Babinski Refleksi Nedir?
Ayak reflekslerini gözlemleyen babinski refleksi, doktorlar ayak altına kalem, anahtar veya başka sivri cisimlerle dokunarak ayakların hareketlerini inceler.
Birçok insan doğuştan farklı reflekslerle dünyaya gelir. Bunların birçoğu hemen her insanda görülen irkilme, gıdıklanma vb. refleksler olurken bazı refleksler ise oldukça ilginçtir ve özellikle bebeklik döneminde oldukça etkilidirler. Tıp literatüründe plantar refleksi olarak adlandırılan babinski refleksi bir ayak refleksi olarak ön plana çıkar. Babinski refleksinde doktorlar ayak altına kalem, anahtar veya başka sivri cisimlerle dokunarak ayakların hareketlerini gözlemlerler.
Babinski refleksi ölçülürken ayak baş parmağı dışarı doğru kıvrılır. Kalan diğer dört parmak birbirinden farklı bir şekilde ayrılır ve bu parmaklarda bazen hareket görülmez. Bütün bu hareketler ve denemeler bebeklerin beyin ve sinir sisteminde nörolojik yönden herhangi bir problem olup olmadığı konusunda fikir verir. Bebeklerde iki yaşına kadar görülen babinski refleksi bu yaştan sonra görülmez ve ayak fonksiyonları normal seyrinde devam eder.
Yetişkinlerde ise babinski refleksi ölçümleri yapılır. Bu ölçümler neticesinde beyin fonksiyonlarında ve sinir sistemlerinde nörolojik yönden herhangi bir problem olup olmadığı konusunda bir fikre varılır. Babinski refleksinin bulunduğu yetişkinler ve iki yaşından büyük çocuklar için nörolojik rahatsızlıkların bir göstergesi olabilir. Bu çerçevede babinski refleksini ölçmekte kullanılan testler beyin fonksiyonlarının ölçülmesi konusunda ciddi bir kolaylık sağlar.
Bebeklerde Babinski Refleksi
İki yaşına kadar olan bebeklerde babinski refleksi görülme durumu olağan karşılanır. Bu süre zarfında belirli aralıklarla yapılan testler, bebeğin refleks özelliklerini ölçer ve bebeğin sinir sistemi üzerinde herhangi bir bozukluk olmadığı anlamını taşır. Bununla birlikte uygulanan bu refleks testleri bebeğin ayaklarının altına sivri bir kalemle baskı yapılması ile uygulanır. Bu çerçevede bebeğin bu baskıya verdiği hareketlerle testin sonucu hakkında değerlendirme yapılır. Babinski refleksi bebek yürümeye başladığı zaman azalır ve zamanla kaybolmaya başlar. Bebek iki yaşına geldiğinde ise bu refleksin kesinlikle bebekte bulunmaması gerekir. Ayrıca ilk altı aylık bebeklerde de babinski refleksinin bulunmaması da olumsuz bir durum olarak kabul edilir.
Bu çerçevede yeni doğan bebeklerde ilk altı ayda gerçekleşmeyen refleksif hareketler beyin fonksiyonlarının çalışmaması, zeka geriliği ve motor becerilerin gecikmesi veya yeterli olmaması durumuna işaret eder. Bu durumda bu bebekler için vakit kaybetmeden bir doktora danışılması gerekir.
İki yaşından büyük bebeklerde babinski refleksi devam etmez. Devam ettiği durumlarda bebeğin sinir sisteminde bozukluk olduğu hükmüne varılır. Babinski refleksinin devam ettiği durumlar çocuklarda koordinasyon eksikliği, kas zayıflığı, sürekli yorgunluk gibi rahatsızlıkların ortaya çıkmasına sebep olur.
Babinski Refleksi Testinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Babinski refleksi sadece 0-2 yaş grubunda görülmesi gereken ve daha büyük yaşlarda görülmemesi gereken bir reflekstir. Bu çerçevede belirtilen yaş gruplarında görülmesi veya görülmemesi çeşitli hastalıkların işaretçisi olur. Şöyle ki babinski refleksi sinir sitemi üzerinde kendini gösteren bir uyarandır. Bu çerçevede bebeklerde iki yaşına kadar görülmeleri normal kabul edilirken iki yaşından sonra görülmeleri çeşitli sinir sistemi bozukluklarının habercisi olabilir. Bu yüzden test uygulanırken hastanın yaş aralığı önem taşır.
Bununla birlikte babinski testinde dikkat edilmesi gereken bazı noktaları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Ayak tabanından uygulanan testler bir yaşına kadar olan çocuklarda ayağın sırta doğru kıvrılması şeklinde cevap verir. Bu şekilde bebeğin teste gösterdiği refleks normal kabul edilir.
- Babinski refleksi için uygulanan testler genellikle ayak tabanından uygulanır. Bazı hastalar teste aşırı derecede hassasiyet gösterebildikleri için bu durum testin uygulanabilirliğini ve testten sonuç alınmasını zorlaştırır. Bu yüzden bu hastalara test uygulanmadan önce dikkatleri dağıtılarak yine ayak tabanından derisinin çizilmesi şeklinde test uygulanmalıdır.
- Babinski refleksi için uygulanan testlerde bazen cevapsız taban derisi refleksi görülebilir. Bu durum taban derisinin duyusunun ve sinir bozukluğunun bir işareti olabileceği gibi testin tekrarlanmasını da gerektirir.
- Babinski refleksinde dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise taban derisi kalın olan hastalarda deriye uygulanan basıncın hasta tarafından hissedilmemesidir. Bu yüzden hasta teste cevapsız kalabilir. Bu durum da hastanın teste negatif cevap verdiği şeklinde yorumlanır. O yüzden test uygulanırken bu kriterlere dikkat etmek gerekir.
