciğeri besleyen damarları görüntülenmesi için kullanılır.
• Kateter Anjiyo: Kateterden kontrast madde verildikten sonra x ışınları kullanılarak koroner arterlerin görüntülenmesini sağlar. 
• BT Anjiyo (Bilgisayarlı Tomografik Anjiyo): Damar yoluna kontrast madde verildikten sonra bilgisayarlı tomografi kullanılarak kalp damarlarının görüntülenmesini sağlar.
• MR Anjiyo: Manyetik rezonans anjiyografi herhangi bir madde verilmeye gerek olmadan damarların görüntülenmesini sağlar.
• Sanal Anjiyo: Kolda bulunan toplardamara kontrast madde verilerek yapılır. Bu sırada bt kullanılarak kalp ve koroner damarlar görüntülenir.

Anjiyo Nasıl Yapılır?

Koldan Anjiyo: Bilekten anjiyo olarak da bilinen bu yöntem el bileğindeki damarlar kullanılarak yapılmaktadır. Komplikasyon riski çok düşüktür. 

• Hasta anjiyo masasına yatırılır. 
• Kalp ritmini ve tansiyonunu gösteren cihazlar hastaya bağlanır.
• El bileği sterilize edilir.
• Lokal anestezi ile uyuşturulduktan sonra 3 mm genişliğinde bir kesi atılır. 
• İğne kullanılarak atardamara girilir. Bu bölgeye sheat adı verilen kılıf yerleştirilir.
• Kateter adı verilen ince boru ana damarlara ulaştırılır. 
• Kontrast madde kalbe iletilir.
• Görüntü alınır ve dijital ortamda kayıt altında tutulur. 

Kasıktan Anjiyo:

• Hasta anjiyo masasına yatırılır.
• Kasık bölgesi dezenfekte edilir.
• Diğer bölgeler steril örtüler ile örtülür.
• Lokal anestezi ile uyuşturulduktan sonra küçük bir kesi atılır.
• Damarın girişine ince bir boru yerleştirilir ve ilgili damara ulaştırılır.
• Borudan ilaç verilerek görüntü alınır.
• Damar tıkanıklıkları olan bölgeler tespit edilir.
• İşlem bittikten sonra kasığa baskı uygulanarak kanamanın önüne geçilir.

Göz Anjiyo: Gözün görüntülenmesi ile diyabet, yüksek tansiyon, göz tümörleri gibi birçok hastalığa tanı koymada kullanılır. 

• Damla kullanılarak göz bebekleri büyütülür.
• Koldan da damarlara ilaç verilir.
• İlaç göze ulaştıktan sonra damarlar daha net görülür.
• Mikroskop ve özel ışıklar kullanılarak görüntü alınır.

Beyin Anjiyo: Beyin ve çevresindeki dokular ile tümörlerin görüntülenmesi için kullanılan ilaçlı anjiyo yöntemidir.

• Kasık atardamarından girilmektedir.
• Kateter ilgili damara yerleştirilir.
• Kateterden boya maddesi verilerek beyin damarları görüntülenir. 

Periferik Anjiyografi: Pelvis, bacaklar, dizler ve ayak bileklerindeki damarlara girilerek yapılmaktadır. Daralma meydana gelen kan damarlarının tespit edilmesinde kullanılır. 

• Genellikle kasık bölgesinden giriş yapılır.
• Atardamara bir iğne kullanılarak girilir.
• Hedeflenen bölgeye ulaşılarak kontrast madde verilir. 
• Kontrast madde ulaştıktan sonra x ışınları kullanılarak görüntü alınır.

Koroner Anjiyo – Stent: Anjiyo ile kalp damarlarında bulunan daralmalar bulunması halinde bu daralmaların tedavi edilmesi için stent yerleştirilmesi işlemidir.

• Balon kateter kullanılarak yapılır.
• Daralan yerde balon şişirilir.
• Stent damar duvarına yerleştirilir.
• Şişirilen balon söndürüldükten sonra çıkartılır.

Anjiyo Sonrası Oluşan Yan Etkiler

Anjiyo ameliyatı sonrası ortaya çıkan yan etkiler değişkenlik göstermektedir. İşlemin süresine, işlem sırasında ortaya çıkan belirtilere ve sonrası sürece göre değişmektedir.

