Bankart Lezyonu

Bankart Lezyonu Nedir?

Omuz eklemi; kürek kemiği ile kol kemiğinin birleştiği, eklem kapsülü, kaslar ve tendonlar yardımı ile sabit duran bir yapıdır. Ayrıca omuz eklemi vücudun en hareketli eklemi olup hasarlara çok açıktır.

Omuz eklemi bazı durumlarda yerinden çıkar bütünlüğünün bozulmasıyla omuz çıkığı meydana gelir. Bankart lezyonu; omuz çıkıklarının yeterli ve gerekli tedavinin yapılmaması sonucu tekrarlaması durumudur.

Büyük bir travma ile oluşan ilk çıkık sonrası meydana gelen tekrarlayan omuz çıkıkları çok kolay şekilde ortaya çıkar.

Tekrarlayan çıkıkların görülme olasılığı yasa göre değişmekle birlikte 20 yaş altında ilk defa meydana gelen omuz çıkığı sonrası %80 gibi yüksek bir oranken, ilk omuz çıkığının 40 yaş üzerinde oluşması sonrası tekrarlama ihtimali %20’lere düşer.

Tekrarlayan çıkık tipleri:

• Travmatik çıkıklar: Çarpma, düşme ya da trafik kazası gibi büyük bir travma sonucu oluşur ve omuz eklemine destek sağlayan kıkırdak benzeri yapının yırtılması ile sonuçlanır.
• Atravmatik çıkıklar: Günlük normal aktiviteler esnasında yaşanan zorlanmalar sonucu meydana gelen ve genelde iki omuzda birden görülen çıkıklar omuz eklemi kolayca yerinden çıkan kişilerde meydana gelir ve aynı şekilde kolayca yerine oturur.
• İstemli çıkıklar: Bu çıkıklar kişilerin kendileri tarafından meydana getirilir. Bireyler kendi istekleri ile omuzlarını çıkarıp yerine yerleştirirler. Bu durumdan kaçınılmalı alışkanlık haline gelmesi önlenmelidir.
  

Bankart Lezyonu Belirtileri Nelerdir?

Bankart lezyonunda hastalar omuz çıkığı ile gelirse;

• Ağrı ve Sızı: İlk belirti lezyonun meydana geldiği bölgede ağrı ve sızının ortaya çıkmasıdır. Bu ağrı çok yoğun ve dayanılmaz boyutlara ulaşabilir.
• Şişlik: Lezyonun meydana geldiği bölgeye müdahale edilmedikçe bölgede şişlik meydana gelebilir.
• Morarma: Lezyon bölgesine müdahale edilmemesi ya da müdahalenin gecikmesi bölgede morarma meydana gelmesine neden olabilir.
• Gözle görülebilen deformasyonlar: Bankart lezyonu bulunan omuz normalde olması gereken şeklinden çok farklı olup bölgede ciddi şekil bozuklukları gözlenebilir.
• Çıkık olan bölgenin yerinden oynaması: Tekrarlayan omuz çıkığında omuz eklemindeki kaslar ve tendonlar deforme olur ve bunun sonucunda eklemi tutan yapı bozulur. Eklemin sağlamlığını sağlayan yapıların hasarlanması ile hafif temaslarla bile omuz yerinden oynar.

Ayrıca hastalarda Bankart lezyonunun tipik belirtileri gözlenebilir:

• Krepitasyon: Hasta omzunu hareket ettirdiği zaman omuz bölgesinden çıtırtı sesleri gelmesidir.
• Harekette endişe: Hastalar omuzlarını hareket ettirmeden kaçınmaktadır.

Bankart Lezyonu Nedenleri Nelerdir?

Omuz eklemi travmalara oldukça açık bir eklemdir. Çünkü hem vücudun en hareketli eklemidir hem de bulunduğu bölge kolayca travmalara maruz kalabilecek bir bölgedir.

Bankart lezyonu temel olarak bir hasar sonucu çıkan omuzun alışması sonucu tekrar tekrar çıkması ile meydana gelebilir.

• Darbe ya da travma: Ani bir darbe meydana gelen omuz çıkığı çıkar ve bundan sonraki çıkıklarda daha az bir travma ile yerinden çıkmaya başlar böylece travmatik Bankart lezyonları meydana gelir.
• Spor yaralanmaları: Futbol ve hokey gibi insanların birbirine temasının çok olduğu sporlarda ya da kayak, jimnastik, basketbol ve voleybol gibi sıklıkla düşünebilen sporlarda Bankart lezyonu yaygın olarak gözükür.
• Spor dışı yaralanmalar: Trafik kazaları sonucu Bankart lezyonu görülme oranı oldukça yüksektir.
• Düşme: Çocukluk dönemi oldukça hareketli olunan bir dönem olup omuz çıkıkları sık görülür. Aynı şekilde yaşlılık döneminde denge sağlamada zorluk yaşandığı için düşme sık gözlenir.
• Omuz ekleminin yanlış hareket ettirilmesi: Omuz ekleminin maksimum hareket kapasitesini aşan kolun fazla döndürülmesi gibi hareketler sonucu atravmatik Bankart lezyonu meydana gelebilir.

