Anne Sütü Oluşumu

Anne Sütü Oluşumu Nedir?

Anne sütü oluşumu, gebelik döneminin ilk yarısından itibaren gerçekleşmeye başlar. Gerekli hormonların üretimi ve salınımı ile başlayan bu süreç, ilk etapta protein ve laktoz içeriğinden oluşur. Ancak sütün gelmesi ile birlikte bebeğin sağlığı için gerekli olan diğer bileşenler de eklenir.  

Anne sütünde bulunan bileşenler ise;

• Mineraller,
• Proteinler,
• Laktoz,
• Süt lipidleri,
• Karbonhidratlar,
• Vitaminlerdir.

Anne sütü, içeriğine ve üretildiği döneme bağlı olarak 5 farklı şekilde sınıflandırılır:

• Kolostrum Süt: Doğum anından hemen sonra salgılanan ve üretimi 5 gün süreyle devam eden süte verilen addır. Protein açısından oldukça zengin bir içeriğe sahiptir. Bu süreçte ilk anne sütü rengi koyu sarı tonlarında olur.
• Transizyonel Süt: Halk arasında geçiş sütü olarak da bilinir. Kolostrum süt salınımı bittikten sonra üretilir. İçeriğindeki kalori, laktoz ve yağ oranı artış gösterir. Fakat protein miktarında düşüş görülür. 15. güne kadar salınımı devam eder.
• Mature Süt: Halk arasında olgun süt olarak da bilinir. Transizyonel süt salınımının sona ermesi ile olgun süt üretimi başlar. Yağ ve kalori açısından daha zengindir.
• Ön Süt: Emzirmeye ilk başlarken üretilen süttür. Kıvam olarak saha sulu ve karbonhidrat açısından daha doygundur.
• Son Süt: Emzirme sürecinin sonunda salgılanan süttür. Yağ ve kalori açısından zengin olduğu için tokluk hissini sağlar. Bu süreçte anne sütü rengi daha beyazdır.

Doğumdan sonraki ilk 6 ay anne sütünün alınması, bebeğin zihinsel ve fiziksel gelişimi açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle bebeğin sütten kesilmesi için acele edilmemesi gerekir. 

Anne Sütü Ne Zaman Oluşur?

Anne sütü, bebeklerin doğumdan sonraki ilk 6 ay süreyle alması gereken bir besindir. Bu sayede fiziksel ve zihinsel gelişimleri desteklenir; bağışıklık sistemi güçlendirilir. Anne sütü oluşumu, vücutta ilk olarak gebelik başlangıcından kısa bir süre sonra gerçekleşir. Ancak süt salgısının çıkması, doğum anında meydana gelir. 

Anne sütü oluşumu, gebelik başlangıcıyla artış gösteren hormonlar sayesinde gerçekleşmektedir. Bu hormonların salınımı sonucunda memede bulunan salgı bezleri üretime başlar. Böylece süt salgısı başladığında ihtiyaç duyulacak olan protein yapı taşları ve laktoz üretimi başlatılmış olur. 

Anne sütü salgısı, doğum anından hemen sonrasında memeden çıkmaya başlar. Bu süreç içerisinde süt bileşiğine savunma sisteminden sorumlu olan immünglobulinler, şeker, sağlıklı yağ asitleri, karbonhidrat, vitaminler ve mineraller eklenir. Böylece bebeğin sağlığı için ihtiyaç duyulan tüm besin ögeleri, emzirme sırasında karşılanmış olur.

Anne Sütü Nasıl Oluşur?

Anne sütü oluşumu, gebelik başlangıcından itibaren üretilen hormonlar aracılığıyla gerçekleşir. Ancak sütün devamlılığı, emzirme ile doğrudan alakalıdır. Çünkü emzirme sırasında bebeğin meme ucunu sıkıştırması, annenin beynine uyarı gönderilmesini sağlar. Bu durum sonucunda ise prolaktin hormonu salınımı artar ve kandaki oranı yükselir. 

