Antenatal bakım, hamilelik döneminde anne adayının ve bebeğin sağlığını korumak için yapılan düzenli tıbbi kontroller ve izlem sürecini ifade eder. Bu süreç, gebeliğin başlangıcından doğuma kadar olan dönemi kapsar ve hem fiziksel hem de psikolojik sağlığın desteklenmesinde kritik rol oynar. Dünya Sağlık Örgütü, antenatal bakımın anne ve bebek ölüm oranlarını azalttığını vurgular. İşte bu süreçte dikkat edilmesi gerekenler:

Antenatal Bakımın Amaçları
Antenatal bakımın temel hedefleri arasında gebelik komplikasyonlarının erken teşhisi, annenin beslenme ve yaşam tarzının optimize edilmesi, doğum öncesi eğitim ve psikolojik destek yer alır. Bu kontroller sayesinde gebelik diyabeti, preeklampsi gibi riskler minimize edilebilir.

Antenatal Dönemde Yapılan Rutin Kontroller

• İlk Trimester (0-12 Hafta):

  • Gebelik kesesinin ultrasonla görüntülenmesi
  • Kan grubu, Rh faktörü, tam kan sayımı ve enfeksiyon taramaları (HIV, hepatit B)
  • Tiroid fonksiyon testleri ve vitamin D seviyesi ölçümü
  • Down sendromu taraması (ikili test)

  İlk trimester, gebeliğin en hassas dönemidir. Folik asit takviyesi almak ve sigara/alkolden uzak durmak, bebeğin organ gelişimi için hayati önem taşır.

• İkinci Trimester (13-26 Hafta):

  • Detaylı ultrason (anomali taraması)
  • Gestasyonel diyabet taraması (şeker yükleme testi)
  • Demir ve kalsiyum takviyelerinin başlanması
  • Bebek hareketlerinin takibi

  Bu dönemde annenin enerji ihtiyacı artar. Protein, lif ve demir açısından zengin beslenme, hem anne hem bebek sağlığı için önemlidir.

• Üçüncü Trimester (27-40 Hafta):

  • Bebek pozisyonunun değerlendirilmesi
  • NST (Non-Stres Test) ile fetal kalp atışlarının izlenmesi
  • Doğum öncesi son hazırlıklar (doğum planı, hastane çantası)
  • Grup B streptokok taraması

  Son trimesterde sık idrara çıkma, bel ağrısı ve nefes darlığı gibi şikayetler artabilir. Pelvik taban egzersizleri ve doğru duruş teknikleri rahatlamaya yardımcı olur.

Beslenme ve Yaşam Tarzı Önerileri

• Protein ve Kalsiyum: Günde 70-100 gram protein (tavuk, baklagil) ve 1000 mg kalsiyum (süt, yoğurt) alınmalı.
• Folik Asit ve Demir: Folik asit nöral tüp defektlerini önlerken, demir eksikliği anemisi riskini azaltır.
• Sıvı Tüketimi: Günde 2-3 litre su tüketimi ödem ve idrar yolu enfeksiyonlarını engeller.
• Egzersiz: Yüzme, prenatal yoga ve hafif tempolu yürüyüşler kasları güçlendirir.

Riskli Gebeliklerde Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Yüksek Tansiyon: Preeklampsi riski olan gebelerde tuz tüketimi kısıtlanmalı ve düzenli tansiyon takibi yapılmalı.
• Çoğul Gebelik: İkiz veya üçüz gebeliklerde erken doğum riskine karşı istirahat önerilir.
• Diyabet: Gestasyonel diyabeti olanlar glisemik indeksi düşük besinlerle beslenmeli ve kan şekeri takip edilmeli.

Doğum Öncesi Eğitim ve Psikolojik Destek
Hamilelik döneminde anksiyete ve depresyon sık görülebilir. Doğum korkusunu azaltmak için nefes teknikleri ve gevşeme egzersizleri öğrenilebilir. Çiftlerin katılabileceği doğuma hazırlık kursları, sürece uyumu kolaylaştırır.

Sık Sorulan Sorular

• "Antenatal kontrollere ne sıklıkla gitmeliyim?" İlk 28 haftada ayda bir, 28-36 hafta arası 2 haftada bir, 36. haftadan sonra haftalık kontroller önerilir.
• "Cinsel ilişki gebeliği riske sokar mı?" Komplikasyon yoksa doktor onayıyla ilişkiye devam edilebilir.