Yetişkinlerde Babinski Refleksi
Yeni doğan bebeklerde iki yaşına kadar görülen babinski refleksi normal olarak kabul edilirken iki yaşından sonra bebeklerde ve daha büyük yaşlardaki yetişkinlerde görülmesi normal olarak kabul edilmez. Özellikle yetişkin kimselerde görülen babinski refleksi hareketleri ciddi nörolojik problemlerin işaretçisi olmaktadır. Beyin, tümör, omurilik vb. rahatsızlıkların işaretçisi olan yetişkinlerdeki babinski refleksi işlevsel ve yapısal bozuklukların da habercisidir. Bu çerçevede babinski refleksi pozitifliği görülen yetişkinlerde vakit geçirmeden doktora danışmak hayati derecede önem taşımaktadır.
Babinski Refleksinde Görülen Reaksiyonlar
Babinski refleksi uygulanan yeni doğan bebekler farklı reaksiyonlar gösterebilir. Bebekten bebeğe değişkenlik gösteren bu reaksiyonların gözlemlenmesi bebeklerde oldukça kolaydır. Bu çerçevede bu reaksiyonların olması bebeğin nörolojik yönden sağlıklı olduğuna işaret eder. Bu reaksiyonlar ise şu şekildedir:
Ayak Parmaklarında Bükülme
Babinski refleksinde bebek teste ayak parmaklarını oynatarak cevap verir. Ayak parmaklarını bükerek refleks gösteren bebeklerin bu hareketi rahatlıkla gözlemlenir. Sağlıklı olan yetişkinlerde ise bu refleks ayak tabanına çizilen bir çizgi çerçevesinde bükülme olarak kendini gösterir.
Baş Parmakta Uzatma
Bebeklerin gösterebileceği bir diğer refleks hareketi ise baş parmağın uzatılması şeklinde olur. Hem baş parmak hem de diğer parmaklar buna tepki vererek test yapan tarafından gözlemlenmesini sağlarlar. Bu durum pozitif babinski refleksi olarak adlandırılır ve bebeklerde normal olarak kabul edilir.
Belirsiz Tepkiler
Babinski testi bazı durumlarda bebeklerde belirsiz tepkilere de sebep olur. Bebeğin parmaklarında farklı açılma ve esneme hareketleri görülebilir. İki ayakta da görülebilen bu durum için babinski refleksi hakkında fikir sahibi olmak adına testin tekrarlanması uygun olur. Böylece bebeğin tepkileri netleşene kadar test tekrarlanmaya devam eder.
Babinski Refleksi Nasıl Gözlemlenir?
Babinski refleksini anne ve babalar basit bir şekilde gözlemleyebilirler. Bu çerçevede aşağıda belirtilen hareketleri bebeklerde gözlemlemek farklı nörolojik hastalıkların habercisi olabilir.
- Yeni doğan bebekler doğumdan 3 veya 6 saat geçtiği halde emme ve arama refleksi göstermeyip hareket konusunda da zayıf bir durumdalar ise
- İki kolunu oynatması gereken bebek bir kolunu normal oynatırken diğerini az oynatıyor veya oynatamıyorsa
- Ani irkilmeleri hiçbir uyarana maruz kalmadan da yapıyorsa
- Kol ve bacak hareketlerindeki gözlemler titreme şeklinde ve uzun müddet devam ediyorsa babinski refleksi konusunda bir doktora danışmak gerekir.
Babinski Refleksi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Babinski refleksi ne zaman kaybolur?
Yeni doğan bebeklerde ilk altı aydan sonra görülmeye başlayan babinski refleksi iki yaşına kadar gözlemlenir. Bebeğin yürümeye başlamasıyla azalan refleksler hemen hemen bütün çocuklarda iki yaşından sonra tamamen kaybolur. İki yaşından sonraki çocuklarda görülmeye devam eden babinski refleksleri nörolojik yönden ciddi hastalıkların habercisi olabilir.
Babinski refleksi görülmeyen bebekler için ne yapılır?
İlk altı ay içinde bebeklerin babinski refleksini göstermesi beklenir. Bu süre zarfında herhangi bir refleks göstermeyen bebekler için uzman doktora danışmak gerekir. Doğumdan sonra doktorlar bebeğin her türlü kontrolünü sağlayacaktır. Bununla birlikte belirli sürelerle gidilen doktor kontrollerinde uzman doktorlar bebeğin babinski reflekslerini ölçmektedir. Bir yaşına kadar hala herhangi bir refleks görülmüyorsa doktora danışmak gerekmektedir.
Babinski testi nasıl yapılır?
Babinski testinin yapımı ve gözlemlenmesi oldukça basittir. Doktorlar genellikle anahtar kullanarak hastanın ayak tabanından parmaklarına doğru bir çizgi çizerler. Bu şekilde uygulanan test kalem veya ucu sivri farklı bir cisimle de uygulanabilir. Ancak uygulanması pratik ve kolay gibi görünse gözlemlenmesi açısından bir uzmana ihtiyaç duyulur. Uzman olmayan kişiler yanlış gözlem yaparak farklı teşhislerde bulunabilirler. O yüzden testin uzman bir doktor tarafından yapılması önerilir.
Babinski refleksi nasıl anlaşılır?
Babinski refleksi kolay bir test sonucu gözlemlenen hareketlerin bütünüdür. Bu çerçevede ayak tabanına sivri bir cisimle uygulanan baskı veya çizilen çizgi neticesinde uygulanan kişinin ayak parmaklarında çeşitli hareketlerin gözlemlenmesi gerekir. Ayak parmaklarının uzatılması, bükülmesi veya daha belirsiz tepkiler şeklinde gözlemlenen babinski refleksi bazen her iki bazen de tek ayakta görülür.