Prolaktin, memede bulunan keselerin süt üretmesini sağlamaktadır. Oksitosin hormonu ise süt üreten keselerin kasılmasından sorumludur. Bu sayede üretilen süt, doğrudan kanallara geçmektedir. 

Üretilen anne sütü, göğüs ucunda bulunan renkli kısmın altında depolanır. Emzirme sırasında bebeğin bu bölgeyi sıkıştırması, sütün memeden çıkması için yeterli olur. Emzirme işlemi sürdükçe, süt üretimi de devam eder. Bu nedenle bebeğin gereken sıklıkla beslenmesi ya da göğüslerin belirli aralıklarla sağılması oldukça önemlidir.  

Anne Sütünü Oluşturan Hormonlar Nelerdir?

Anne sütü memeden salgılanan bir besin olsa da üretiminden beyin ve hormonlar sorumludur. Süt üretiminden sorumlu olan hormonlar ve görevleri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Prolaktin: Beyindeki hipofiz bezi tarafından üretilen bir hormondur. Emzirme sırasında meme ucunun uyarılmasıyla birlikte, prolaktin salınımı gerçekleşir. Bu sayede süt keselerinde üretim başlar.
• Oksitosin: Arka hipofiz tarafından üretilen bir hormondur. Emzirme sırasında keselerdeki sütün kanallara iletilmesinden sorumludur. 

Anne sütünün oluşmasında insülin, progesteron ve östrojen hormonları da etkilidir. Ancak bu hormonlar daha çok gebelik sürecinin başlamış olması ile sürmesinde etkilidir. Bu nedenle süt üretimindeki temel 2 hormon, prolaktin ve oksitosin olarak kabul edilmektedir. 

Anne Sütünün Oluşması için Neler Yapılabilir?

Anne sütünün oluşması, vücutta tamamen fizyolojik olan ve kendiliğinden gelişen bir süreçtir. Ancak süt üretimi arttırmak için şu adımlardan yardım alınabilir:

• Hamilelikte süt yapan besinlerin düzenli olarak tüketilmesi,
• Bebeğin sık sık emzirilmesi,
• Gün içerisinde annenin ihtiyacı olan kalori miktarını dengeli ve düzenli bir şekilde alması,
• Annenin gün içerisinde yeterince dinlenmesi,
• Göğüs ucu ve sırt masajı yapılması,
• Gün içerisinde yeterli sıvı alınması,
• Annenin stres ve kaygılardan uzak olması,
• Emzirme sırasında bebeğin doğru pozisyonda tutulması,
• Kahve ve siyah çay gibi içecekler yerine rezene çayı gibi içeceklerin tercih edilmesidir.

Yapılan tüm uygulamalara rağmen anne sütü yetersiz kalıyorsa, mutlaka bir uzmandan yardım alınması gerekir. Bu sayede süt üretiminin kesilmesini önlemek mümkün olacaktır. 

Anne Sütünü Artırmak için Neler Yapılabilir?

Anne sütü salgısının artırılması için, özellikle gebelikte süt yapan yiyeceklerin düzenli şekilde tüketilmesi gerekir. Dikkat edilmesi gereken diğer noktalar ise kısaca şu şekilde sıralanabilir:

• Süt üretiminin artması için bebeği sık sık beslemek önemlidir.
• Emzirme sırasında meme ucu değil, göğüs ucundaki renkli kısmın tamamen kullanılması gerekir. 
• Emzirme işlemi sırasında memelerin her ikisi de kullanılmalıdır.
• Bebeğin emmeyi reddetmesi durumunda göğüs pompaları ile sütün sağılması ve süt üretiminin tetiklenmesi gerekir.
• Emzirmeye başlarken, bir önceki beslenmede kullanılan son meme ile başlamak gerekir. 

Göğüs pompaları ile sağılan süt, dondurularak 3 aya kadar sağlıklı şekilde muhafaza edilebilir. Bu süre buzdolabında 3 gün, oda ısısında ise 3 saattir. Bebekler emmeyi reddederse süt üretiminin kesilmemesi için sağma ve saklama işlemleri yapılabilir.