• Vücutta bazı yerlerde uyuşmalar ve karıncalanmalar oluşabilir.
• Kateterin yerleştirildiği yerde enfeksiyon oluşabilir.
• Kontrast maddeye karşı alerjik reaksiyon oluşması nedeniyle anjiyo sonrası böbrek yetmezliği ortaya çıkabilir.
• Anjiyo sonrası kasıkta morarma ve ağrı görülebilir.
• Anjiyo sonrası kasıkta şişlik tedavisi olan bir komplikasyondur. 
• Çok nadir de olsa anjiyo ölüm riski taşımaktadır.
• Yorgunluk hissi görülebilir.
• Anjiyo sonrası ağrılar görülebilir. 
• Bir süre kalpte baskı hissedilebilir.
• Kalp krizi veya kalp ritim bozuklukları meydana gelebilir.
• Damarların zarar görmesi nedeniyle kanama görülebilir.
• Anjiyo sonrası nefes darlığı oluşabilir. Bu durumla karşılaşılması halinde doktora başvurulması gerekmektedir.

Anjiyo Riskleri

Anjiyo çok düşük risk taşıyan bir işlemdir. Alanında uzman kişiler tarafından doğru şekilde yapılması bu riskleri ortadan kaldırmaktadır. Anjiyonun olası riskleri aşağıdaki gibidir;

• Pıhtı oluşabilir ancak bunun için hastaya kan sulandırıcı verilerek önlem alınmaktadır.
• Giriş yapılan yerde kanama oluşabilir. Hava sistemli bandajlar kullanılarak bu durumun önüne geçilmektedir.
• Eskiden kalp damarlarının yırtılması gibi sorunlarla karşılaşılabilirken günümüzde teknolojinin ilerlemesi ve deneyimli doktorlar ile bu durumun ortaya çıkma ihtimalinin çok düşük olduğu bilinmektedir.
• Kullanılan maddelere karşı alerjik reaksiyon görülebilir.

Anjiyo Öncesi Yapılması Gerekenler

Anjiyo sürecinin daha rahat geçmesi için yapılması gereken hususlar bulunmaktadır. Anjiyo öncesi yapılması gerekenler aşağıda belirtilmiştir;

• Anjiyo öncesinde 8 saat açlık sağlanmalıdır.
• Anjiyoya girmeden önce kasıkların iki tarafının da tıraş edilmiş olması gerekmektedir.
• Mevcut olan raporların, tetkiklerin ve kullanılan ilaçların da getirilmesi gerekmektedir.
• İşlem öncesinde takma diş, protez ve takıların çıkarılması gerekmektedir.

Anjiyo Sonrası İyileşme Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Anjiyo sonrası iyileşme sürecinin verimli olabilmesi ve iyileşmenin rahatlıkla gerçekleşebilmesi için dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır. Anjiyo sonrası yaşamda dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibidir;

• Kasıktan yapılan anjiyo sonrası 4 – 6 saat yatak istirahati gerekmektedir. Koldan yapılan anjiyodan sonra ise hasta 2 saatin sonunda taburcu olabilmektedir.
• Ödem ve kullanılan boya maddelerin vücuttan atılması için bol bol su tüketilmesi gerekmektedir.
• İlk 3 gün ağırlık kaldırmaktan kaçınılmalıdır. 
• Alkol ve sigara kullanımına ara verilmesi gerekmektedir.
• Bir süre katı yiyecekler tüketilmemelidir.
• Anjiyo sonrası cinsel yaşama en az 2 gün ara verilmelidir.
• Anjiyo sonrası beslenmenin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi gerekmektedir.
• Kanamanın engellenmesi için ilgili bölgeye anjiyo sonrası kum torbası yerleştirilebilir.
• Gerekli görülmesi halinde 1 gece anjiyo sonrası yoğun bakımda kalınabilir.
• Kateter yerleştirilen bölgeye anjiyo sonrası bakım yapmak enfeksiyon gelişmemesi için önem taşımaktadır. 
• İşlem sonrası ilk 24 saat banyo yapılmamalı, 48 saat boyunca ise vücudun sıcak suyla temas etmemesi gerekmektedir.