Bankart Lezyonu Teşhisi

Bankart lezyonu gelişen hastalar bunun genelde bilincindedirler ve doktora bu bilinç ile başvururlar.

Bankart lezyonundan şüphe edilmesi halinde detaylı bir hasta öyküsü alınarak daha önce herhangi bir kaza, yaralanma, düşme ya da yanlış bir hareket sonrası omuz çıkığı meydana gelip gelmediği, bu belirtilerin hayatlarında kaç kere daha ortaya çıktığı sorgulanmalıdır.

Fizik muayene yapılarak lezyonun tipik belirtileri olan ağrı, şişlik ve morarmalar incelenir.

Radyolojik görüntüleme yöntemleri ile Bankart lezyonu tespit edilebilir:

• Direkt röntgen grafi: Direkt röntgen grafi ilk adım görüntüleme yöntemi olup X ışınları kullanarak omuz ekleminin hasarı tespit edilir. Hem önden arkaya (anterior - posterior) hem de yandan direkt röntgen grafi çekilerek lezyon tespit edilebilir. Omuz çıkığının redüksiyonu sonrası da görüntüleme yapılarak hem tanı hem tedavi sonrası takipte kullanılır.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): Omuz bölgesindeki yumuşak dokuların görüntülenmesini sağlayan yöntem radyofrekans dalgaları ile manyetik alan oluşturma temeline dayanır. Çevre dokularda meydana gelen hasarlanmalar, yumuşak doku zedelenmeleri, kas ve bağ dokulardaki yırtıkları bankart lezyonu ile birlikte gözlenebilir.
• Bilgisayarlı tomografi (BT): Bankart lezyonunda en duyarlı ve en kesin tanı yöntemi X ışınları kullanılarak yapılan bir görüntüleme yöntemidir. Travmaya bağlı omuz çıkıklarında kırıklar ve kemik ezilmeleri de eşlik edebileceği için bu durumlarda en uygun görüntüleme yöntemidir.
• Manyetik rezonans (MR) artrografi: Normal MR ile görüntülenmesi zor olan eklem içi yapıların gözlenmesi için eklem içine serum fizyolojik ya da kontrast madde içeren ilaç enjekte edilerek uygulanan görüntüleme yöntemidir. Serum fizyolojik ya da ilaç enjekte edilerek omuz ekleminde şişme sağlanır ve böylece eklem içindeki sorunlar daha net gözlenir.
• Anterior korkutma testi (Endişe testi): Oturur pozisyondaki hastanın arka tarafından omzun yana açılıp dışa doğru döndürülmesi sağlanır ve bu esnada üst kol kemiği başı öne ittirilir. Tanıda oldukça değerlidir.

Tekrarlayan omuz çıkıkları bazen sinir hasarına sebep olabilir. Bunların tespiti için de yöntemler vardır:

• Elektromiyografi (EMG): Omuz çıkıklarının tekrarlaması sonucu sinirlerde hasarlanmalar meydana gelebilir. Bu hasarlanmaların tespiti için elektriksel yöntemler kullanılır.

Bankart Lezyonu Tedavisi

Bankart lezyonu tedavisinde amaç labrum adı verilen omuz kapsülünün yerine tutturulması ve omzun gerginliğini sağlayan yapıların uygun gerginliğe kavuşturulmasının sağlanmasıdır. Bu amaçla cerrahi yöntemler kullanılmaktadır.

Cerrahi yöntemler açık ve kapalı şekilde uygulanabilir:

• Artroskopik anterior kapsulolabral rekonstrüksiyon: Çıkık sayısı az olan ve dolayısı ile yumuşak doku ve kapsüllerde hasarlanmanın daha az olduğu hastalarda uygulanır.
• Açık anterior kapsulolabral rekonstrüksiyon: Öyküsündeki çok sayıda çıkık hikayesi nedeni ile yumuşak doku ve kapsüllerde hasarlanmaların çok olduğu hastalarda ve kemiksel Bankart lezyonu olan hastalarda uygulanır.

Cerrahi sonrası Bankart lezyonu fizik tedavi programı uygulanır. Bankart lezyonu rehabilitasyon sürecinin ilk 4 haftasında kol omuz askısında sabit durur.

Hastaya verilen uygun egzersizler ile germe sağlanarak eklem hareket açıklığının geri sağlanmasına çalışılır. Uzun dönem sonrasında bile operasyon uygulanan omuzun eklem açıklığı diğer kola göre bir miktar az olabilir.

Hastaların ağrı kontrolü de sağlanmalıdır. Bunun için ilk tercih narkotik olmayan analjezikler (ağrı kesiciler) olmalıdır. Bu ilaçlar ile ağrı kontrolü sağlanamazsa opioid analjezikler de denilen narkotik ağrı kesiciler kullanılabilir.

Bankart Lezyonu İlaçları

Bankart lezyonu ve bankart lezyonu tedavi sürecinde hastalar ağrı çekebilir. Bunun kontrol altına alınması için ilk başta narkotik olmayan analjeziklerden:

• Parasetamol
• Ibuprofen
• Naproksen

İçeren ilaçlar tercih edilebilir.

Bu ilaçların ağrı kontrolünde yetersiz kalması durumunda opioid analjezikler olarak da bilinen narkotik ağrı kesiciler tercih edilebilir.

Bu ilaçlar:

• Morfin
• Kodein
• Meperidin

Şeklinde sıralanabilir.

Bankart Lezyonu Ameliyatı

Bankart lezyonunda amaç omuz bölgesindeki labrumun (omuz kapsülü) yerine oturtulması ve bölgedeki bağların uygun gerginliğe ulaşmasının sağlanmasıdır. Bu amaçla açık ya da kapalı cerrahi seçenekleri tercih edilebilir.

Artroskopik anterior kapsulolabral rekonstrüksiyon: Hasta durumuna göre genel ya da bölgesel anestezi ile yapılabilen ameliyatta omuz bölgesinde acılan küçük kesilerden kamera ve aletlerle giriş yapılarak normal yerinden çıkan kapsül yerine dikilir.

Açık anterior kapsulolabral rekonstrüksiyon: Çıkık sayısı çok olan hastalarda hasarlanmaların da çok olacağı göz önüne alınarak açık cerrahi uygulanabilir. Genel anestezi altında yapılan işlemde omuz bölgesi açılarak kapsülün uygun yere dikilmesi sağlanır.

Bankart Lezyonu Tedavi Edilmezse

Bankart lezyonu tekrarlayan çıkıklar sebebi ile kişilerin hareketlerini ciddi oranlarda kısıtlayan bir durum olup tedavi edilmesi gerekmektedir.

Tedavisiz kalan Bankart lezyonu kişilerin zaman içerisinde gündelik işlerini bile yapamayacak hale gelmesine neden olur.

Bankart Lezyonuna Ne İyi Gelir?

• Bankart lezyonunda bölgeye soğuk buz uygulaması yapılması hem ağrıların kontrol altına alınmasını hem de olası şişliklerin önüne geçilmesini sağlar.
• Cerrahi öncesi yapılacak sabitlemeler ile hareketin azaltılması sağlanarak kapsülün daha fazla gevşemesi ve çevre dokularda daha büyük çaplı hasarlanmaların meydana gelmesinin önüne geçilir.

Hamilelikte Bankart Lezyonu

Hamilelikte yaşanan hormonal değişiklikler bağ dokuların ve kasların gevşemesine neden olur. Bunun sonucunda omuz eklem kapsülü daha kolay bir şekilde gevşeyebilir ve Bankart lezyonu ortaya çıkar.

Bankart lezyonu olan hamilede cerrahi tedavi doğum sonrasına ertelenebilir. Hamilelik sürecinde bu ameliyatların yapılmasının bir zararı olmamasına rağmen anne adayları genelde anestezi almak ve operasyon geçirmek istemezler.

Bu süreçte doğum sonuna kadar omuz ekleminin sabitlenmesi olabildiğince az hareket ettirilerek hasarlanmaların boyutunun önüne geçilmesi sağlanır.

Bebeklerde ve Çocuklarda Bankart Lezyonu

20 yaş altında ilk defa oluşan omuz çıkığı sonrası tekrarlayan çıkıklara dönüşmesi ve Bankart lezyonu meydana gelmesi çok yüksek ihtimaldir.

Bebeklik ve çocukluk dönemi bilinçsiz hareket edilen dönemler olduğu için Bankart lezyonu gelişme riski daha fazladır.

Bankart lezyonu tespit edildiği zaman eğer hasarlanma ciddi boyutlara ulaşmamış ve hasar sadece kapsül bölgesinde ise artroskopik anterior kapsulolabral rekonstrüksiyon ile tedavi sağlanırken, hasarlanmanın ciddi olduğu durumlarda açık cerrahi uygulanmalıdır.

Cerrahi sonrası sabitleme işlemi bu yaş grubunda yetişkinlere göre daha zor olacağı için sabitleme süresi uzun olabilir. Daha sonra uygun egzersizler uygulanarak tam onarım sağlanır.

Bankart Lezyonu için Hangi Doktora Gidilir?

Bankart lezyonunda mustarip hastalar olayın bilincindedir. Herhangi bir darbe ya da zorlama ile omuzlarının yerinden çıkacağını bilirler.

Böyle bir durumda ağrı, sızı, uyuşma gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Bankart lezyonu olduğunu bilen bireyler herhangi bir darbe ya da zorlama sonrası Ortopedi ve Travmatoloji uzmanına başvurmalıdırlar.